Yerel basında çıkan haberlere göre İran, Mahsa Emini'nin ülkede kadınlara uygulanan katı giyim kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla tutuklanmasının ardından hayatını kaybetmesiyle başlayan, iki aydan fazla süren protestoların ardından ahlak polisi birimlerini görevden aldı.
#BREAKING Protest-hit Iran abolishes morality police: prosecutor general pic.twitter.com/Ju4rSHKZkx
— AFP News Agency (@AFP) December 4, 2022
AFP'nin aktardığı habere göre konuya ilişkin açıklamayı Başsavcı Mohammad Jafar Montazeri yaptı. Başsavcı, "Ahlak polisinin yargıyla bir ilgisi yok. Ahlak polisi, geçmişte nerede kurulduysa orada kapatılmıştır" dedi. ISNA haber ajansına konuşan Başsavcı Montazeri, "ahlak polisinin neden kapatıldığını" soran bir katılımcıya yanıt verdiği dini bir konferansta açıklama yaptığı belirtildi. Ancak İran'da henüz ahlak polisinin kaldırıldığına dair resmi kurumlardan açıklama yapılmadı.
Montazeri, "İran-Irak Savaşı ile kıyaslanamayacak boyuttaki hibrit savaşın, siyaset, sahte ve yalan haber yayma, siber, kültürel ve diplomatik savaş, diğer ülkelerle ilişkileri bozma, dini ve etnik azınlıkların arasını açma ve ekonomik yaptırımları artırma gibi birçok yönü var" ifadelerini kullandı. Ülkede isyan hareketine sebebiyet verenlerin üzerine kararlılıkla gidileceğini kaydeden Muntazeri, İran aleyhine girişimlerden ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, İsrail ve bazı Arap ülkelerini sorumlu tuttu.
Resmi olarak İrşad devriyeleri olarak bilinen ahlak polisi, başörtü zorunluluğunu yaymak için Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad yönetiminde kuruldu. Birimler 2006 yılında devriye gezmeye başladı.
Kıyafet yasası tartışılıyor
Kaldırılma duyurusu, Montazeri'nin kadınların başlarını örtmesini gerektiren yasanın değiştirilmesi gerekip gerekmediği konusunda hem parlamento hem de yargının çalıştığını söylemesinden bir gün sonra geldi. Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi Cumartesi günü televizyonda yaptığı açıklamalarda İran'ın cumhuriyetçi ve İslami temellerinin anayasal olarak sağlam olduğunu ancak anayasanın uygulanmasında esnek yöntemler olduğunu söyledi.
Mahsa Emini'nin ölümü ve protestolar
Tahran'da 13 Eylül'de ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi, ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı. Resmi kaynaklardan olaylarda sivillerin ve güvenlik güçlerinin öldüğüne dair açıklamalar yapılsa da ölü sayısı hakkında net bilgi verilmiyordu.
448 protestocu hayatını kaybetti
Devrim Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, 29 Kasım'daki bir konuşmasında, ülkede yaklaşık iki buçuk aydır devam eden protestolarda güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu 300'den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söylemişti.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları Kurumu (IHR) ise 29 Kasım'da yayımladığı raporda, Mahsa Emini'nin ölümü sonrasında başlayan sokak gösterilerinde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 448 protestocunun öldüğünü bildirmişti. Ülke medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 60'dan fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.
