Terapistle konuşmak çoğumuz için cesaret gerektiriyor. Bazı kişiler için içindekileri yabancı birine dökmek savunmasız hissettirse de gerçeklerden kaçmanın bir bedeli var. Yeni ilişkilerde çoğu kişi elinden gelenin en iyisini göstermeye çalışır ki bunun nedeni değerlendirilmekten korkmaktır. Bu nedenle terapide dahi iyi olmasanız bile iyiymiş gibi davranabilirsiniz. Örneğin içki ve sigara tüketmenize rağmen terapistinize hiçbirini kullanmadığınızı söyleyebilirsiniz.
Hastaların yüzde 90'ı yalan söylüyor
Terapide yalan söylemek nadir görülen bir durum değil. 500’den fazla hastanın katıldığı bir araştırmada yüzde 90’ından fazlasının terapistine en az bir kez yalan söylediği ortaya çıktı. En çok söylenen yalanlar arasında terapistin önerilerini beğenmiş gibi davranmak, güvensizlik duygularını inkar etmek ve kişinin çektiği acıyı aza indirmek yer alıyor. Araştırmalar ayrıca terapide yalan söylemenin tedaviyi daha az etkili hale getirebileceğini ve hastaları terapiyi çok erken sonlandırmaya itebileceğini gösteriyor.
İnsanların terapistlerine yalan söylemelerinin bazı yaygın nedenlerini yazan Washington Post yazarı Psikolog Juli Fraga, yalanların yerine neler yapabileceğimiz konusunda tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Eleştirilme korkusu
İster terapide ister günlük hayatta olsun, eleştirilmekten kaçınmak için sık sık yalan söyleriz.
Örneğin, aşırı egzersiz yaptığını veya yediklerini kısıtladığını inkar eden yeme bozukluğu hastaları var. Ya da öfkesini sansürlemek için çocuklarına ne sıklıkta bağırdığını anlatmayan hastalar var. Yalan söylemeyi aldatma ile eşleştirme eğilimindeyiz, ancak bu yalanlar terapisti kandırmaya yönelik değil, çoğu zaman yargılanmaktan kaçınma çabasıdır.
Burada bilmeniz gereken nokta ise iyi bir terapistin sizi asla eleştirmeyeceğidir. Terapistler bunun yerine yargılanmaktan neden korktuğunuzu anlamanıza yardımcı olur. Burada aile dinamikleri de devreye giriyor. Ebeveynleriniz mükemmelliğe değer veriyorsa siz de mükemmel gibi görünmeye çalışabilirsiniz.
Utanmış hissetmek
Bir çalışmada, katılımcıların yüzde 60'ından fazlası utançtan kaçınmak için yalan söylediğini belirtti. Örneğin, düşüncelerinizin, duygularınızın veya eylemlerinizin sizi bir şekilde "kötü" yaptığına inanıyorsanız, bunu herhangi birine (terapistiniz dahil) söyleme olasılığınız daha düşük olacaktır. Ancak terapistlerin ruh sağlığının paramedikleri olduğunu unutmayın. Size utanç verici görünen şeyler terapistiniz için öyle değil. Bu nedenle çoğu terapist hastalarının korkularını en başta ele alır. Terapistler sizi yargılamak için değil, size yardımcı olmak için varlar.
Terapisti memnun etmeye çalışmak
İnsanları memnun etmek ‘fedakar yalanlar’ söylememize neden olabilir. Bu yalanlar diğer kişinin duygularını korumak içindir. Örneğin, arkadaşınızın sevgilisini sevmiyorsanız bile çok sevdiğinizi söyleyebilirsiniz. Fedakar yalanlar terapilerde son derece yaygın. Dürüst olduklarında terapistlerin onlardan hoşlanmamalarına yol açacaklarından korkuyorlar. Çoğumuz incitici bir şey söylemekten çekiniriz ancak terapistinizin duygularını korumak sizin işiniz değil. Bunun farkına varmak çok özgürleştirici olabilir. Terapistinize geri bildirimde bulunmak yakınlığı güçlendirebilir ve bu da gelecekte gerçeğin anlatılmasını kolaylaştırır.
Üzücü duygulardan kaçınmaya çalışmak
Gerçeği anlatmamak bizi endişe, suçluluk veya üzüntü gibi duygulardan koruyabilir. Duygusal istismar veya saldırı gibi bir travmalar atlattıysanız bu durum son derece yaygın olabilir. Ancak gerçeklerden kaçınmak acınızı ortadan kaldırmaz. İyi haber şu ki, terapistiniz size zorlayıcı gelen her konuda sizi destekleyebilir. Hatta size daha sakin hissetmenize yardımcı olabilecek derin nefes alma gibi egzersizler bile öğretebilirler.
Yalan söylediğimizi nasıl itiraf edebiliriz?
Öncelikle utandığınız şeyi tanımlayın. Sahtekârlık utancı tetikleyebilir ve sorundan kaçınmanıza yol açabilir. Belki de ihtiyacınız olan desteği almanızı engelleyebilecek yanlış gerçeklerden hiç bahsetmezsiniz. Utancı alt etmenin bir yolu, onu adlandırmaktır. Vücutta nerede ortaya çıktığını keşfederek başlayın. Midenizde bir çukur veya omuzlarınızda gerginlik fark edebilirsiniz. Kendinize şunu söyleyerek başlayın: Hepimizin bazen utandığının farkındayım. Bu duygu sonsuza kadar sürmeyecek.
Utancı insan deneyiminin bir parçası olarak görmek kendinizi daha az yalnız hissetmenizi sağlayabilir. Cesaretli olun ve gerçeği konuşun. Eğer dürüst değilseniz, yargılanmaktan çekindiğinizi terapistinize söyleyin. Gerçeği söylemek zor olsa da dürüstlük birçok fayda sağlar. Aynı zamanda daha derine inme ve terapiyi daha anlamlı bir yöne yönlendirme fırsatı da sağlar.
