Diyarbakır'da Mesudiye Medresesi'nin yapımında yerleştirilen taş denge sütunlarının dönmeye devam etmesi, tarihi binanın Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenmediğini gösterdi. Sur ilçesindeki Ulu Cami Külliyesi girişinde bulunan Mesudiye Medresesi, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı'na bağlı olarak Diyarbakır Yazma Eserler Kütüphanesi'ne ev sahipliği yapıyor.
İnşasına 1198'de Artuklu Meliki Ebu Muzaffer zamanında başlanan, 1223'te Melik Mesud döneminde tamamlandığı için "Mesudiye" ismiyle anılan yapı, Anadolu'nun ilk üniversitelerinden biri oldu. Medresenin iç avlusundaki mihrabın iki yanına yerleştirilmiş döner denge taş sütunlar, binanın herhangi bir sebeple çökme veya kaymalarını belirlemek amacıyla konuldu.
Dicle Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen iki depremin çevre illerde birçok tarihi yapıda tahribata yol açtığını söyledi. Depremden etkilenen illerden biri olan Diyarbakır'daki tarihi yapılarda hafif hasarların meydana geldiğini aktaran Yıldız, yapılarda ciddi bir tahribatın söz konusu olmadığını ifade etti.
Yapının taş sütunları kontrol mekanizması
1199-1223 yılları arasında Artuklular tarafından inşa edilen Mesudiye Medresesi'nin mimari ve süsleme özelliklerinin yanında dönen sütunları ile de dikkati çektiğini anlatan Yıldız "İslam medeniyetinin meşhur mühendisi, otomasyon ve sibernetiğin babası El Cezeri'nin Diyarbakır Artuklu Sarayı'nda çalıştığı dönemde yapılan bu sistemin El-Cezeri'nin tasarımı olduğu düşünülüyor. Mihrabın iki yanında yer alan dönen sütunceler, herhangi bir depremden ve doğal afetten yapının zarar görüp görmediğinin kontrol mekanizması konumunda'' şeklinde konuştu.
Bu dönen sütuncelerden biri yapının 1975'te Lice depreminden etkilenmesinden dolayı biraz ağır dönmekte. Yapılan incelemelerde Kahramanmaraş depreminden sonra bu sütuncelerin herhangi bir zarar görmediği, dönmeye devam ettiği anlaşılmış. Bu sütuncelerin sorunsuz bir şekilde dönmeye devam etmesi yapının depremden zarar görmediğinin göstergesidir" sözlerini dile getirdi.
