CERN’de üç yıl aradan sonra bir tarihi keşif daha

Bu hafta salı günü muhteşem bir şey yaşandı: CERN’deki meşhur Büyük Hadron Çarpıştırıcısı üç yıldır süren tamir ve geliştirme süreci sonunda tekrardan faaliyete döndü ve rekor bir enerji seviyesine, tam 13.6 TeV (tera-elektron-volt) enerjisine ulaştırılan protonlar birbirleriyle çarpıştırıldı. En azından birçok haber başlığında bu tür laflar görmüş olabilirsiniz ama iyisi mi gelin, biz bunun tam olarak ne anlama geldiğine bir bakalım – ve bunu daha iyi anlayabilmek için, “Büyük Hadron Çarpıştırıcısı” isimli deney ekipmanının adındaki her bir kelime üzerinden gidelim: