‘Başarımızın ardında açgözlülüğümüz var’

Zengin ülkelerin yetişkin nüfuslarının üç katını aşılayacak kadar çok aşı stoklaması, buna karşın hala aşıya ulaşamayan ülkeler olması tüm dünyada polemik konusuyken, İngiltere Başbakanı’ndan yarı gaf yarı itiraf, çok tartışılacak bir açıklama geldi.  Muhafazakar Parti milletvekilleriyle basına kapalı toplantıda bir araya gelen Boris Johnson, İngiltere’nin aşılamadaki başarısının ardında “kapitalizm ve açgözlülüğün olduğunu” söyledi. Toplantıya katılanlara göre, Johnson hatasını anında fark etti ve çok hızlı bir şekilde sözlerini geri aldı. Hatta milletvekillerinden “bu sözleri ortak hafızalarından silmelerini” ve haber yapılmamasını rica etti. BBC olmasa belki de milletvekilleri Başbakan’ın ricasını kırmayacaktı ama artık bu sözler dünyanın ‘ortak hafızasına’ kazındı. Çünkü BBC, ülkesinin başbakanını ateşe atan haberi anında yayınladı.  BBC, İngiltere’nin kamu yayıncısı. Yönetim kurulu Kraliçe tarafından atanıyor. Buna rağmen bağımsızlığından ödün vermiyor. Teoride devlet mekanizmasının içinde yer almasına rağmen gerektiğinde devletin karşısında durabilmesini ise iki temel etkene borçlu.  Bunlardan ilki, BBC’nin devlet ve halkla olan geleneksel sözleşmesi. Bu sözleşmeye göre BBC, kamu hizmetinde halka karşı sorumlu. Hükümet politikalarına ve günlük sorunlara ilişkin konularda tarafsız davranmakla yükümlü. Yani ölçüsü, evrensel değerler. İkinci etken ise mali özerkliği. Kurulduğu günden bu yana reklam almayan ve sponsorlu program yayınlamayan BBC, gelirinin büyük kısmını televizyon ve radyo satışları sırasında alınan ruhsat bedellerinden sağlıyor. Ayrıca yan kuruluşları dünya televizyonlarına her yıl onlarca içerik satıyor. Bu mali özerklik de Kraliyet ve iktidarın olası baskılarına karşı, omurgalı duruşunu koruyabilmesini sağlıyor.  Johnson’ın damga vurduğu toplantıya dönersek; Başbakan’ın sözlerinin ardından milletvekillerinin yaşadığı telaş, aslında gafın büyüklüğünün kanıtı. Bir milletvekili Johnson’ın bu sözleri toplantı esnasında peynir ve turşu yiyen bir partiliyi “tiye almak” için sarf ettiğini söylüyor. Bir başkası ise aşı tedariki konusundaki sıkıntıları kast etmediğini ısrarla vurguluyor. Ama laf ağızdan bir kez çıktı, BBC de yayınladı. 

BBC’nin bütçesi 4.9 milyar pound