Biliyoruz ki ABD’li teknoloji devleri ortak çıkarları konusunda genel olarak birlikte hareket ederler. Mesela Rusya’dan çekilme kararını hemen hepsi büyük bir uzlaşı içinde uygulamıştı. Çin merkezli rakiplerine karşı da (özellikle TikTok, Alibaba ve Huawei) örtülü bir ittifak halinde görünüyorlar.
Buna karşın Silikon Vadisi’nin teknoloji devleri kendi aralarında da çekişmeye devam ediyor. Özellikle Apple ile Facebook arasında yaşananlar bir teknoloji rekabetinin ötesinde iki büyük şirketin didişmesi haline gelmeye başladı. Bu yılın başlarında Apple’ın veri gizliliğine saygı duyarak ‘uygulamalar beni takip etmesin’ özelliğini devreye alması Facebook’u maddi olarak büyük zarara uğratmıştı.
Hatta belki de ileride bunu ‘Mark Zuckerberg için sonun başlangıcı’ olarak hatırlayacağız. Çünkü geçmişteki icraatlarından da biliyoruz ki Facebook, tüm markalarıyla (Instagram ve WhatsApp dahil) çevrimiçi profil takibi yapan ve bunu reklamla gelire dönüştüren bir yapıya sahip. Hatta o dönem patron ‘Zuck’, bağrına taş basıp reklama dayalı gelir modelinden artık doğrudan ticarete kayan iş modeline geçmek için bunun fırsat olabileceğini açıklamıştı.
‘En iyi savunma hücumdur’ taktiği
Son dönemde ‘öte dünya’ işlerine odaklanan Zuckerberg, Meta’nın piyasa değerinin düşmesiyle sessizliğe bürünmüştü. Ta ki geçen hafta kendisine ait WhatsApp’ın, Apple’ın mesajlaşma platformu iMessage’dan daha güvenli olduğunu iddia eden bir paylaşım yapana dek. Zuckerberg, WhatsApp’ın ‘uçtan uca şifreleme’ denilen yazışmaları saklama özelliğinin çok daha sağlam olduğunu açıkladı. Apple’daki mesajlaşmaların bir nüshasının iCloud’da (yedekleme özelliği açıksa) saklı kalacağını ve isterse Apple’ın bu depolanmış bilgilere ulaşabileceğini duyurdu. Fakat bu tezinin altını dolduracak argümanlar sunamadı. Bir de böylesine önemli bir açıklamayı neden Instagram’dan yazdığını kimse anlamadı. WSJ’de yayınlanan analizde Zuckerberg’in işlerinin iyi gitmediği Metaverse tarafındaki düş kırıklığını unutturmak için gündem değiştirdiği yazıldı. Oysa Apple, kişisel verilerin güvenliği konusunda zamanında FBI’a meydan okuyarak (San Bernardino baskını) önemli bir sınav vermişti.
Zuck’ın tek hedefi daha çok kazanmak
Zuckerberg ile ilgili eleştiriler sadece gündem değiştirme çabası ile sınırlı değil. 18 yıldır aralıksız olarak büyüyen şirket, Meta açılımı sonrası baş aşağı gitmeye başladı. Tamam Google, Amazon ve Apple’ın da zor günleri oldu ama onlar hiçbir zaman Meta gibi böylesine bir küçülme süreci yaşamadı. Çünkü genel olarak Meta markaları artık ‘kullanıcısına fayda sağlamayan’ platformlar olarak eleştiriliyor. İnternete 10 yıldan fazladır egemen olan Zuck’ın son birkaç yıldır sadece ‘gelir artırmaya odaklandığı’ bizzat yakın çalışanları tarafından itiraf edildi.
Bu nedenle de Meta ile insanlara bambaşka bir evren sunmak yerine ‘ben nasıl daha fazla para kazanırım’ın cevabını aradığı iddia ediliyor. Yıla dünyanın üçüncü zengini olarak başlayan Zuckerberg, bu gelir kayıplarıyla yıl sonu muhtemelen ilk 20’nin dışında kalacak. 2023’te de Meta çalışanları için ciddi bir küçülme kararı bekleniyor. Instagram cephesinde de işler iyi değil. Z Kuşağı’nın TikTok’a iyice kaymasıyla Zuckerberg artık dijital çağın Einstein’ı filan olarak da görülmüyor.
