Güncel verilere göre, evcil kediler en az 20.000 yıldır insanlarla yaşıyor. Ancak kedilerin evcilleşme süreci, köpekler kadar net değil. Araştırmalar, evcil kedilerin Avrupa’ya görece yakın bir dönemde, yaklaşık 2.000 yıl önce geldiğini gösteriyor.
Science dergisinde yayınlanan bir makaleye göre, Roma İmparatorluğu ve evcil kediler arasında derin bir ilişki var.
Kedilerle insanlar nasıl tanıştı?
Arkeologlar, insanların kedilerle ilk kez yaklaşık 9.500 yıl önce Doğu Akdeniz kıyılarında bir arada yaşamaya başladığını düşünüyor. Bu dönem de Neolitik Çağ’a denk geliyor.
O dönemde tarım yaygınlaşmış ve ürünler depolanmaya başlanmıştı. Depolama sistemleri, yeni bir sorun yarattı: Kemirgenler. Ardından vahşi kediler kemirgenleri avlamak için insan yerleşimlerine geldi ve muhtemelen insanlar onları kemirgen kontrolü için çevrelerinde tutmaya başladı. Bu hipotez, Kıbrıs'ta bulunan 7500 senelik bazı kedi kalıntılarına dayanıyor.
Kediler, M.Ö. 1.500 civarında Antik Mısır’da yaygın hale geldi. Mısır kültüründe kedilere dair birçok çizim ve kalıntı bulunuyor. Bastet, koruma, doğurganlık ve ev yaşamıyla ilişkilendirilen kedi tanrıçası olarak biliniyor.
Önceki genetik çalışmalar, kedilerin Neolitik çiftçiler aracılığıyla Türkiye’den Avrupa’ya veya Mısır’dan gelmiş olabileceğini öne sürüyordu. Ancak arkeolojik kanıt eksikliği ve DNA analizlerindeki sınırlılıklar, evcil kedilerin tarihini tam olarak açıklayamıyordu.
Türkiye ve Avrupa'dan kedi kalıntıları analiz edildi
Yeni araştırmada, Avrupa ve Türkiye’de bulunan 70 antik kedinin genomları analiz edildi. Ayrıca Kuzey Afrika, İtalya ve Bulgaristan’dan 17 modern yaban kedisi incelendi.
Analizler, modern ev kedilerinin Avrupa’ya yalnızca yaklaşık 2.000 yıl önce ulaştığını ortaya koydu. Bu da Neolitik çiftçilerin kedileri getirdiği varsayımını çürütüyor.
Araştırmaya göre, Kuzey Afrika kökenli ev kedileri, Roma askerleri aracılığıyla Avrupa’ya yayıldı. Askerler, tıpkı Neolitik çiftçiler gibi, kedileri kemirgen kontrolü için kullanıyordu. Kediler Roma Britanyası’na ise M.S. 1. yüzyılda ulaştı.
Ayrıca Avrupa ve Türkiye’den önceki kediler genetik olarak Avrupa yaban kedilerine yakındı. Melezleşmenin, bu genetik farklılaşmanın nedeni olduğu belirtildi. Sardunya’daki antik ve modern yaban kedileri de evcil kedilerden ziyade Kuzey Afrika yaban kedileriyle daha yakın akraba. Bu da kedilerin doğal olarak adalara yayılmadığını, insanların taşıdığını gösteriyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
