Bazı Akdeniz ülkelerinde de görülen, Latince adı Tulipa clusiana olan, kırmızı ve beyaz renklere sahip, boyu 60 santimetreye kadar uzayabilen ve doğal ortamında nisan ayında çiçek açan lale türünün Türkiye'deki tek yaşam alanı olan Bornova ilçesindeki Kurutepe mevkisinde yok olduğu 2019 yılında tespit edildi. Çelebi lalesi olarak da bilinen türün Bornova'ya yeniden kazandırılması için 2020 yılında Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nce çalışma başlatıldı.
İzmir İli Endemik ve Nadir Bitkilerin Korunması ve Gelecek Nesillere Aktarılması projesi kapsamında yürütülen çalışmalarda, son aşamaya gelindi. Çalışmayı yürüten Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Biyoçeşitlilik ve Genetik Kaynaklar Bölüm Başkanı Dr. Erdinç Oğur, türün, kontrolsüz toplama ve hayvan otlatılması gibi nedenlerle bölgede yok olduğunu belirlediklerini ifade etti.
Türkiye Bitkileri Listesi'nde de yer alan çiçeğin İzmir ve Aydın'da peyzaj amacıyla saksıda ekili az sayıdaki örneğine ulaştıklarını ve sahiplerinden temin ettikleri soğanları çoğalttıklarını anlatan Oğur "Üç koldan bu türün tekrar doğaya kazandırılması için çalışma yürüttük. Hem soğandan hem tohumdan hem de doku kültürü çoğaltma sistemiyle istediğimiz sayıya ulaştık. 20 ila 50 soğan arasında başladık. Yaklaşık 1000 soğana çoğalttık" dedi.
Lale soğanı ve tohumlarının doğayla buluşması için gün saydıklarını belirten Oğur, şunları kaydetti:
"Tarım ve Orman Bakanlığının misyonu doğrultusunda tüm bitkilerimizin, genetik kaynaklarımızın korunması ve gelecek nesillere aktarılması çalışmalarımız var. Her bitki bizim için çok değerli. Doğadan yok olmaması ve gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Bitkiyi korunaklı bir alana aktarmamız lazım. Korunaklı alanlar ancak Doğa Koruma ve Milli Parklar'da oluyor. Bornova'daki Doğa Koruma ve Milli Parklar'ın sahası içindeki yaklaşık 500 metrekarelik bir alanda, eylül ayında toprakla buluşturmayı hedefliyoruz. Hem soğan ekeceğiz hem de tohumla çoğaltmayı planlıyoruz. Yaklaşık 1000 soğanı toprakla buluşturacağız. Binlerce tohumu da aynı yerde toprağa aktarmayı düşünüyoruz"
Kaynak: AA
