Yapay yazar neden ırkçı?

Her konuda yazabiliyor. Tutukluk yapması mümkün değil. Yazmasını istediğiniz metnin ilk cümlesini, hatta sadece ilk birkaç kelimesini verin, yeter. Konuyu bu ipucundan anlayıp hemen arkasını getiriyor. Bırakırsanız sayfalarca devam edebiliyor.  2020’nin en çok ses getiren yapay zekâ ürünü olan GPT-3’ten bahsediyorum. Şimdiye dek o ürpertici hedefe, “her konuda insanla boy ölçüşme, insana ondan ayırdedilemeyecek kadar benzeme” ülküsüne en çok yaklaşan yazılım. Aslında GPT-3’e “yazılım” demek bile tartışmalı, çünkü bu kelime insanların (bu konuda eğitim almış mühendislerin) oturup “bu işi bilgisayara yaptırmak için ona hangi komutları ne sırada vermeliyim?” diye düşünerek yazdıkları, “program” diye bilinen talimatnameleri adlandırmak için türetilmiş. Oysa GPT-3’ü kimse “yazmadı”. Yüz binlerce insanın birbirlerine yönelik yazdıkları metinler üzerinde toplanan bir istatistiğin sonucu o. Telefonunuzda bir mesaj yazmaya çalıştığınızda ekrandaki klavyenin üzerinde bir sonraki kelimeniz için birkaç öneri çıkıyor, çoğunlukla da zaten o önerilen kelimelerden birini yazmaya niyetli olduğunuz için doğrudan onu tıklayıp zaman kazanıyorsunuz ya? Telefonunuz bu işi hem diğer insanların, hem de (onu yeterince uzun süredir kullanıyorsanız) sizin daha önceki yazılarınızda hangi kelimeden sonra hangi kelimeyi yazdığınıza dair tutulmuş bir istatistikten yararlanarak yapıyor. Bu bilgisayarlar için basit bir iş: Önce metinler üzerinde çalış; yani metinde art arda geçtiğini gördüğün her kelime zinciri için o kombinasyona özgü sayacı bir artır. Böylece metinler aleminde hangi kelime zincirlerinin daha sık, hangilerinin daha nadir geçtiğini hesapla. Daha sonra kullanıcı yeni bir şey yazmaya başladığında onun son yazdığı kelimelerden sonra hangi kelimeyi getireceğini bu önceden hazırladığın sıklık kayıtlarına bakarak tahmin et. Bu basit yöntem genellikle işe yarıyor. Siz de “Ahmet başını kaldırıp gökyüzüne ...” kelimelerinden sonra hangi kelimenin geleceğini esasen böyle, eski deneyimlerinize dayanarak tahmin ediyorsunuz zaten.

İşi, sonraki kelimeyi hesaplamak