Türkiye, Etiyopya ve Somali arasındaki diplomatik anlaşmazlığı çözdükten sonra arabuluculuk çabalarını Sudan'daki iç savaşa yöneltti. Sudan yaklaşık iki yıldır iki rakip general arasındaki iktidar mücadelesine kilitlenmiş durumda. 11 milyondan fazla insan evlerini terk etti ve on binlerce insan öldü.
Ocak ayı başında Sudan'ın askeri lideri General Abdülfettah el-Burhan, Türkiye'nin Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında arabuluculuk yapma teklifini memnuniyetle karşıladı.
Burhan'ın generalleri BAE'yi defalarca Muhammed Hamdan “Hemeti” Dagalo liderliğindeki paramiliter Hızlı Destek Güçlerini (RSF) desteklemekle suçladı. Bir Birleşmiş Milletler raporu ve çeşitli medya araştırmaları Abu Dabi'nin RSF'yi finanse ettiğini ve silahlandırdığını ortaya koydu. Washington geçtiğimiz salı günü Hemeti ve yedi Emirlik şirketini hedef alan yaptırım kararları aldı. Türkiye'nin önerisinin, Sudan'ın BM Güvenlik Konseyi'nde BAE aleyhine yaptığı şikâyetleri geri çekmesi karşılığında Abu Dabi'yi RSF'ye desteğini kesmeye ikna etmek olduğu bildiriliyor.
Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran 4 Ocak'ta Port Sudan'ı ziyaret ederek burada bir banka ve bir yardım kuruluşu açmaya yönelik iddialı bir dizi plan sundu. Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yousif'e göre 8,000 metrik ton insani yardım taşıyan üç geminin Sudan'a doğru yola çıktığı bildirildi. Yousif, “Sudan'ın Türkiye gibi kardeşlere ve dostlara ihtiyacı var. Bu girişim Sudan'da barışın sağlanması için gerçek çabalara yol açabilir" dedi.
Uranyuma erişim yolu
Türkiye, ABD'nin Afrika Boynuzu ve Sahel'de bıraktığı boşluğu doldurmaya çalışıyor. Çad, Burkina Faso, Mali ve Nijer'e insansız hava aracı sattı. Bu ilişki, Ankara'nın bu yılın sonlarında açılması planlanan ilk nükleer santraline güç sağlamak için ihtiyaç duyduğu Nijer'in zengin uranyum yataklarına potansiyel erişim sağlıyor.
Africa Brief ilk olarak üç yıl önce Ankara'nın Afrika'daki nüfuz arayışını yazdı. O zamandan bu yana Türkiye Nijerya, Ruanda, Etiyopya ve son olarak Somali ile askeri anlaşmalar imzaladı. Geçtiğimiz ekim ayında da Somali açıklarında petrol ve doğalgaz arama çalışmalarına başladı.
Erdoğan ile Afrika ticareti arttı
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 22 yıl önce iktidara gelmesinin ardından Türkiye'nin Afrika ile ticareti arttı. 2003 yılında sadece 5,4 milyar dolar olan ticaret hacmi 2023 yılında 35 milyar dolara ulaştı. Kıtadaki yatırımları arasında Mali'de bir cami, Nijer'de bir hastane ve Somali'de 10.000 yerel askeri eğiten bir ordu üssü bulunuyor.
Türkiye geçen yıl Cibuti'de Afrika Birliği ile ortaklaşa üçüncü bakanlar gözden geçirme konferansına ev sahipliği yaptı ve savunma ve enerji işbirliğini tanıtmak için bir platform sağladı. Ankara, Afrika'da yükselen pek çok orta güç gibi, yumuşak güç ve altyapı geliştirme stratejisini taklit etmek isteyen Çin'i yakından izliyor. Türk Hava Yolları Afrika'da yaklaşık 60 noktaya uçuyor. Çinli liderler gibi Türk yetkililer de Afrikalı muhataplarına düzenli olarak ülkelerinin Batı'nın bölgedeki sömürgeci yapısını paylaşmadığını ve bu nedenle daha iyi, daha tarafsız bir ortak olduğunu hatırlatıyor.
2020 yılında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Türkiye'nin “sömürge sonrası kızgınlıklara” oynayarak Afrika kamuoyunu Paris'e karşı kışkırttığını söyledi. 2014 yılında dönemin Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu "Türkiye hiçbir zaman Afrika ile sömürgeci bir konumda ya da ilişki içinde olmamıştır. Aksine, Afrika ulusları sömürgeci zalimlere karşı mücadelelerinde Osmanlı'dan yardım istemişlerdir" demişti.
Bu arada BAE de Türkiye'nin müdahalesine açık görünüyor. Aralık ayı sonunda BAE Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'nin Sudan'da devam eden krizi çözmeye yönelik diplomatik çabalarını memnuniyetle karşılayan bir açıklama yaptı.
Öte yandan Türkiye'nin aracılık ettiği bir barış anlaşmasından sonra Somali Cumhurbaşkanı Hassan Sheikh Mohamud, Etiyopya'yı ziyaret etti ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed diplomatik ilişkileri tam olarak yeniden kurma konusunda anlaştı.,
