Düşünün, doğuştan Covid-19 virüsüne karşı korumalısınız ve salgından hiç korkmanıza gerek yok. Bu adeta bir süper güç gibi. Böyle bir durumda yapılması gereken tek şey bu kişinin süper gücünün neden kaynaklandığını ortaya çıkarmak. Bu sayede “süper insanı” koruyan genler ortaya çıkarılarak buna uygun ilaçlar geliştirilebilecek.
Covid Human Genetic Efford adı altında kurulan oluşum ile aranan ‘süper insan’ların haberini Oksijen’de bundan 1 yıl önce bu girişle okumuştunuz. Aradan geçen sürede bu arayış net bir sonuca ulaşmadı ama bilim insanları ‘Novid’ adını verdikleri Covid-19’la hiç tanışmamış bu gizemli insanlar üzerinde araştırma yapmaya devam ediyor.
Newcastle Üniversitesi’nden Nathan Bartlett da çevresindeki birçok kişi hastalığa yakalanmışken onlarla yakın temasta olmasına rağmen hiç belirti göstermemiş ve pozitif çıkmamış bir Novid. Bartlett, aynı zamanda kendisi gibi insanların gizemini çözmeye çalışan bir bilim insanı. Ama İngiliz uzmana göre aslında ‘Novid’ diye bir grup hiç olmayabilir. Sebepleri ise şöyle:
Hastalığa hiç yakalanmadığını düşünen insanların çoğunda aslında Covid-19’a karşı sadece enfeksiyon durumunda ortaya çıkabilecek antikorlar bulunuyor. Bunun sebebi en iyi testlerin bile yüzde 95 oranında doğru sonuç vermesi. Yani negatif çıkan birçok insan aslında koronavirüsle tanışmış olabilir.
Grip benzeri belirtiler gösteren birçok kişi test yaptırdığında pozitif çıkmak için gerekli aralığı kaçırmış olabiliyor. Nitekim birçok insan Covid’i, çok kısa süreli semptomlar göstererek atlattı.
Milyonlarca kişinin ise Covid-19 hastalığını hiç belirti bile göstermeden atlattığı düşünülüyor.
Genetik korunma mümkün mü?
Salgının başlarındaki virüsle enfekte olan her 6 kişiden biri hiç belirti göstermiyordu. Omicron’la bu oranın yüzde 50’ye kadar yükselmiş olabileceği düşünülüyor. Bir başka faktör ise bağışıklık. Bazı insanlar çok kuvvetli bağışıklığa sahip. Bu genlere, yaşa, beslenmeye, uyku düzenine, stres seviyesine, daha önce geçirilen hastalıklara, kullanılan ilaçlara, aşı durumuna ve virüs yüküne göre değişiyor. Bir diğer sebep ise virüsün sürekli değişiyor olması. Omicron’la hastalığı ağır geçirenlerin oranı azaldı. Bu da hasta olup olmadığına yönelik insanların farkındalığını etkiledi.
Covid geçiren 50 bin kişinin genetik verileri, hastalığı hiç geçirmediğini beyan eden 2 milyon kişinin genleriyle karşılaştırıldığında Covid’e karşı bazı kişilerin genetik koruma altına olabileceği görüldü.
Covid 19, şu an insanlar arasında dolaşan 4 koronavirüse ek olarak ortaya çıktı. Tarihin belirli dönemlerinde salgınlara sebep olan ve şimdi gribe benzer belirtiler göstererek halen aramızda dolaşan 229E, HKU-1, OC43 ve NL63 koronavirüslerine çokça maruz kalan kişilerin Covid 19’a karşı bağışık olabileceği düşünülüyor.
Birden çok kez Covid olmak riskli
Washington Üniversitesi tarafından yapılan ve Nature Biology dergisinde yayınlanan araştırmaya göre birden fazla kez Covid’e yakalanan kişilerin kritik organlarına önemli bir yük bindiği için hastalığı ağır geçirme, organ yetmezliği hatta ölüm riski yükseliyor. İki veya daha çok kez Covid geçirenlerde akciğerler, kalp, beyin en çok etkilenen organlar oluyor.
Çocukların ekran süresi pandemide yüzde 52 arttı
Avustralya’da yapılan araştırma pandeminin başlarındaki kapanmalar sırasında günün büyük kısmını TV, cep telefonu, tablet, bilgisayar gibi ekranlar önünde geçirmek zorunda kalan, uzaktan eğitim nedeniyle ekrandan hiç kopamayan gençlerin bu durumunun alışkanlık haline geldiğini ortaya koydu. Buna göre 2020-22 arasında çocukların gün içinde ekrana bakarak geçirdikleri vakit yüzde 52 arttı. En büyük yükseliş 12-18 yaş grubunda görüldü.
