Danielle Kaye, Kevin Granville / New York Times
ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'a yönelik sözlü saldırılarını yinelemesi ve merkez bankasının bağımsızlığının ABD ekonomisinin sağlığı açısından kritik önem taşıdığını düşünen yatırımcıları tedirgin etmesiyle Pazartesi günü hisse senetleri düştü, tahviller satıldı ve ABD doları değer kaybetmeye devam etti.
Wall Street güne düşüşle başladı ancak Trump'ın bir sosyal medya paylaşımında Powell'ı hedef alarak ona “büyük bir ezik” demesi ve Fed'i faiz oranlarını düşürmeye çağırmasının ardından satışlar hız kazandı. Trump ayrıca ekonomik bir yavaşlamanın Powell'ın suçu olacağını öne sürdü.
Teknoloji ağırlıklı Nasdaq bileşik endeksi gibi S&P 500 de Pazartesi günü %2,36 düşüş yaşadı. S&P 500'deki tüm ana sektörler düşerken, teknoloji, enerji ve tüketiciye yönelik sektörler en çok etkilenen sektörler oldu.
Trump geçen hafta da Powell'a ateş püskürmüş ve Perşembe günü gazetecilere “Eğer gitmesini istersem, inanın bana çok hızlı bir şekilde gidecektir” demişti.
Powell'ın açıklamaları Trump'ın tutumunu daha da sertleştirdi
Bu saldırı, Fed başkanının Çarşamba günü yaptığı bir konuşmada gümrük vergilerinin merkez bankasının iki ana hedefi olan istikrarlı enflasyon ve sağlıklı bir işgücü piyasasını gerginliğe sokarak “zorlu bir senaryo” yaratabileceği uyarısında bulunmasının ardından geldi.
Hisse senedi yatırımcıları, şirketlerin borçlanmasını ve işlerini büyütmesini kolaylaştıran düşük faiz oranlarını tercih etme eğiliminde. Hisse senedi fiyatları, yatırımcılar Fed'in faiz oranlarını düşürmesini beklediklerinde, bu kötü ekonomik haberlerin sonucu olsa bile genellikle yükselir. Ancak Trump'ın daha düşük faiz çağrılarına piyasaların verdiği son tepki, yatırımcıların Fed'in bağımsızlığına yönelik tehdidin faiz hamlelerinden elde edilecek faydadan daha ağır bastığını düşündüğünü gösteriyor.
Finansal piyasalardaki belirsizlik büyüdü
NFJ Investment Group'un baş yatırım yetkilisi John Mowrey, Trump'ın Powell'a yönelik yeni saldırılarının, gümrük vergilerinin kaotik bir şekilde uygulamaya konması ve daha fazlasının geleceği tehditleriyle finans piyasalarına zaten enjekte edilmiş olan belirsizliği artırdığını söyledi.
Mowrey, “Piyasa, nasıl yol alacağını gerçekten bilmediği bir konuda, yani gümrük vergileriyle ilgili politika belirsizliğinde yol almaya çalışırken tedirgin olabilecek bir dizi şey var. Powell da bunlardan biri” şeklinde konuştu.
Trump yönetimi resesyon olasılığının arttığını kabul etti. Mowrey'e göre Trump'ın Powell'ı eleştirmesi, “bunun gerçekleşmesi halinde başkalarını suçlamak için kartları hazır tutma” çabasına işaret ediyor.
Trump'ın Powell'ı gelecek yıl başkan olarak görev süresi dolmadan görevden almaya çalışmaktan çekindiği söyleniyor ki bu zaten gergin olan piyasalara daha da fazla dalgalanma getirebilir. Fed'in siyasi bağımsızlığı dünya finans piyasalarında kritik önemde görülüyor ve bu bağımsızlığa yönelik tehditler yatırımcıları endişelendiriyor.
Wall Street ve Beyaz Saray için büyük bir endişe kaynağı haline gelen ABD devlet tahvilleri de son haftalarda düşüşe geçti. Pazartesi günü, yatırımcıların tahvilleri satmasıyla 10 yıllık Hazine tahvillerinin getirisi bir noktada %4,4'ün üzerine sıçrayarak yeni bir stres gösterdi.
Dolarda düşüş sürüyor
ABD doları Pazartesi günü neredeyse diğer tüm önemli para birimleri karşısında düşüşünü sürdürdü. Euro karşısında yaklaşık %1 düşerek üç yıldan uzun bir sürenin en düşük seviyesine geriledi. Dolar Japon Yeni karşısında da Eylül ayından bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Görünürde daha zayıf bir dolar Amerikan mallarını yurtdışında daha ucuz, ithalatı ise daha pahalı hale getirir. Ancak önemli bir değişim, yatırımcıların doların ve ABD varlıklarının güvenli bir liman olduğuna dair on yıllardır süregelen inançlarından uzaklaştıklarını ve bunun yerine paralarını başka bir yere koymayı tercih ettiklerini gösterebilir.
Brown Brother Harriman'da genel müdür olan Win Thin bir notta, “Dolardaki zayıflığın devam edeceğine inanıyoruz” dedi. Thin, bununla birlikte, bazı para birimlerindeki son kazançların uzun sürmeyebileceğini çünkü ekonomik büyümenin muhtemelen zayıflayacağını da sözlerine ekledi.
Pazartesi günü Fed'in bağımsızlığına ilişkin endişeler, yatırımcıların küresel ekonomiye ilişkin tedirginliklerinin arka planına denk geldi. Trump, ABD'nin ticaret dengesizliklerini düzeltmek için Çin mallarına uygulanan gümrük vergilerini %145'e kadar yükseltti. Washington, vergilerin ötesinde, gelişmiş silikon çipler gibi kritik ürünlerde ticareti sıkılaştırdı. Çin ise ABD mallarına yüksek gümrük vergileri ve elektrikli otomobil motorları ve diğer teknolojiler için gerekli olan nadir toprak mineralleri ihracatına getirdiği kısıtlamalarla karşılık verdi.
Ekonomistler bu değişikliklerin fiyatları yükseltirken büyümeyi de engelleyeceğini öngörüyor.
Belirsizlik sürdüğü sürece dalgalanma durmayacak
E-Trade ticaret ve yatırım müdürü Chris Larkin, “‘Washington'dan gelen haberler’ piyasalar için birincil katalizör olmaya devam ediyor. Ticaret politikası netleşene kadar dalgalanma muhtemelen devam edecek” dedi.
Trump'ın 2 Nisan'da ABD'nin neredeyse tüm ticaret ortaklarına yönelik gümrük vergilerini açıklamasından bu yana S&P 500 yaklaşık %10 düştü. Hisse senedi endeksinin son zirvesinden %20 düştüğü durumlar için Wall Street'te kullanılan bir terim olan 'ayı piyasası'na yaklaştıran satışlar nedeniyle gösterge, Şubat ortasındaki kapanış seviyesinin neredeyse %17 altında.
Uluslararası ticaretteki çalkantının ilk işaretlerinden biri Güney Kore'den geldi; gümrük idaresi Pazartesi günü yaptığı açıklamada ABD'ye yapılan ihracatın Nisan ayının ilk 20 gününde geçen yılın aynı dönemine kıyasla %14'ten fazla düştüğünü bildirdi.
Nomura'daki analistler bunun beklenenden çok daha zayıf olduğuna dikkat çekti.
Uluslararası Para Fonu (IMF), Salı günü açıklanacak olan küresel ekonomiye ilişkin son tahminlerinin bu yıl daha önce öngörülenden daha yavaş büyüme ve daha yüksek enflasyon tahmin edeceği konusunda uyardı.
Genellikle gelecekteki ekonomik büyümenin bir barometresi olarak kabul edilen petrol fiyatları haftaya %3 düşüşle girdi ve Brent ham petrolü varil başına yaklaşık 66 dolar oldu. Petrol, Ocak ortasındaki en yüksek seviyesinden yaklaşık %20 düştü.
© 2025 The New York Times Company
