Yazar Füruzan hayatını kaybetti

Şair Elif Sofya, ünlü yazar Füruzan'ın vefat haberini sosyal medya hesabından duyurdu. Sofya X hesabından yaptığı paylaşımda usta kalemin bir fotoğrafını paylaşarak, "Füruzan sonsuzluğa gitti" ifadelerini kullandı. 91 yaşında hayatını kaybeden yazar için 14 Şubat Çarşamba günü saat 11.00'de Yapı Kredi Kültür Sanat Loca'da anma töreni gerçekleştirilecek. Füruzan, 16 Şubat Cuma günü Hacıbektaş’ta son yolculuğuna uğurlanacak. 

Dostları Füruzan'ı anlattı

Yazar Yekta Kopan: Füruzan’ın cesur ve mahir kalemi hakkında çok şey söylenmelidir

Füruzan’ın cesur ve mahir kalemi hakkında çok şey söylenmelidir. Tek başına Parasız Yatılı öyküsü bile gürül gürül akan bir edebiyat ırmağıdır. Akim Sevgilim çıktığında daha çok konuşulmasını istemiştim. Bu kadar usta bir yazar, muhteşem bir kitap yazıyor ve bulutlar geçip gidiyor sanki. Paneller düzenlenmeli, sempozyumlarda bu son çalışması konuşulmalıydı. Hem de o yaşarken, o da bunlara tanık olurken. Üzgünüm, çok üzgünüm.

Şair Haydar Ergülen: ‘Büyük Yazarımız’ın kaybı çok büyük

Türkçenin en sevdiğim yazarlarının başında geliyordu, Sait Faik, Latife Tekin’le birlikte. Benim şiirlerimi de çok besledi. Parasız Yatılı’sını şiire dönüştürdüm, söz aramızda zaten şiirdi! Son kitabı Akim Sevgilim’e de hayran kalmış, öykülerini, karakterlerini, dilini ne çok özlediğimi fark etmiştim. Ayrıca Sinema Günleri arkadaşıydık, bir festivalde göremezsem o zamanlar yazdığım Radikal’de haber yollardım, o da beni arardı, iyiyim diye. Kızım Nar’ı götürmüştüm 4-5 yaşındayken, onun deyimiyle ‘Büyük Yazarımız’ın kaybı çok büyük. Yazdığın her şey için çok teşekkür ederim Füruzan.

PEN’den açıklama: Füruzan sonsuzluğa göçtü

Türkçe ‘Parasız Yatılısı’nı yitirdi. Ülkemiz de en değerli yazarlarından birini yitirdi. Bir ‘mucize’yi yitirdik. Birey olmanın, kadın olmanın farkına en güç koşullarda varmış ve bu bilinçle bilenmiş, yazdığı her şeyin hakkını vermiş, öyküleriyle kimsesizlerin, romanlarıyla devrimcilerin, röportajlarıyla emekçilerin ve şiirleriyle şairlerin yanında durmuş, gözlem gücünü yazdığı senaryolara, filmlere de katmış çok güzel, çok derin ve cumhuriyet değerleriyle donanmış bir yurttaşımızı, yazarımızı, Füruzan’ımızı yitirdik. Edebiyat, sinema, Türkçe, Cumhuriyet ve ey sevgili yurdumuz başın sağ olsun. ‘Parasız Yatılı’mızın devri daim olsun.
PEN Yönetim Kurulu.

Akademisyen- Yazar Hilmi Tezgör: İnandırıcılığı kendiliğindendi

Geçen yıl bu sıralarda yayımlanmıştı Füruzan’ın son kitabı Akim Sevgilim. 1995 yılında Yapı Kredi Yayınları Füruzan’ı kitaplarını basmaya başladığında, ilk editörü ben olmuştum. Yayınevine geldiğinde tanışmış, konuşmuştuk. Gül Mevsimidir anlatısının arka kapağı için seçtiğim alıntıyı beğenmişti. Füruzan’ı ilk okuduğumdan beri -genç bir okurken bile- iyi bir yazar olduğunu düşünürdüm. İnandırıcılığı kendiliğindendi. Bugün, onu kaybettiğimiz bu üzücü günde ve sonrasında bizi avutacak şey, çok iyi bir yazarı okumuş olduğumuz ve yazdıklarının hiç eskimeyeceği gerçeği.

Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık: Öykünün yenilenmesine öncülük etti

Varlığı hayatımızı zenginleştirdi. Edebiyatı dünyamızı aydınlatmayı sürdürecektir. Füruzan 1970’lerden itibaren çöken burjuva ailelerinin, yoksullukla ve yalnızlıkla boğuşan kadın ve çocukların, yeni ortamlarda bunalan ve yurt özlemi çeken göçmenlerin dramlarına sevecenlikle yaklaştı; umutlu gelecek için emek verenlerin uğradıkları haksızlıkları, toplumsal yaraları ele alırken kişileri derinlemesine inceledi, anlatımını ayrıntılarıyla besledi. Yapıtlarıyla öykünün yenilenmesine ve yaygın izlenen bir tür olmasına öncülük etmiş yazarların başında geldi.

Yazar Aslı Tohumcu: Bir büyücüydü Füruzan

16 yaşımda, ilk aşkım beni günübirlik İstanbul’a, İstanbul’da da Cumhuriyet Kitap Kulübü’nde bir imza gününe götürdüğünde tanıştım Füruzan’la. Duruşuyla bile edebiyatın bir titanı gibiydi. Kitap alacak param olmadığından, Bursa’ya döndüğümüzün ertesi günü, Bursa’daki kitapçımıza koşup Füruzan’ı sordum. Bir ay sonra Parasız Yatılı’yı getirdiler. Can Yayınları baskısı. 3 Haziran 1991 tarihini atmışım içine. Kitabın geldiği gün mü, okuyup bitirdiğim gün mü, hatırlamıyorum. Benim 17, Parasız Yatılı’nın 20 yaşı yani. Okur olarak yetişkinliğe Füruzan’la adım attım ben. Bir büyücüydü Füruzan. Büyüsünün sırrına tam erememiştim, ama yine de tanımıştım büyüyü. Hayatı da ilk ondan öğrendim diyebilirim, hala daha öğrenmeye devam ediyorum.

Füruzan’ın “elleri sodadan açılmış” kadınları, elleri asla yumuşamayan, okuma yazma bilmeyen, kendine bir çöp bile alamayan, sırtının ağrısı hiç geçmeyen, eline-yüzüne bir krem sürememiş ama gülümsemesini hiç eksik etmemiş, bana gelen görücüleri “Hadi ordan, bu kız okuyacak!” diye tersleyen babaannemi kaybettiğimde daha bir farklı ağlamama neden olmuştur. Babamın ona çamaşır makinesi aldığındaki sevincini ancak Füruzan okuyarak anlamlandırabilmişimdir. Füruzan’ın kadınları, çocukları, yoksunluğu ve yoksulluğu dile getirişindeki incelik ve ustalık karşında cümle kurmaya çalışmak haddimi aşar. Her yaş dönemimde elime aldığım bir kitaptır Parasız Yatılı’sı, her okumam Füruzan’la yeni, bambaşka bir karşılaşmamdır. Füruzan’ın kalemime katkıları bir yana, onun sayesinde, okuyucu olarak kaç kadınla akrabalık kurduğumu hatırlamıyorum bile. Başımıza gelmiş en güzel şeydir Füruzan.

Füruzan kimdir?

Gerçek adı Feruze Çerçi olan Füruza, 29 Ekim 1932'de İstanbul'da doğdu. Yalova ve İstanbul'daki çeşitli okullarda ilköğretimini tamamladı. Ailesinin kısıtlı ekonomik imkanları nedeniyle ortaokula gidemedi. 1950'li yıllarda tiyatrocu olmaya karar verdi. Bir süre Küçük Sahne’de bulundu. Uzun bir süre resim ile ilgili çalışmalar yaptıktan sonra tamamen edebiyatla ilgilenmeye karar vererek çalışmalarını bu alana yöneltti. İlk öyküsü Olumsuz Hikâye, 1956’da Seçilmiş Hikâyeler Dergisi’nde yayımlandı. 1956’dan 1958'e dek öykülerini Türk Dili, Yenilik ve Pazar Postası’nda yayımladı. 4 Temmuz 1958'de karikatürist Turhan Selçuk ile evlendi. Boşanma ile sona eren bu evliliğinden kızı Aslı dünyaya geldi. Eserlerinde sadece Füruzan adını kullandı. Parasız Yatılı ile Sait Faik Hikâye Armağını'nı aldığında törene eşi Turhan Selçuk'la birlikte katıldı. 

Yazarlığının ilk dönemini gençlik hevesi olarak tanımlayan Füruzan, asıl eserlerini 1960’lı yıllarda vermeye başladı. 1964-1972 arasında Dost, Yeni Dergi ve Papirüs'te yayınlanan öyküleriyle dikkat çekti. İlk kitabı Parasız Yatılı ile 1972 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazanınca ünlendi. Bu ödülü kazanan ilk kadın yazar ünvanını aldı. Parasız Yatılı'yı Kuşatma (1971) ve Benim Sinemalarım (1973) adlı öykü kitapları izledi. Öykülerinde kötü yola düşmüş kadın ve kızların, çöküş sürecindeki burjuva ailelerin, yeni yaşama koşullarından bunalan, yurt özlemi çeken göçmenlerin, yoksulluk içinde yaşama savaşı veren, tek silahları sevgi olan yalnız kalmış kadınların, çocukların dramlarına sevecen bir bakışla eğildi. Benim Sinemalarım kitabının ardından öyküye 9 yıl ara verdi.

1974'te ilk romanı Kırkyedililer'i yayımladı. Türkiye tarihine 68'liler olarak geçmiş, devrim ve isyancı bir kuşak olan 1947 doğumluların hikâyesini anlatan eser, geniş bir kitle tarafından sevildi, 1975'te Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü aldı.

1975 yılında Alman Akademik Değişim Servisi (D.A.A.D.) adlı bir sanatçı programı kapsamında davet edildiği Berlin'de bir yıl kaldı. Bu şehirde Türk işçilerle röportajlar yaptı. Röportajlarını Yeni Konuklar adlı kitabında topladı (1977). Dokuz Çağdaş Türk Öykücüsü (1982) adlı antolojisini ve Türkiye Çocukları (1979) adlı çocuk kitabını da Berlin'de hazırladı. Füruzan, daha sonraki yıllarda da göçmen ve gurbetçi işçi sorunları üzerinde durmuştur. 1988'de yayımlanan, belge niteliğinde bir kitap olan Ev Sahipleri'nde Almanya'nın önde gelen aydınları ve konuk işçileriyle konuşmalar yaptı. 1988'de yayımlanan ikinci romanı Berlin'in Nar Çiçeği'nde de Almanya'daki göçmenlerin hayatını işledi.

Ah Güzel İstanbul öyküsünden uyarlanan aynı isimdeki filmde 1981’de Ömer Kavur ile birlikte senaryo çalışması yaptı. Film, hiçbir filmin birinciliğe değer görülmediği Antalya Film Festivalinde ikincilik ödülü aldı.

1982'de yayımladığı Gecenin Öteki Yüzü kitabında yer alan ve kitapla aynı adı taşıyan öykü, 1986'da TRT tarafından dizi olarak çekildi. Dizi, TRT ve Modern Gazeteciler Kurumu tarafından en iyi dizi olarak seçildi. Bütün çekimlerde sette bulunan Füruzan, bu deneyimden sonra kendisi de yönetmenlik yapmaya karar verdi. 1988-1989’da Benim Sinemalarım adlı öyküsünü senaryolaştırak çevre tasarımcısı Gülsün Karamustafa ile birlikte aynı adla sinema filmi olarak çekti. Film, uluslararası festivallerde büyük ilgi gördü.

Yazar, Redife'ye Güzelleme, Kış Gelmeden ve Sevda Dolu Bir Yaz adlı öykülerini ise oyunlaştırmıştır. Kış Gelmeden ve Sevda Dolu Bir Yaz Ankara Devlet Tiyatroları tarafından sahnelendi. 1991'de Lodoslar Kenti adlı ilk ve tek şiir kitabını yayımladı. 

Yapıtları başta Almanca olmak üzere İtalyanca, İngilizce, Fransızca, Boşnakça, Bulgarca, Farsça gibi çeşitli dillere çevrilmiştir. 2006 yılında Ankara Öykü Günleri Onur Ödülü alan yazar, 2008 yılında 27. İstanbul Kitap Fuarı'nın Onur yazarı olarak seçilmiş ve hakkında Füruzan Diye Bir Öykü adlı kitap hazırlanmıştır.