Balinaların iklim kriziyle savaşta önemli rol oynayabileceği ortaya çıktı. Bilim insanları deniz canlılarının devasa vücutlarıyla büyük miktarda karbondioksit emdiğini ve dışkılarıyla okyanustaki diğer karbondioksit tüketen organizmaların çoğalmasını teşvik ettiğini tespit etti. Yani bu deniz canlılarının aslında birer iklim savaşçısı olduğu ortaya çıktı. Veriler IMF'i harekete geçirdi ve iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik kaybıyla mücadeleyi finanse etmek için balina karbon kredileri oluşturulması teklif edildi.
"Balinaları satışa çıkarmayın" itirazı
Karbon kredileri ve bio-krediler şirketlerin belirli miktarlarda karbon salınımına izin veren belgeler ancak birçok şirket bu kredileri kötüye kullanabiliyor. Biyolojik çeşitliliği koruma çalışmalarını finanse etme adı altında yeşil görünmeye çalışan birçok şirket, bu durumu suistimal ediyor. Karbon salınımı araştırmasının arkasındaki bilim insanları ise yeni bir makalede IMF’in bu önerisine “Balinaları satışa çıkarmayın” sözleriyle karşı çıktı.
Bir balinanın ortalama değeri 2 milyon dolar
Bilim dergisi Trends in Ecology & Evolution’da konuyla ilgili çıkan bir makalede ise uzmanlar “Balinalar üzerinden para kazanma girişimleri ‘ortalama’ bir balinaya 2 milyon dolar fiyat biçtiği için gündemde olabilir ancak biz böyle bir rakama ulaşmak için elde yeterli veri olduğunu düşünmüyoruz” diyerek tepkilerini dile getirdi.
"Miktarı tespit etmek mümkün değil"
Alaska Southeast Üniversitesi biyoloğu Heidi Pearson’a göre balinaların atmosferden karbon emdikleri kesin olsa da tam miktarını tespit etmek şu an için mümkün değil. Pearson’ın “Balinaların karbonla olan ilişkisinden iklim değişikliğine atlamak için çok erken, karbon kredileri ise şimdilik konusu bile açılmaması gereken bir şey” dedi.
Mavi balinaya çarpana 3,6 milyon dolar ceza
IMF’ın 2019 yılında yayınladığı makaleye göre karbon gidermede rolleri büyük olan balinaların ortalama değeri 2 milyon dolar olarak değerlendirilmeli, bu dünyadaki balina popülasyonunun toplam değerini 1 trilyon dolardan fazla yapıyor. IMF bünyesinde çalışan Duke Üniversitesi profesörü Ralph Chami için bu fiyatlandırma biyolojik çeşitliliğe yatırım yapmaları için şirketlere önemli bir teşvik olabilir. Deniz memelilerinin, endüstriyel balina avcılığının popülasyonlarını yok etmesinden önceki seviyelerine geri dönmeleri sağlanırsa karbon tutma potansiyellerinin de önemli miktarda artacağını savunan Ralph Chami ve meslektaşları: “Örneğin, Brezilya açıklarında bir mavi balinaya çarparak öldüren bir gemiye balinanın tam değeri kadar, yani 3,6 milyon dolar ceza kesilebilir” diyerek bu fiyatlandırmanın balinaların hayatlarını da kurtarabileceğini savunuyor.
37 milyar ton karbondioksit
Bilim dünyasında her ne kadar tartışmalara yol açsa da, balinaların eski popülasyonlarına ulaşması, biyoçeşitlilik ve çevre korunumu için önemli bir adım olduğunu bütün bilim insanları kabul ediyor. Her ne kadar karbon salınım miktarları üzerinde kesin bir yargı bulunmasa da, yıllık 37 milyar ton karbondioksit emen fitoplanktonların gelişiminde rol oynayan balinaların eko sistemlerinde oynadıkları rol büyük.
Elimizden gelen her şeyi yapmamız gerekiyor
Balina karbon kredi fikrine her ne kadar eleştiride bulunsa da profesör Pearson, “İklim krizinin ciddiyeti ve hızlanan doğası nedeniyle elimizden gelen her şeyi yapmamız gerekiyor. Balinalar küresel karbon bütçesinde nispeten küçük bir rol oynasa bile, yararlı oldukları kesin” açıklamasını yaptı.
