Tüberküloz, hava yoluyla bulaşan, başta akciğerler olmak üzere kemik, deri, göz gibi tüm doku ve organları tutabilen bulaşıcı bir hastalık. Her ne kadar yapılan bilimsel çalışmalar sayesinde tedavisi mümkün olsa da tüberküloz, dünyada her yıl ciddi oranda can almaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) tahminlerine göre, 2021'de 1,2 milyonu çocuk olmak üzere 10,6 milyon kişi tüberküloza yakalandı ve 1,6 milyon kişi yaşamını yitirdi.
Verem, 2021'de dünyada bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölüm sebepleri arasında Covid-19'dan sonra ikinci sırada yer aldı. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz basili ile enfekte olurken bunların yüzde 5-10'unda aktif hastalık gelişiyor.
Ölümlerin yüzde 80'i 3. dünya ülkelerinden
Yetersiz beslenen kişiler, tüberküloza karşı 3 kat daha fazla risk altında bulunuyor. 2021'deki vakaların yaklaşık 2,2 milyonunun yetersiz beslenme kaynaklı olduğu tahmin ediliyor. Hastalık nedeniyle ölümlerin yüzde 80'den fazlası, düşük ve orta gelirli ülkelerde gözleniyor. Vakalardan üçte ikisinden fazlası Güney Asya ve Afrika'da görüldü. Dünyanın her bölgesinde görülse de 2021'de tüberkülozun en sık rastlandığı bölgelerin başında Güney Asya geliyor. DSÖ'nün raporuna göre, 2021'deki vakaların yüzde 46'sı Güney Asya'da, yüzde 23'ü de Afrika'da görüldü. DSÖ'nün raporunda, 2020'de dünya genelindeki tüberküloz vakalarının üçte ikisinin Hindistan, Endonezya, Çin, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden oluşan 8 ülkede görüldüğüne işaret edildi.
Dünyada tüberküloz ile mücadele
DSÖ'nün 1993'te tüberkülozu "küresel acil durum" ilan etmesinin ardından dünyada hastalıkla mücadele konusunda adımlar atılmaya başlandı. Birleşmiş Milletler (BM), veremle küresel mücadele amacıyla sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden birini "2030'a kadar tüberküloz hastalığını sona erdirmek" olarak belirledi. DSÖ ise Küresel Tüberkülozu Bitirme (End TB) Stratejisi çerçevesinde "DSÖ Avrupa Bölgesi Tüberküloz Eylem Planı 2023-2030"u uygulamaya koydu. Bu eylem planıyla Türkiye'nin de içinde bulunduğu DSÖ Avrupa Bölgesi'nde 2015 verileri temel alınarak tüberküloz sıklığının yüzde 80, tüberküloz ölümlerinin ise yüzde 90 oranında azaltılması hedefleniyor.
Türkiye'de tanı ve tedavi ücretsiz
İlaçların düzenli kullanılması halinde tedavi edilebilen tüberküloza yönelik tanı ve tedavi hizmetleri, Türkiye'de tüm sağlık kuruluşları tarafından ücretsiz sunuluyor. Tüberküloz hastalarının tedavisinde kullanılan tüm ilaçlar da Sağlık Bakanlığınca temin edilip vatandaşlara ulaştırılıyor.
Kaynak: AA
