Dünyanın en zengin iş insanları Amazon’un patronu Jeff Bezos, Microsoft’un kurucusu Bill Gates, Virgin Grubu’nun sahibi Richard Branson, New York eski Belediye Başkanı ve medya devi Michael Bloomberg ile dünyanın en büyük hedge fonu Bridgewater Associates’in kurucusu Ray Dalio, elektrikli otomobil işine girdi. Yanlış anlaşılmasın milyarderler, elektrikli otomobil üretmekle uğraşmayacak, çok daha kârlı bir alanda şanslarını deneyecek. Ünlü isimlerin finanse ettiği KoBold Metals, maden avına çıkmaya hazırlanıyor. KoBold, Londra merkezli madencilik şirketi Bluejay ile birlikte Grönland’da elektrikli araçlarda kullanılan metalleri arayacak. Bluejay, elektrikli dönüşümle yıldızı parlayan nikel, paladyum, bakır, kobalt ve platin madenlerini bulmak için çalışacak.
Büyük potansiyel var
Süper zenginler Bluejay’e sondaj ve lisans için 2024’e kadar 15 milyon dolar ödeyecek. KoBold, çıkarılan madenin yüzde 51’ine sahip olacak. Maden cevherini aramada yapay zeka kullanan Bluejay, büyük hazineyi bulma konusunda oldukça umutlu ve iddialı. Şirket çalışmaları bölgenin büyük nikel ve paladyum üreticisi olan Rusya’nın Norilsk Bölgesi’yle jeolojik benzerlikler olduğunu gösterdiğini belirtiyor. Bluejay CEO’su Bo Moller Stensgaard, “Grönland’daki Disko-Nuussuaq bölgesi, dünya çapında önemli pil metal yataklarının keşfi için büyük potansiyele sahip” açıklamasını yaparken, KoBold CEO’su Kurt House da “Disko bölgesi, dünya çapında birinci sınıf batarya metal yatağına sahip” değerlendirmesiyle projenin önemine dikkat çekiyor. Grönland’a olan ilgi sadece KoBold’u destekleyen isimlerle sınırlı değil. Alibaba’nın kurucusu Jack Ma da bir madencilik şirketiyle ortaklık yaparak bölgede maden arayacak. Görünen o ki zenginler emeklilik günlerinde boş durmayacak hem dünyanın hem uzayın altını üstüne getirecek. Metallere talep 14 kat artacak
AB’nin 2035’te fosil yakıtlı araçlara veda edecek olması, ABD’nin 2030’a kadar satılacak araçların yarısının sıfır emisyonlu olmasına karar vermesi, elektrikli araçlarda kullanılan ham maddelerin önemini daha artıracak. Özellikle bataryada yer alan metallede talep patlaması yaşanacak. Bloomberg’e göre, nikel, alüminyum ve demir gibi metallerin 2030 yılına kadar büyük oranda talep artışı görmesi bekleniyor. Talebin; nikel ve alüminyumda 14 kat, fosfor ile demirde 13 kat, bakır-grafitte 10 kat, lityumda 9 kat, kobalt-manganezde 3 kat artacağı öngörülüyor. Metallere olan bu talebi gören madencilik ve yatırım şirketleri de son dönemde elektrikli araçların temel ham maddelerine yöneliyor. Silikon Vadisi merkezli risk sermayesi şirketi Andreessen Horowitz, Breakthrough Energy Ventures Norveç devlet enerji şirketi Equinor bunların başında geliyor.
Kuyruk var, araç yok!
Otomotiv sektöründe gerçekleşen matrah artışı etkisini hemen gösterdi. Fiyatı 276 bin TL ile 320 bin TL arasındaki 1.6 lt motorlu otomobillerin yüzde 17 oranında ucuzlaması, pazarı hareketlendirdi. 50 bin lirayı aşan fiyat düşüşleri sonrası fotoğrafta da görüldüğü üzere uzun showroom kuyrukları oluştu, bayi trafiği arttı. Temmuz’da otomotiv pazarının frene basmasından sonra 700-750 bin adetlere gerileyen yıl sonu satış öngörüleri, yeniden 800 bin adet ve üzerine çıktı. Özellikle Eylül 2018’den sonra hibritlerde gerçekleştirilen matrah artışı, pozitif katkı sağlaması bekleniyor. Çip krizi zorluyor Fiyatlarda 60 bin TL’ye varan düşüşler, tüketiciye cazip gelecek. Düzenleme sonrası Renault, Bursa fabrikasında üretip Avrupa’ya ihraç ettiği hibrit Clio’yu Türkiye’de de satışa sunmayı planlaması olumlu bir gelişme. Talebin artacağını düşünürsek, markaları tek zorlayacak faktör çip krizi kaynaklı tedarik. Araç alabilen şirketler geçen yılki gibi öne çıkacak. Hangi markada hangi model ucuzladı? Otomotiv sektörünün en büyük veri ve ikinci el fiyatlandırma şirketi Cardata’ya göre, matrah artışı 100’e yakın modelin fiyatını olumlu etkiledi. En çok Fiat’ın modellerinde fiyat düşüşü görüldü. Donanım, kasa ve motorlara göre, Egea’nın 14 modeli ile Panda’nın iki modelinin fiyatı geriledi. Başta hibritler olmak üzere Toyota’nın (Corolla Sedan, Corolla HB, Yaris) 12 adet, Peugeot’nun (2008, 308 ve 208) 12 adet, Renault (Captur, Megane Sedan), Ford (Focus, Puma) ve Hyundai’nin (Elantra, Bayon, Kona) 8 adet, Kia (Sportage, Stonic) ile Seat’ın (Leon, Arona) 5 adet, Dacia’nın (Duster, Lodgy) 4 adet, Opel (Astra, Corsa), Nissan’ın (Juke, Micra) 3 adet, VW (Golf, Polo), Skoda (Kamiq, Scala) ile Honda’nın (Civic Sedan) 2 adet, Citroen (C3 Aircross), Suzuki’nin (Swift) 1 modeli ucuzladı.
