Körfez ülkeleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze için hazırladığı “savaş sonrası” planı, Hamas’ın kabul etmesine gerek olmadan hayata geçirmeyi giderek daha olası görüyor. Konuyla ilgili bilgi veren kaynaklar, bölgesel oyuncuların hala İran destekli Hamas’ın planı kabul etmesini umsa da, genel konsensüsün ilerlemek yönünde olduğunu belirtti.
Bu yaklaşım, Körfez başkentlerinin bölgesel istikrarı koruma ve Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 gibi ekonomik kalkınma projelerini ilerletme çabalarıyla bağlantılı. Ayrıca halk baskısına yanıt olarak savaşın durdurulması gerektiğini gösteriyor. Gazze’de yaklaşık 2 milyon kişinin yaşadığı bölgede savaş büyük yıkıma yol açmış, BM destekli bir gözlemci bölgede açlık uyarısında bulunmuştu.
Bloomberg'in haberine göre bir Körfez yetkilisi, planı “savaşın başından beri en iyi plan” olarak nitelendirirken, kimsenin bu fırsatı boşa harcamak istemediğini söyledi.
Eski Mısır Dışişleri Bakanı Amr Moussa, Suudi Arabistan’daki Münih Güvenlik Konferansı’nda, “Trump girişimini memnuniyetle karşılamak için bir hava var, Orta Doğu’daki genel karamsarlık nedeniyle,” dedi.
Planın içeriği
Trump’ın planına göre, İsrail ordusu Hamas militanlarından temizlenen güvenli alanlar ilan edecek ve bu bölgelerde yeniden inşa çalışmaları başlayacak. Plan, Hamas’ın silahlarını bırakmasını ve teslim olmasını şart koşuyor, ancak metin doğrudan Hamas’a göre hazırlanmış değil.
Planın, Hamas tarafından geciktirilmesi veya reddedilmesi durumunda da uygulanmaya devam edeceği açıkça belirtiliyor. Metindeki 17. madde, İsrail’in temizlediği alanlarda yol haritasının yürürlüğe gireceğini ifade ediyor.
Hamas yetkililerinden biri, planın yanıtının “çok yakında” verileceğini belirtirken, grubun tamamen kabul veya reddetme dışında “gri alanlar” aradığını söyledi.
Riskler neler?
Körfez yetkilileri, planın bazı yerlerde eksik ve belirsiz olduğunu kabul ediyor; zaman çizelgeleri, finansman ve barış gücü lojistiği gibi konuların netleştirilmesi gerekiyor. Ancak çatışmaların sona erme zamanının geldiği vurgulanıyor.
Söz konusu planın, Hamas’ın desteği olmadan ilerlemesi, güvenli alanlarda militan saldırı riskini artırıyor. İran ve bölgesel müttefikleri, özellikle Yemen merkezli Husi hareketi, bir diğer risk unsuru olarak öne çıkıyor.
Husi lideri Abdul Malik Al-Houthi, Arap ve Müslüman liderleri Trump’ın planını desteklemekle “ihanet”le suçladı ve bunu “Arapların Amerikan ve İsrail’in aracı haline gelmesi” olarak nitelendirdi.
Destekleyici görüşler
Buna rağmen, genel eğilim plan lehine. Münih Güvenlik Konferansı CEO’su Benedikt Franke, “Süreci sabote edenler için anlatıyı sürdürmek artık gerçekten zor. Bir heyecan var,” dedi.
ABD’nin önerisi, İsrail ve Hamas arasında ateşkes sağlamak için yapılan başarısız girişimlerin sonuncusu olarak, savaş sonrası düzenlemelere zemin hazırlıyor. Plan, Arap ülkeleri ve Müslüman çoğunluklu hükümetlerce destekleniyor.
Trump yönetimi, önceki “Riviera” planından geri adım attı ve İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesine izin vermeyeceğini açıkladı. Yeni plan, Hamas’ın Gazze’de herhangi bir yönetim rolü üstlenmeyeceğini ve reform görmemiş Filistin Yönetimi’nin de devreye girmesinin engelleneceğini belirtiyor.
Kuveyt Üniversitesi’nden Bader Al-Saif, “Ne Hamas ne de İsrail planı kamuoyuna kabul etti. Körfez ülkeleri, açık garantiler ve zaman çizelgesi sunmayan bir planı ilerletmez,” dedi.
Kaynak: Gazete Oksijen
