Tarihin en başarılı ders kitabı, M.Ö. 300’de yazıldı. İskenderiyeli Öklid’in Elemanlar’ı binlerce yıl boyunca “iyi eğitimli” herkesin okuması gereken kitaplar arasında sayılageldi. (Türkçe’ye 2019’da çevrildi.) Bir ders kitabı nasıl 2300 yıl güncelliğini koruyabilir? Diğer bilim dalları kuramlarını doğa karşısında sınar, sınavda çakanları çöpe atıp fikir değiştirerek gerçeğe yaklaşmaya çalışır, yanlışlanan kuramlara dayalı müfredatı güncellerken Öklid’in onca asır önce yazdıkları nasıl hâlâ doğru olabiliyor? Yanıt Elemanlar’ın konusu olan matematiğin diğer “bilme” uğraşlarından farkında gizli. Matematik gerçek dünyanın hem içinde hem de dışındadır. İlkokul öğrencilerine geometriyi tanıtmak için “Ali’nin kare şeklinde bir tarlası var” gibi “gerçek hayat” örnekleriyle başlansa da detaylı düşündüğünüzde işin rengi değişir. Kağıda çizdiğiniz bir “kare” gerçekten, “resmen” bir kare midir? Kaleminizin ucu ne kadar sivri olursa olsun, bıraktığı izin eni daima sıfırdan büyüktür (aksi takdirde çizgileri göremezdiniz) ama matematikçilerin gözünde bu “doğru parçaları”nın enleri yoktur. Karenizin gerçek kenarları çizdiğiniz bu “kalın” çizgilerin neresine denk gelmektedir? Ali (yuvarlak gezegenimizin kıvrık yüzeyindeki) arazisine mükemmel (kıvrılmayan, “dümdüz”) bir kare çizebilir mi?
28.05.2021 06:00
Matematik nedir, ne işe yarar?
Kağıda çizdiğiniz bir “kare” gerçekten bir kare midir? Kalemin kağıda bıraktığı izin eni sıfırdan büyüktür ama matematikçiler için bu “doğru parçaları”nın eni yoktur
Tuhaf bir zekâ
06 Aralık 2024
Kuantum mutluluğu
29 Kasım 2024
Bayat bir fikir
22 Kasım 2024
Bir insanlık öncüsü
15 Kasım 2024
Kopan zincir
Tüm Yazıları
08 Kasım 2024