Yeni bir araştırma Covid'in idrak ve hafıza üzerinde daha uzun vadeli etkileri olabileceğini ve bu etkilerin bilişsel performansta ciddi farklılıklara yol açabileceğini buldu. New England Journal of Medicine'de yayınlanan araştırma Covid atlatan katılımcıların hiç enfekte olmayanlara kıyasla 3 IQ puanına eşdeğer bir bilişsel düşüş yaşadığını, uzun Covid yaşayanların ise 6 puanlık düşüş yaşadığını keşfetti.
Ancak araştırmacılara göre uzun Covid semptomlarının neden olduğu bilişsel gerileme kalıcı olmayabilir. Çünkü bu kategoride yer alan ve çalışmaya katıldıklarında iyileşen katılımcıların, hızlı bir şekilde iyileşenlerle karşılaştırılabilir düzeyde bilişsel eksiklikleri olduğu tespit edildi.
Çalışmanın başyazarı Adam Hampshire, daha önce uzun süreli semptomları olanlarda görülen iyileşmenin umut verdiğini söyledi. Daha önceki çalışmalara dayanarak, araştırmacıların ağır hasta olan ve yoğun bakımda olan kişilerde bilişsel eksiklikler görmeyi tamamen beklediklerini söyledi. Hampshire yoğun bakımda olan kişiler arasında herhangi bir fark görmenin onları şaşırttığını söyledi.
Daha önce enfekte olanlar için bilişsel etki daha büyük
Çalışma, katılımcıların bilişsel işlevlerini ölçmek için tasarlanmış bir dizi çevrimiçi görevi içeriyordu. 140.000'den fazla kişi görevlerden en az birini tamamlarken, neredeyse 113.000 kişi sekizinin tamamını tamamladı. Katılımcılar rastgele seçilen 3 milyondan fazla yetişkinden oluşan bir gruptu.
Uzun süreli Covid'in tanımı konusunda bilimsel bir fikir birliği bulunmadığından, çalışma bunun yerine semptom süresine baktı ve Covid geçirmemiş kişilerin sonuçlarını, enfekte olup dört haftadan kısa sürede iyileşen kişilerle, dört ile dört hafta arasında iyileşenlerle, 12 hafta ve daha uzun süre semptomları devam edenlerle karşılaştırdı.
Yoğun bakıma yatanlarda 9 puanlık düşüş
Çalışma, pandeminin erken döneminde enfekte olan kişilerde bilişsel etkinin daha büyük olduğunu ortaya koyarken, yoğun bakım ünitesine kabul edilenlerde özellikle çarpıcı bir kayıp (Covid geçirmemiş insanlarla karşılaştırıldığında yaklaşık 9 IQ puanına eşdeğer) görüldü. Çalışma, pandemi ilerledikçe daha az kişinin yoğun bakıma ihtiyaç duyduğunu kaydetti.
'Birden fazla temel faktör' sorumlu olabilir
Testler bilişsel performansın çeşitli yönlerini kapsıyordu ancak hafıza, muhakeme ve planlamayı içeren görevlerin Covid-19 ile ilgili bilişsel farklılıklara karşı en hassas olanlar arasında olduğunu ortaya çıkardı. Hempshire "Sonuçlarımız, bilişsel bozuklukların ruh hali değişimleri ve yorgunlukla olduğu kadar diğer çeşitli semptomlarla da ilişkisini doğruladı. Bu nedenle Covid-19'dan sonra bilişsel bozukluklara birden fazla temel faktörün katkıda bulunması muhtemeldir" dedi.
Çalışma, semptomları yorgunluk, hafıza kaybı, göğüs ağrısı, ishal ve hızlı kalp atışlarını içerebilen uzun Covid'in etkisine ilişkin giderek artan sayıda araştırmaya katkıda bulunuyor. Ağustos ayında yayınlanan bir analiz, hafif enfeksiyonların bile iki yıl sonra akciğer sorunları, yorgunluk, diyabet ve uzun süreli Covid'e özgü diğer bazı sağlık sorunları riskinde artışa yol açabileceğini buldu.
