Yeni bir araştırmaya göre Antik Roma'da kurşun kirliliği o kadar yüksekti ki, nüfusun IQ'sunun 3 puandan daha fazla düşmesine neden oldu. Soylu kişiler su boruları, pişirme kapları, küvetler, kozmetikler ve içecekler yoluyla kurşuna maruz kalıyordu. Ancak en yüksek maruziyet sikke basımından kaynaklanan endüstriyel kirlilikten kaynaklanıyordu. Romalılar sikkelerde kullanılan gümüşü çıkarmak için kurşun bakımından zengin bir cevher olan galeni eritiyorlardı. Kurşun bu sürecin önemli bir yan ürünüydü.
WSJ’ye konuşan Desert Research Institute iklim araştırmacısı Joseph McConnell, “Ürettiğiniz her gram gümüş için binlerce gram kurşun çıkarabilirsiniz. Kimse bundan kaçamazdı” dedi.
McConnell ve meslektaşları Romalıların kurşuna maruz kalma düzeylerini tahmin etti ve bu maruziyeti IQ düşüşü ile ilişkilendirdiler. Araştırmacılar Antik Roma'dan kuzeye doğru sürüklenen ve Grönland ile Rus Kuzey Kutbu'ndan çıkarılan buz örneklerindeki kurşunu incelediler. Örneklerin tarihi 2.500 ila 1.400 yıl öncesine, yani imparatorluğun yükseliş ve çöküş dönemlerine dayanıyor.
Refah döneminde zirveye ulaştı
McConnell'e göre araştırmacılar, örneklerde bulunan kurşunun kimyasal parmak izini imparatorluktaki kurşun kaynaklarıyla eşleştirdi. Geçen ay Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan bulgular, kurşun kirliliğinin Antik Roma'nın Orta Doğu, Avrupa ve Kuzey Afrika'nın bir bölümünü kapsadığı Pax Romana olarak bilinen refah döneminde zirveye ulaştığını ortaya koydu.
IQ düşüşü ile ilişkilendirildi
Araştırmacıların modelleri, o dönemde yılda 3.300 ton ila 4.600 ton kurşun salındığını ve antik Romalıların kanın desilitresi başına 2 mikrogram ila 5 mikrogram arasında kurşun seviyesine sahip olduğunu gösterdi. Diğer araştırmalar bu miktarı yaklaşık 3 IQ puanlık bir düşüşle ilişkilendirdi.
Kurşuna maruz kalmanın ölüm oranlarında artış, erken doğum ve aneminin yanı sıra bilişsel işlevlerde azalmayla da ilişkili. Daha savunmasız olan çocuklar için kurşun, zaman içinde devam eden IQ düşüşlerine neden oluyor.
İmparatorluğun çöküşü teorisi
WSJ’ye konuşan Simon Fraser Üniversitesi’nden Profesör Bruce Lanphear, yeni çalışmanın bir zamanların büyük Roma İmparatorluğu'nu saran kurşun maruziyetinin hafife alındığını ve popüler bir teoriyi desteklediğini söyledi: Kurşun kirliliği imparatorluğun çöküşünde rol oynamış olabilir. Lanphear “Bu araştırma kurşunun Roma İmparatorluğu'nun çöküşüne katkıda bulunmuş olabilecek birçok risk faktöründen biri olduğu fikrine daha ağırlık kazandırıyor. Ne kadar etkili olduğunu söylemek elbette zor olacaktır” dedi.
