2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü Jon Fosse kazandı

2023 Nobel Edebiyat Ödülü Norveçli yazar Jon Fosse'ye verildi. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nden yapılan açıklamaya göre Fosse, söylenemeyeni dile getiren yenilikçi oyunları ve nesirleri nedeniyle ödüle layık görüldü. 

Fosse'nin Norveççe Nynorsk dilinde yazdığı ve çeşitli türlere yayılan eserleri, çok sayıda oyun, roman, şiir koleksiyonu, deneme, çocuk kitabı ve çeviriden oluşuyor. Bugün dünyada en çok sahnelenen oyun yazarlarından biri olmakla birlikte, düzyazılarıyla da giderek daha fazla tanınıyor.

Jon Fosse kimdir?

Jon Fosse, 29 Eylül 1959’da Norveç'in Haugesund kentinde doğdu. Bergen Üniversitesi'nde karşılaştırmalı edebiyat okuyan Fosse'nin Norveç Norveç dilinin iki yazı standardından biri olan Nynorsk dilinde yazdığı ilk romanı Raudt, svart (Kırmızı, Siyah) 1983’te yayımlandı. İlk oyunu Og aldri skal vi skiljast (Ve Asla Ayrılmayacağız) 1994’te sahnelendi.

Romanlar, kısa öyküler, şiirler, çocuk kitapları, denemeler ve oyunları 40’tan fazla dile çevrilen Fosse, ayrıca The Daily Telegraph'ın yaşayan en iyi 100 dahi listesinde 83. sırada yer aldı. Fosse, Andvake üçlemesiyle 2015 İskandinav Konseyi Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

"Hayatın gizemi hakkında yazmaya çalışıyorum"

2018'de Financial Times'a konuşan Fosse, eserlerinin bazıları için zor olduğunu bildiğini anlattı. Fosse, "Kitaplarımı olay örgüsü için okumuyorsunuz. Ama bu zor bir yazar olmak istediğimden değil. Hiçbir zaman karmaşık bir şekilde yazmaya çalışmadım. Her zaman olabildiğince basit ve umuyorum ki olabildiğince derin yazmaya çalıştım" ifadelerini kullandı.  Çalışmalarının ne hakkında olduğu sorulduğunda, "Hayatın gizemi hakkında yazmaya çalışıyorum" dedi ve "Basit bir şekilde cevaplar aramıyorum; muammayı kutlamak istiyorum" diye ekledi.

2022'de Fransız yazar Annie Ernaux kazanmıştı

2022 Nobel Edebiyat Ödülü'nü, kişisel hafızanın köklerini, yabancılaşmalarını ve kolektif kısıtlamalarını ortaya çıkarmadaki cesareti ve klinik duyarlılığı için Fransız yazar Annie Ernaux kazanmıştı. Ernaux'un yazılarında cinsiyet, dil ve sınıf açısından güçlü eşitsizliklerin damgasını vurduğu bir yaşamı tutarlı bir şekilde ve farklı açılardan incelediği, yazarlığa giden yolunun uzun ve zorlu olduğu belirtilmişti.

Annie Ernaux: Belki de yazıyla dünyaya özgürlük veriyorum

Nobel Edebiyat Ödülü

Nobel Edebiyat Ödülü, 1901-2023 yıllarında 116 kez verildi. Toplam 120 kişinin layık görüldüğü ödüllerden 4'ü, ikişer yazar arasında paylaştırıldı. Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan en genç yazar 41, en yaşlı yazar 88 yaşında, ödül yalnızca 17 defa kadın yazarlara verildi. 2006'da Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Orhan Pamuk, Nobel alan ilk Türk yazar olmuştu. Nobel Edebiyat Ödülü'nü 2021'de Zanzibar kökenli romancı Abdulrazak Gurnah kazanmıştı.