MasterCard Türkiye ve Azerbaycan Genel Müdürü Yiğit Çağlayan: "Kartlı ödemelerin yarısı temassız"

Pandemi döneminde tüketici alışkanlıkları değişirken, ödeme sistemlerinde de değişim ve yenilikler oldu. Sınırlamaların olduğu dönemlerde tüketiciler daha çok evlerine yakın adreslerden alışveriş yaptılar. KOBİ’ler bu dönemde akıllı teknolojilere geçiş yaptı. MasterCard Türkiye ve Azerbaycan Genel Müdürü Yiğit Çağlayan yaşanan değişimi ve 2021’de beklenen değişimleri anlattı.  2020 yılında pandemi ödeme sistemlerinde de değişim yarattı. Kartla ödeme tercihleri nasıl değişti? 2020, en fazla dijitalleştiğimiz yıl oldu. Covid öncesi tüketicilere “kartla alışverişi ne kadar tercih edersiniz” diye sormuştuk. Türk tüketicilerin yüzde 45’i “kartı tercih ederim” demişti. Covid sonrası sorduğumuzda ise yüzde 65’i “kartla ödemeyi tercih ederim” dedi. Hijyen nedeniyle temassız ödeme tercih edilir oldu. Temassız ödeme seçeceği ne kadar arttı? Kartlı ödemelerin neredeyse yarısı temassız yapılıyor. Tüketici özellikle de parayı ellemek istemiyor. Hızlı olmak istiyor. Elektronik ticaret kullanımı da yüzde 30’a çıktı. Hızlı bir yükseliş vardı, daha da hızlandı. Avrupa’da bu oran nasıl? Avrupa’da temassız ödeme yüzde 80-85 civarında. 3 yıl içinde Türkiye’de de yüzde 80’e çıkar. Türkiye’de kartların büyük çoğunluğunda bu özellik yoktu. Sektörün banka kartlarını yenilemesi gerekiyor. Önümüzdeki süreçte bu da olacak. Nakit alışveriş tarihe mi karışıyor? Her alışveriş kartla mı olacak yakın gelecekte? Kart dediğimizde akla hemen kredi kartı geliyor. Ancak banka kartları var. Banka kartlarını Türkiye’de daha çok ATM’den para çekmek için kullanıyoruz. Türkiye’de yetişkin nüfusun yüzde 45’inde kredi kartı var. Oysa banka kartı sahipliğinin yüzde 65’le daha fazla olduğunu söyleyebilirim. Banka kartları da her yerde kullanılabiliyor. Banka kartı kullanımı her geçen gün artıyor.  “Nakitsiz topluma doğru gidiliyor” deniliyor. Türkiye buna ne kadar hazır? Nakitsiz toplum istiyorsak bunu yüzde 45 kredi kartı kullanımıyla yapamayız. Biraz önce belirtiğim gibi, Türkiye’de toplumun yüzde 65’nde banka kartı var. Toplum olarak banka kartıyla alıveriş yapıldığını bilmiyorduk. Pandemi sürecinde bunun farkına vardık. Bu dönemde banka kartıyla da elektronik ticarette alışveriş yapabileceğimizi öğrendik. Avrupa ülkelerinde de bu oran yüzde 70-75 arasında. Elektronik ödemelerin toplam tüketici harcalamalarında payı yüzde 43’e çıktı. Diğer ülkelere baktığımızda İngiltere’de yüzde 57, Kuzey Avrupa’da yüzde 70’lerde yer alıyor. Türkiye halen Avrupa’nın en önemli kredi kartı pazarlarından biri. En büyük ikinci kart pazarı Türkiye, birinci İngiltere. Elektronik ödemeleri yaygınlaştırmalıyız. Bunu da yalnızca kredi kartıyla değil banka kartıyla yapabiliriz. Bu nasıl sağlanacak? Fintech’ler Türkiye’ye girdi. Biz de ciddi iş birlikleri yapıyoruz. Migros ile MoneyPay ve Limak ile OlduBil kart uygulamalarını başlattık. Bu şu demek, bankacılık geçmişiniz olmasa bile imza atmadan ön ödemeli kartınız oluyor. Temassız ödeme ve alışveriş yapabiliyorsunuz. Bu iş birlikleriyle yüzde 65’in dışındaki kitlelere ulaşılması hedefleniyor. Biz 7 fintech kuruluşuyla anlaştık. Belirttiğim “MoneyPay” ve “OlduBil” hayata geçen projeler oldu. Görüştüğümüz şirketlerin hepsi Türkiye’den şirketler. Biz kartı kullanımında Meksika’ya mı benziyoruz? Biz, batı dünyasına yakınız. Ancak borçlanma yaptığımız için Güney Amerika’ya benziyoruz. Dünyanın hiçbir yerinde taksit yok. Şimdi pandemi dönemiyle birlikte bu sistemleri de kopyalamaya çalışıyorlar. Covid sonrası acil ihtiyaçlar çıktı. Batılı ülkeler cebindeki, hesabındaki parayı kullanır. Yani insanlar maaşlarını kullanır. Bu dönemde Türkiye’deki gibi herkesin fonlamaya ihtiyacı oldu. Biz de hali hazırda uygulanan bir sistem. Örneğin biz Migros’la MoneyPay ile yaptığımız anlaşmada mikrokredi de veriyoruz. Tüketiciler kartlarıyla en çok neye para harcıyor? Gıda ve akaryakıta. Bu harcamaların devamındaki listede normal dönemlerde; restoran, mobilya, eşya ve seyahat harcamaları yer alıyordu. Pandemi sürecinde gıda ilk sırada olmayı sürdürdü. Akaryakıt da öyle. Tekstilde düşüş oldu. Tüketici harcamaları dünyanın her yerinde aynı şekilde değişti. Online market harcamaları yüzde 200 büyüdü. Online’dan ev eşyası, mobilya, dekorasyon ve elektronik harcamaları da yüzde 100 arttı. Eskiden faturaları yüz yüze öderken artık online ödemeye başladık. Netflix, BluTv gibi platformlara harcamalar yüzde 75 arttı. Artmaya devam edecek.  65 yaş üstü vatandaşlar için kartı bir uygulamaya tanımlamak korkutucu geliyordu. Bu ne kadar değişti? Bu alışkanlıklar kırıldı. İhtiyaç ve kolaylık bir araya gelince, ilk deneyim sonrası da güvenlik kaygısı azalınca burada kullanım oranları arttı.  Seyahat ve restoran harcamalarındaki ciddi düşüş sizi nasıl etkiledi? 2019’da kart piyasası yüzde 19, 2020’de yüzde 16 büyüdü. Büyüme hızında azalma var ama keskin bir düşüş olmadı. Örnek vermek gerekirse İngiltere’de düşüş büyük oldu. Çünkü en büyük harcama payı restoran ve seyahat ödemelerine aitti, bu alanlarda harcama kesilince ciddi etkilendiler. Biz ise ana harcama kalemlerimiz olan gıda ve akaryakıt için kartla harcamaya devam ettik.

İhtiyaç Haritası ile el ele destek hareketi

Kartlara sesli komut özelliği geliyor

Fotoğraflar: Barış Acarlı