İlaçlar ölüm riskini sıfırlıyor

Merck ve Pfizer’in geliştirdiği iki Covid ilacı, aşılardan sonraki en büyük silahımız olacak. İşte bu ilaçlar hakkında en çok merak edilen sorular ve cevapları: Hangisi daha etkili? Pfizer Paxlovid ilacı hastaneye yatışları yüzde 89 azaltıyor. Merck’in ilacı Molnupiravir içinse bu oran yüzde 50 olarak açıklandı. Ancak Pfizer’ın sonucu semptom gösterdikten sonra 3 gün içinde ilacı alan denekler için, Merck‘te ise bu süre 5 gün. Her iki ilaç için ortak olan veri ise ilaçların ölüm riskini yüzde 100 azaltması. Buna karşılık iki firma da ilaçların yan etkisi konusunda bir veri paylaşmış değil.  İkisi birden alınsa daha etkili olmaz mı? Teorik olarak evet. HIV için kullanılan farklı antivirallerin aynı anda alınması virüsteki mutasyonlara karşı etkili oluyor. Covid-19 için de bu durum geçerli olabilir çünkü iki firmanın ilaçları virüse karşı farklı yöntemlerle koruma sağlıyor. Ancak işin kötü tarafı iki ilaç şirketinin birbirine rakip olması nedeniyle kombine ilaç testlerinin yapılamaması. Yani iki ilaç aynı anda kullanıldığında insanlar üzerinde nasıl etkileri olabileceğini bilmiyoruz. Ancak ilaçlar piyasaya çıktıktan sonra farklı klinik deneylerle bu durum gözlenebilir.  Aşılı olmasına rağmen virüs bulaşanlar da bu ilaçları kullanabilir mi? Her iki ilaç için de yapılan tüm klinik deneyler aşısız ve yüksek riskli denekler üzerinde  gerçekleştirildi. Bu da aşılı olup da virüsü kapanların ilacı alıp alamayacağı konusunda soru işareti yaratıyor. Ve bu konuda elimizde hiçbir veri yok. Pfizer aşılıları da katarak yaptığı yeni klinik deneyin sonuçlarını önümüzdeki yıl açıklayacak.  İki ilaç aynı şekilde mi çalışıyor? Hayır. Her ne kadar her iki ilaç da koronavirüsün vücut içinde kendisini kopyalayarak çoğaltmasını engellese de iki ilaç farklı noktalarda bu sürece müdahale ediyor. Merck’in ilacı virüsün kendini kopyalama sırasında hatalar yapmasına sebep olurken, Pfizer ilacı ise kopyalamaya izin verirken virüsün çoğalmasını imkansız hale getiriyor.  Monoklonal antikor tedavisine göre ucuz mu? Monoklonal antikor tedavilerinin maliyeti 1250 dolara kadar çıkabiliyor. Molnupiravir’in 5 günlük doz maliyeti 700 dolarken, Pfizer’ın da benzer fiyat açıklaması bekleniyor. Ancak Pfizer aşıya erişimi kısıtlı yoksul 95 ülkede ilacın jenerik olarak üretimine izin verdi.  Ulaşmak kolay olacak mı? Evet ama bu ilaçlar en yüksek etkinliğe ancak hastalığın ilk günlerinde alınırsa ulaşıyor. Yani testi pozitif çıkan kişilerin derhal ilaca başlaması gerek. Bu nedenle hızlı testler gerek. Türkiye’de henüz hızlı test yapılmıyor.  Örneğin evde yapılan hızlı testler İngiliz hükümeti tarafından herkese haftada iki kez ücretsiz olarak sağlanıyor.  İlaçlar DNA’yı etkileyecek mi? Bu soru sadece Merck’in ilacı Molnupiravir için geçerli olabilir çünkü ilaç virüsün RNA koduna sızarak bu kodu bozma esasına dayanıyor. Virüs büyük oranda bozulduğu için çalışamaz hale geliyor. Ancak teorik olarak bu süreç devam ederken Malnupiravir’in insan DNA’sını da çoğalırken etkileme ihtimali var. Bu da büyük bir sorun. Merck, bu konuda bazı testler yaptı. Ağustos ayında yayınlanan bir makalede Molnupiravir’in hayvan hücrelerinde DNA’da mutasyona sebep olabileceği ileri sürüldü. Makalede imzası bulunan Kuzey Carolina Üniversitesi’nden Ron Swanstrom, “Molnupiravir kullanan kişiler 10-20 yıl süreyle takip edilmeli” dedi.  Kanser hastaları için bu yeni ilaçlar ne ifade ediyor? Pfizer’ın geliştirdiği ilacın çalışma prensibi kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlarla aynı. Bu nedenle Covid tedavisi için kanser ilaçlarıyla alınması durumunda birbirine olumsuz etki etme ihtimali mevcut. Bu nedenle uzmanlar, “Asıl silahın ilaç değil aşı olduğunu unutmayın” diyor.