Yıllan önce bilim kurgu filmlerine konu olan robotların iş gücündeki ve günlük hayattaki rolü gerçek oluyor... Yapay zeka beyaz yakalıların işlerini devralmaya başladı bile... Robotlar hayatlarımıza öncelikle fabrika işleri için girdiler. Sonrasında ise hizmet sektöründe ortaya çıktılar. Şimdi makineler bir zamanlar insanların alanı olduğu düşünülen ofis işlerine giriyor. En son gerçekleşen bu otomasyon dalgası, bilgisayarların konuşma, tanıma gibi görevleri yerine getirmesine ve çalışanlar için bazı kararları almasına olanak tanıyan yapay zeka ve makineleri öğrenmedeki gelişime dayanıyor.
Karmaşık makinelerin veya tüketicilerin yiyecek için ödeme yaptığı, hamburger sipariş ettiği kioskların* aksine bunlar göremediğiniz robotlar ve pandemi bu robotlara olan talebi artırdı. Ücretlerin hızla artması ve çalışanların yetersiz kalmasıyla ABD'deki işletmeler ellerinden geldiğince otomatikleşmek için yarışıyor.
*Kiosk bazı kurumlarda sıra numarası almanızı sağlayan cihazlar gibi çalışan makinelere verilen addır.
Dalgalanmalar var
Brrookings Enstitüsü'nün kıdemli bir üyesi olan Mark Muro,“Teknolojinin benimsenmesi aslında istikrarlı ve kademeli bir şekilde gerçekleşmiyor” dedi ve dalgalanmaların olduğunu söyledi. Sıkı işgücü piyasası ve teknolojik gelişmeler göz önüne alındığında ekonomik dalgalanmalar ABD'nin şu anda yaşadığı şeyler. Konuyla ilgili veri bulmak zor. Ancak bu yaz yapılan duyurularda, Goldman Sachs Group ve Abercrombie & Fitch gibi firmaların yöneticileri yapay zeka ve diğer otomasyon türlerine yatırımlarını açıkladılar.
Küçük firmalar da rabet gösteriyor
Sadece kendi teknolojilerini geliştirmek için milyonlarca dolar harcayabilen şirket devleri harekete geçmiyor. Yeni otomasyon dalgası küçük firmalar için de önem teşkil ediyor. Austin, Teksas'ta bulunan Kaizen, satış ekipleri için araştırma yapmak ve potansiyel müşterileri nitelendirmek gibi görevleri yerine getirebilecek Zoe adında otomatik bir asistan pazarlamaktadır. Bu asistan bir yıl önce piyasaya sürüldü ve 400 bin'den fazla lisans satıldı. Kizen'in CEO'su John Winner, “En küçük müşterimiz ayda 10 dolar, en büyük müşterimiz yılda 9,5 milyon dolar ödüyor" dedi.
2025'e kadar insanlar kadar çalışacaklar
Trend’de para kazanan ve UıPath gibi gelirde keskin artışlar kaydeden birçok iddialı şirket var. UıPath yatırım müdürü Cathie Wood'un yanı sıra Appiancorp ve EngageSmart bunlara örnek. Yapay zekanın büyümesinin ve ekonomistlerin robot süreç otomasyonu dediği şeyin yanı sıra yazılımlar daha önce insanlar tarafından yapılan belirli görevleri yerine getiren eski model otomosyonlar da hala ilgi çekiyor. Otomasyon Geliştirme Kurumu’na göre Kuzey Amerika'da satılan robot sayısı 2022'nin ilk çeyreğinde yeni bir rekora ulaştı. Dünya Ekonomik Forumu, 2025 yılına kadar makinelerin insanlar kadar saatlerce çalışacağını öngörüyor.
Kazanan da kaybeden de olacak
Tüm bu yeniliklerin çalışan insanlar için ne anlama geldiği, ekonomideki en önemli sorulardan biri. İyimser bakış açısıyla bakanlar tüm çalışanların değil, otomatikleştirilen görevlerin sıkıntıda olduğunu söylüyor. Eğer sıradan olan işleri bilgisayarlar veya robotlar ele alıyorsa, çalışanları daha zorlu ve tatmin edici işler için görevlendirebiliriz.
Riskli yanları da var
Satış temsilcilerinden idari desteğe kadar çeşitli mesleklerden geçimini sağlayan insanlar için bariz alternatifler oluşturulmadan meslekler ortadan kalkmaya başlayabilir. Bu durum şu anda ekonomik bir gerilemeye karşı savunmasız olan beyaz yakalı çalışanlar için istihdam tehdidi içeriyor.
Alanında önde gelen bilim insanlarından Massachusetts Institute of Technology ekonomisti David Autor'a göre birçok kazanan ve birçok kaybeden ile bu durum sonuçlanacak. Autor, “Bilgisayarlaşma, birçok durumda bilgi toplama, organizasyonel ve hesaplama görevlerini sağlayan orta vasıflı işçilerin görevlerini yerine getirerek yüksek eğitimli işçilerin verimliliğini artırıyor” diyerek yakın tarihli bir makalesinde uyarıda bulundu. Çalışanlar bir süredir baskı altında. 2014 yılında, Dallas Federal Rezerv Bankası tarafından yapılan araştırmalar, orta beceri isteyen rutin işlerin 1990'lardan bu yana, özellikle durgunluklar sırasında azaldığını söylüyor.
“Bir kaybımız olmadı”
Yeni otomasyon teknolojilerini benimseyen birçok kişi, işleriyle ilgili bir sorun yaşamadıklarını söylüyor. İşletmeler ve hükümetlerle çevre konularında çalışan bir danışmanlık şirketi olan C Harvey Environmental, Kizen'in müşterilerinden biri. Şirket belge kontrolünü otomatikleştirmek için bir yazılım kullanıyor. Yeni sözleşmeleri doğru yerlere ve kişilere gönderme, arşivleme ve teslim etme gibi işler buna örnek.
1 günden 1 saate indirdi
KC Harvey’nin operasyon şefi olan Rio Franzman, ”Yeni bir proje muhtemelen muhasebe grubumuzu ve proje yönetim ekibimizin bir gününü alıyor. Bu durum şimdi yaklaşık bir saate indiyor. Firma yaklaşık 100 kişiyi istihdam ediyor ve otomasyonun bir sonucu olarak hiçbirini kaybetmedik” diye dedi. KC Harvey şu anda AI'yı pazarlamasına dahil etmek için Kaizen ile birlikte çalışıyor. Otomasyonu en çok tercih eden büyük firmalardan bazıları da işlerinde sorun çıkmadan bu durumu idare edebildiklerini söylüyor.
Çalışan kaybı yaşanmıyor
Mühendislik devi Siemens, Almanya'nın Amberg kentindeki endüstriyel bilgisayarlar üreten yenilikçi tesisinde her türlü üretim ve arka ofis görevini otomatikleştirdiğini ve on yıl boyunca yaklaşık bin 350 çalışanın kadrosunu sabit tuttuğunu söylüyor.
Firma, belirli ürünlerden idari süreçlere kadar her şeyin sanal versiyonlarını oluşturan dijital eşleştirme olarak bilinen bir teknoloji geliştirdi. Yöneticiler işlerin nasıl daha iyi hale getirilebileceğini görmek için simülasyonlar ve stres testleri yapabiliyor Siemens Amerika CEO'su Barbara Humpton, “İnsanları süreçten otomatikleştirmeyeceğiz” diyor ve "Otomasyon sistemlerini optimize edip dijital araçları, yapay zekayı kullanarak, işçiler Amberg'de üretkenliği yüzde binden daha fazla artırdılar” diye ekledi.
Daha yüksek üretkenlik ekonominin kutsal kasesi ve otomasyonun kilit hedeflerinden biridir. Şimdiye kadar, ABD'deki tüm pandemik yenilikler iyi sonuçlara yol açmadı. Verimlilik 2022'nin ilk yarısında düştü. Bu, o dönemde hızlı bir şekilde işe alım yapan ve daha yüksek ücretler ödeyen işletmelerin, otomasyonun daha az harcama yapmalarına yardımcı olması gerektiğinde ürettikleri her birime daha fazla para harcamaya başladığı anlamına geliyor.
Verilerin elde edilmesi zaman alabilir
Elbette, verimlilik rakamları değişkendir. İnovasyonun meyvelerinin verilerde ortaya çıkması uzun zaman alabilir. Eğer ABD, birçoğunun beklediği gibi yavaşlamaya ve hatta durgunluğa hazırsa, bu muhtemelen şirketlerin AI ve robotiklere yatırım yapmaları için daha fazla teşvik olmasını sağlayacaktır.
Ekonominin gidişatı robotlaşmayı hızlandırıyor
Araştırmalara göre ekonomi kötüleştiğinde firmalar çalışanlarına ödeme yapmak için daha az gelir sağlıyor ve bu durum otomasyonun hızlanma eğilimine girdiğini gösteriyor. Sonuç ne olursa olsun, otomasyon fikrinin, işlerini savunmasız hisseden çalışanlar arasında tetiklediği huzursuzluğu gidermek pek mümkün değil.
Yapay zekanın yükselişiyle birlikte, bu gruptaki beyaz yakalı çalışan sayısı artıyor. USC Marshall İşletme Fakültesi'nde doçent olan Florenta Teodoridis, “Yapay zeka, insan zekası gerektiren görevlerin peşinden gidiyor. İnsanların yapması için geride neyin kalacağını hayal etmek daha da zorlaşabilir" dedi.
