Atık lastiklerden karbon siyahı, yenilenebilir yakıt ve çelik elde ediyor
Girişimcilik dünyasında son dönemde iklim krizinin etkilerini önlemeye yönelik yeni işler hayata geçiyor. Kullanılan her malzemenin dönüştürülmesi ve ekonomiye kazandırılması yönünde hayata geçen işlerin sayısı her geçen gün artıyor. Araçlarda binlerce kilometre kullanıldıktan sonra ömrünü tamamlayan araç lastikleri de geri dönüştürülüyor. Lastiklerin içindeki ince tel parçaları ayrılıyor, lastikler ekonomiye kazandırılıyor. Bu alandaki girişimlerden biri Laska. Zorlu Holding’in şemsiyesi altında, toplumsal ve çevresel fayda üreten girişimleri destekleyen “imece impact”a katılmaya hak kazanan 7 sosyal girişimden biri olan Laska atık lastiklerin ileri dönüşümünü gerçekleştiriyor.Yenilenebilir yakıt Laska’nın kurucusu Onur Güdü genç bir sosyal girişimci. İstanbul Üniversitesi Çevre Çalışmaları bölümü mezunu. Özel sektörde ve kamu sektöründe deneyimli olmakla birlikte daha önce başka start-up’larda kurucu ortak olarak da yer alan başarılı bir girişimci. 2017 yılında hizmet vermeye başlayan Laska, bu yıl tohum yatırım turunda RHEA Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. liderliğinde 1.4 milyon dolaryatırım aldı. Onur Güdü, dünya çapında her yıl ortalama 1.5 milyar atık lastiğin ortaya çıktığını, Türkiye’de bu sayının 20-25 milyon arasında olduğu bilgisini veriyor. Laska, kullanılmış lastiklerden yenilenebilir yakıt, çelik ve karbon siyahı olmak üzere katma değeri yüksek 3 ayrı ham madde elde ediyor. Atık lastiklerden elde edilen ham maddelerin ne işe yaradıklarını özetlemek gerekirse; • Geri Kazanılmış Karbon Siyahı: Karbon siyahı, başta kauçuk endüstrisi olmak üzere farklı endüstriyel alanlarda ham madde ve katkı maddesi olarak kullanılıyor. Geleneksel karbon siyahının aksine fosil yakıtlardan değil atık lastiklerden elde edilmesi nedeniyle daha ekonomik ve çevreci bir ürün. Ana kullanım alanı lastik üretimi olan bu malzeme ayrıca oto yedek parça, boya malzemeleri, kauçuk malzemeler, kauçuk ve plastik bazlı ürünler, kablolar, konveyör bantları, hortumlar, kauçuk hamur karışımları, ısı yalıtım malzemeleri ve diğer temel endüstriyel malzemelerde kullanılıyor. •Yenilenebilir yakıt: Lastik işleme aşamasından sonra ek işlemlerle saflaştırılarak elde ediliyor.Bu yakıt temel endüstriyel alanlarda fosil yakıtların yerini alabilecek aynı zamanda kimya endüstrisinde yaygın olarak kullanılabilecek nitelikte bir ürün. Ayrıca bu ürün petrol üretim sahalarını temizlemek için bir çözücü olarak petrol endüstrisi üreticileri için de uygun. •Çelik: Atık lastikler içeriğinde saf çelik bulunuyor. Elde edilen saf çelik doğrudan demir-çelik endüstrisine sunuluyor. Laska’nın kurucusu Onur Güdü Laska, en son Fiat ile karbon siyahı üzerine yaptığı Ar-Ge çalışmalarının olumlu sonuçlarını duyurdu. Continental Endüstri’nin INAM (Innovation Network for Advanced Materials) ile gerçekleştirdiği global proje çağrısında seçilen 4 çözüm ortağından birisi oldu. Laska, ürünlerini fosil yakıtlardan değil atık lastiklerden elde ederek fosil yakıtlardan kaynaklı maliyetin ve çevresel sorunların önüne geçmiş oluyor. Bu sayede geleneksel üretim yöntemlerinin sebep olduğu iklim değişikliği, küresel ısınma, doğal kaynakların kirliliği gibi çevresel sorunların ve bunların tetiklediği ekonomik problemlerin çözümüne yenilikçi üretim anlayışıyla katkı sağlıyor.
Elektrik dağıtım hatları yalıtıldı kuşlar kurtuldu
Toros bölgesi göçmen kuşların göç yolu. Kuş göçlerinin arttığı dönemlerde, kuşların elektrik dağıtım hatlarına konarak akıma kapılmalarını engellemek için EnerjiSa “Yüksek Gerilim Havai Hat İzolasyon Projesi”ni hayata geçirdi. Geçenlerde sosyal medyada görüntülerini izledim, projenin detaylarını merak ettim. Toroslar EDAŞ (Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi) ve Doğa Derneği’nin birlikte yürüttüğü bu projede kuşların göç yolları araştırmacılar ve işin uzmanlarıyla uzun yıllara dayanan gözlemlerle izlendi. Kuşların konarak yüksek akıma kapılabileceği elektrik dağıtım hatlarının ilgili noktaları saptandı. Ve tüm bu hatlar üzerinde izolasyon çalışmaları başlatıldı. 2018’de başlayan proje sayesinde kuş ölümleri ve buna bağlı yaşanan elektrik kesintilerinde yüzde 76 azalma sağlandı. Adana, Antep, Hatay, Kilis, Mersin ve Osmaniye’de elektrik dağıtım hatlarının yalıtımıyla çevre dostu bir adım atılmış oldu. Bu projenin Türkiye’nin diğer bölgelerindeki elektrik dağıtım şirketlerine de örnek olmasını diliyorum.
