Yedek subayla tuğgeneral

İstanbullu Agop Martayan, 1915’te Robert Kolej’den Bilim Ödülü alarak mezun olduktan iki gün sonra askere alındı. İlk durağı Diyarbakır’dı. Diller konusundaki üstün bilgi ve yeteneğini fark etmemek mümkün değildi. Müttefik Alman taburundaki subaylara Türkçe dersi vermeye başladı. Almanlar Macar dilbilimci Gyula Németh’in “Türkische Grammatik” kitabını getirmişti, derste ondan da yararlanıldı. Agop oradan Kafkas cephesine gönderildi. Cephede yaralandı, madalya ile ödüllendirildi.  1915 kötü bir yıldı. Azınlıklara mensup subayların kimileri Doğu cephesinin gevşemesinden yararlanıp kaçıyordu. Bu durum karşısında Güney cephesine sevk edilenler arasında Agop da vardı. Şam’a giderken Halep’te konaklayacaktı. Sokakta tutsak alınmış İngiliz askerleriyle karşılaştı. İngilizce bildiğini gören Hintli bir albay, Agop’a “Salçalı yemekleri yiyemiyoruz, bunlar yerine kuru gıda verilmesini istiyoruz, dil bilmediğimiz için anlatamadık” diyerek dediklerini muhafızlara çevirmesini rica etti. Bu isteği yerine getiren Agop, “Esirlerle neler konuşmuştur kim bilir?” diye düşünen yetkililerin emriyle o gece casusluk suçlamasıyla gözaltına alındı! Şam’daki birliğine gidecekti ama iki askerin gözetiminde, “şüpheli” olarak.

Paşanın ilgisini çeken kitap

16 yıl sonra her şey değişti