Endonezya’da Devlet Başkanı Prabowo Subianto hükümeti, kemer sıkma politikaları ve milletvekillerine verilen ayrıcalıklar nedeniyle büyüyen protestolarla karşı karşıya. Protestolarda 7 kişi hayatını kaybederken, polis karakolları ve kamu binaları zarar gördü.
Gözlemciler, şiddetli gösterileri ekonomik sıkıntılara duyulan öfkenin yanı sıra kamu görevlilerinin duyarsızlığına ve Başkan Prabowo Subianto yönetiminin halk yanlısı politikalar hayata geçirmekteki başarısızlığına bağlıyor. İşte Nikkei'nin derlemesiyle 5 soruda Endonezya'daki protestolara dair her şey:
Protestolar neyle ilgili?
Gösteriler, geçen hafta başında Jakarta’daki Temsilciler Meclisi önünde barışçıl bir şekilde başladı. Öğrenciler ve işçi sendikaları üyelerinin de aralarında bulunduğu protestocular, milletvekillerine tanınan ayrıcalıkları hedef aldı. Bunlar arasında aylık 3100 dolarlık konut ödeneği de var. Bu rakam ülke genelindeki ortalama asgari ücretin 10 katından fazlaya denk geliyor.
Göstericiler ayrıca işçiler için asgari ücretin artırılmasını ve son yıllarda tekstil ve ayakkabıdan teknoloji girişimlerine ve turizme kadar birçok sektörü vuran toplu işten çıkarmaların sona ermesini talep etti.
Protestolar nasıl ölümcül hale geldi?
28 Ağustos Perşembe akşamı, polis ile protestocular arasındaki çatışmada bir polis aracının altında kalan motosikletli taksi şoförü Affan Kurniawan hayatını kaybetti.
Onun ölümü, Cuma ve Cumartesi günleri Batı Cava’daki Bandung, Yogyakarta, Doğu Cava’daki Surabaya, Kuzey Sumatra’daki Medan ve Güney Sulawesi’deki Makassar’ın da aralarında bulunduğu diğer şehirlere yayılan daha geniş ve şiddetli protestoları tetikledi.
Jakarta’da ise polis Çevik Kuvvet Karargâhı, göstericilerin ana hedefi haline geldi. Polis araçları ve kamu binaları ateşe verildi. Çevredeki bazı dükkânlar ile Jakarta’nın farklı bölgelerinde dört milletvekilinin ve Maliye Bakanı Sri Mulyani Indrawati’nin evleri yağmalandı.
Diğer şehirlerde de protestocular çoğunlukla polis karakollarını veya yerel meclis binalarını hedef aldı. Makassar’da belediye meclisi binasının ateşe verilmesi üzerine üç kamu görevlisi hayatını kaybetti.
Al-arabia'da yer alan habere göre, Şimdiye kadar aralarında Makassar’da bir motosikletli taksi şoförü, Yogyakarta’da bir öğrenci ve Orta Cava’nın Solo kentinde bir bisikletli taksi şoförünün de aralarında bulunduğu 10 kişinin protestolarda öldüğü bildirildi. Hak örgütleri, olayların yer yer yağma ve isyana dönüştüğünü bildirdi.
Yetkililer nasıl tepki veriyor?
Başkan Prabowo, Pazar günü Jakarta’da siyasi parti liderleri ve bakanlarla bir araya geldi. Prabowo, parlamentonun milletvekillerine tanınan bazı ayrıcalıkları geri çekmeyi ve uzun süredir vergi israfı olarak eleştirilen yurt dışı gezilerine moratoryum getirmeyi kabul ettiğini açıkladı.
Başkan, kamuoyunda öfkeye yol açan son açıklamaları nedeniyle bazı parti üyelerine karşı “kesin” adımlar atılacağını duyurdu. Örneğin NasDem Partisi milletvekili Ahmad Sahroni, milletvekili ayrıcalıklarını savunmuş ve eleştirmenlerini “aptallar” diye küçümsemişti. Bunun üzerine NasDem ve Ulusal Uyum Partisi, Sahroni’nin de aralarında bulunduğu ikişer milletvekilini, Golkar Partisi ise bir milletvekilini görevden uzaklaştırdı. Bu üç parti, Prabowo’nun iktidar koalisyonunda yer alıyor.
Prabowo ayrıca kamu tesislerini tahrip edenlere karşı sert önlem alınmasını emrederek “Yasa dışı eylemlere dair işaretler var, bu durum vatana ihanet ve terörizme kadar uzanıyor” dedi. Açıklamasında “Polise ve orduya, kamu tesislerinin yıkılması, bireylerin evlerinin ve ekonomik merkezlerin yağmalanması karşısında yasalar çerçevesinde mümkün olan en sert adımları atmaları talimatını verdim" sözlerini kaydetti.
İş dünyası nasıl tepki veriyor?
31 Ağustos itibarıyla, Jakarta merkezindeki Çevik Kuvvet Karargâhı yakınlarındaki mağazalar ve bir elektronik merkezi kapalı durumda. Ancak kentin diğer bölgelerindeki alışveriş merkezleri ve perakende noktaları, ziyaretçi sayısında düşüş olsa da, normal şekilde faaliyet göstermeye devam ediyor. Birçok şirket ve kamu kurumu, çalışanlarına Pazartesi günü evden çalışmalarını tavsiye etti.
Endonezya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Anindya N. Bakrie, halkın taleplerini ifade edebilmesi için “saygılı” bir diyalog çağrısında bulundu. Kamu görevlileri ve milletvekillerini, artan yaşam maliyetleri ve düşük gelirler dahil olmak üzere halkın sorunlarına daha duyarlı olmaya davet etti. “Kamu görevlilerinin hassasiyet göstermesi gerekiyor,” dedi.
Endonezya Perakende ve Kiracılar Derneği (Hippindo) Başkanı Budihardjo Iduansjah da benzer şekilde diyalog çağrısı yaptı ve hükümetten alışveriş merkezleri ile diğer kamusal alanlarda güvenliği sağlamasını istedi.
“Bu, topluma kesintisiz hizmet sunulabilmesi açısından önemli,” dediği açıklamasında, “Milyonlarca çalışan ve ailelerini destekleyen perakende sektörü ile ekosisteminin korunmasının önemini vurguluyoruz” ifadelerini kullandı.
Protestolar devam edecek mi?
Pazar gecesi Batı Cava’daki Bekasi kentinde bir grup, bir polis karakoluna havai fişek ve molotof kokteylleriyle saldırdı. Polis, kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Savunma Bakanı Sjafrie Sjamsoeddin, aynı akşam gazetecilere yaptığı açıklamada polis ve ordunun “kamu güvenliğini sağlamak için birlikte çalışacağını” ve “yasa dışı faaliyetlere karşı kararlı, ölçülü adımlar atacağını” söyledi.
Sosyal medyada, 1 Eylül günü Jakarta, Bekasi ve Bandar Lampung dâhil olmak üzere çeşitli şehirlerde yeni protesto çağrıları yapıldı.
3 Eylül Çarşamba günü Endonezya’nın başkentinde yüzlerce kadın, pembe kıyafetlerle sokaklara çıktı. Protestoları düzenleyen Endonezya Kadınları İttifakı, süpürgelerin “devletin kirini ve güvenlik güçlerinin baskıcılığını süpürme” çağrısını simgelediğini açıkladı. Ellerinde süpürge taşıyan kadınlar, reform taleplerini bu simgeyle dile getirirken, devlet başkanı aynı saatlerde askeri geçit töreni için Çin’e uçtu.
Jakarta merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nden araştırmacı Dominique Nicky Fahrizal ise güvenlik odaklı bir yaklaşımın “halkın memnuniyetsizliğinin kök nedenlerini çözemeyeceğini” savunarak “Bu yaklaşım, halk arasında öfkeyi daha da artıracak” dedi.
Kaynak: Gazete Oksijen
