ESA’nın 2028 yılında Kızıl Gezegen’e göndermeyi planladığı insansız keşif aracı, Mars yüzeyindeki jeolojik yapıyı incelemenin yanı sıra eski fosiller ve minerallerin izini sürecek. Görev kapsamında kullanılacak yüksek teknolojili ekipmanlar, Mars’a benzer özellikler taşıyan İskoçya’nın Torridon bölgesindeki Lower Diabaig kasabasında denendi.
St Andrews Üniversitesi’nden bilim insanları, bölgede milyarlarca yıl öncesine dayanan ve Mars’taki kayalara benzer yapılar içeren taşlar üzerinde çeşitli testler gerçekleştirdi. Denemeler arasında, keşif aracının “gözleri” olacak gelişmiş kameralar ve kayalarda korunmuş biyolojik izleri tespit edebilen özel ekipmanlar da yer aldı.
Fırlatma 3 yıl sonra
ESA’nın ExoMars programı iki ana görevden oluşuyor. İlk görev olan Trace Gas Orbiter, 2016 yılında başarıyla fırlatıldı. İkinci görev ise 2028’de fırlatılması hedeflenen ve Mars yüzeyine tekerlekli bir robot yerleştirmeyi amaçlayan kısım. Keşif robotuna, DNA'nın yapısının keşfinde önemli rol oynayan İngiliz bilim insanı Rosalind Franklin’in adı verildi.
St Andrews Üniversitesi’nden Dr. Claire Cousins, görevde kullanılacak teknolojilerin Mars’ta sorunsuz çalışabilmesi için Dünya üzerinde titizlikle test edilmesi gerektiğini belirtti. BBC Scotland’ın Landward programına konuşan Cousins, Lower Diabaig bölgesindeki eşsiz jeolojinin bu testler için son derece uygun olduğunu söyledi.
Dr. Cousins, “Bu kayalar dağ kuşaklarının baskısı altında ezilmemiş, pişmemiş, yani yapıları bozulmamış. Zamanın adeta bir dilimi gibi korunmuş durumdalar,” dedi. Bölgedeki katmanlı yapıya sahip milyar yıllık çamurtaşlarının, geçmişte sıvı suyun varlığına ve dolayısıyla yaşam için elverişli koşullara dair kanıtlar sunduğunu belirtti. Cousins ayrıca, “Bu tür kayalar, geçmişteki biyolojik yaşamın izlerini saklama açısından oldukça başarılı,” ifadelerini kullandı.
Mars’ta yaşamın izine dair henüz kesin bir bulgu olmadığını hatırlatan Dr. Cousins, bu tür kayaların olası yaşam izlerinin korunmuş olabileceği en uygun adaylar olduğunu vurguladı.
İsimler neye göre veriliyor?
Öte yandan, NASA’nın 2012 yılında Mars’a gönderdiği Curiosity aracı da, gezegende “Torridon” olarak adlandırılan bir bölgeyi keşfetmişti. Mars’taki pek çok jeolojik bölgeye, Dünya’daki yerleşimlerden ilhamla isim verilirken, İskoçya’dan Torridon, Siccar Point, Muck, Wick, Sandwick ve Holyrood gibi yer adları Mars yüzeyinde yaşatılıyor.
2012 yılında, İskoçya’daki küçük bir yerleşim yeri olan Glenelg, Mars’ta aynı adı taşıyan bir bölgenin onuruna özel bir kutlama düzenlemişti. NASA’nın “Torridon” ismini tercih etmesinin nedeni ise bölgedeki Torridonian Süper Grubu adlı jeolojik formasyonun, Birleşik Krallık’taki en eski yaşam izlerini barındırması olarak gösteriliyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
