Fener Patriği Bartholomeos, Heybeliada Ruhban Okulu’nun 2026 sonbaharında açılmasını bekliyor. Erdoğan’ın Oval Ofis’te yaptığı sürpriz açıklamanın gerisinde bir süredir bu konuda yürütülen diyalog ve Fener Rum Patriği Bartholomeos'un geçen hafta Başkan Trump ile yaptığı görüşme yatıyor. Katimerini gazetesine göre, Trump Patrik ile görüşmesinde “Ekibinden erdoğan ile görüşmesinde gündeme getirebilmesi için kendisine fener ruhban okulu ile ilgili bir bilgi notu hazırlamalarını” istedi. Erdoğan, görüşmenin başında Ruhban Okulu meselesini Başkan Trump konuya değinmeden kendisi açtı, Trump da Erdoğan’ın bu jestine teşekkür etti
Oksijen Analiz-Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında dün Beyaz Saray’da gerçekleşen buluşmanın en önemli sürprizlerinden biri, Erdoğan’ın görüşmenin hemen öncesinde “Heybeliada (ruhban) okuluyla ilgili üzerimize ne düşerse zaten yapmaya hazırız" sözleriyle yaptığı çıkış oldu.
Erdoğan’ın bu sözleri, Rum Ortodoks Patrikhanesi açısından en önemli din eğitimi kurumu olan ve 1971 yılından beri kapalı bulunan Heybeliada’daki Ruhban Okulu’nun 54 yıl aradan sonra yeniden hizmete girmesiyle ilgili olarak Türkiye ile ABD arasında önemli bir hareketliliğin yaşandığını ortaya koydu. Erdoğan’ın sözleri de Başkan Trump’a ve Patrikhane’ye önemli bir jest yapmaya hazırlandığına işaret ediyor.
Bu arada, ruhban okuluyla ilgili gelişmelerin İstanbul Fener Rum Patriği Bartholomeos’un geçen hafta salı günü Beyaz Saray’da Başkan Trump ile yaptığı görüşme sonrasında önemli bir ivme kazandığı anlaşılıyor.
Geçen hafta Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Katimerini’de bu konuda çıkan bir habere göre, Patrik Bartholomeos, Oval Ofis’teki görüşmede Başkan Trump’a Heybeliada Ruhban Okulu’nun kapalı durması konusunu gündeme getirdi.
Habere göre, bunun üzerine “Trump ekibinden Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde Heybeliada konusunu gündeme getirmek üzere bir bilgi notu hazırlamasını istedi.”
Katimerini, bu konudaki haberinde Fener Rum Patriği’nin görüşmeden sonra yaptığı açıklamadan bazı kritik ifadelerini de aktarıyor. Habere göre, Patrik “Geçen yıldan bu yana Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girişimiyle Patrikhane ile Türk hükümeti arasında Heybeliada Ruhban Okulu konusunda bir diyalog başlamış bulunuyor.” Buna göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’i Patrik ile görüşmesi için görevlendirmiş.
Patrik, “Bu diyalogu mümkün olduğunca hızlandırmak istiyoruz. Böylece Eylül 2026’da ilk öğrencileri kabul edebileceğiz” diye konuştu.
Katimerini’ye göre, Patrik Bartholomeos şunları söyledi:
“Sadece biz Rum Ortodokslar değil, Türkiye'de yaşayan tüm Hristiyanlar olarak, geriye çok az sayıda Hristiyan kaldık. Yaklaşık 84 milyonluk ülke nüfusunun yaklaşık yüzde biri kadarız. Biz okyanusta bir damlayız.
Cumhurbaşkanına yaşadığımız zorlukları anlattım ve tüm bu zorluklara rağmen Allah'ın izniyle var olduğumuzu söyledim. Geleneğimizi, tarihimizi sürdürüyoruz."
Erdoğan’ın hamlesi ve Trump’ın “müteşekkiriz” ifadesi
Bu açıklamaların ardından konunun Erdoğan-Trump görüşmesiyle ilgili yürütülen hazırlıklar sırasında da gündeme geldiği anlaşılıyor. Burada ilginç olan, Erdoğan’ın Beyaz Saray’daki görüşmenin hemen başlangıcında hamle yaparak Trump’ın bu konuyu açmasından önce bizzat kendisinin gündeme getirmesi.
Erdoğan, görüşmenin başlangıcında gazetecilerin ve TV kameralarının önünde Trump’ın ardından konuşmaya başladı v e tam sözlerini bitirirken, son olarak şunları söyledi:
“Heybeliada okuluyla ilgili ise orada üzerimize ne düşerse biz onu zaten yapmaya hazırız. Dönünce de Sayın Bartholomeos ile bu konuyu görüşme fırsatı bulacağım.”
Trump da Erdoğan’ın bu sözleri üzerine memnuniyetini ifade ederek, “Rum Ortodoks Kilisesi (Patriği) buradaydı. Gerçekten biraz yardıma ihtiyaçları var. Ben de (Erdoğan’a) bundan bahsedeceğimi söyledim. Gerçekten müteşekkiriz.”
Yarım yüzyıldır Türk-ABD ilişkilerinin değişmez gündem maddesi
Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılması konusu, yüksek eğitim kurumu kategorisindeki bu okulun kapatıldığı 1971 yılından bu yana Türk-ABD ilişkilerinin değişmez bir gündem maddesi olmuştu.
Bu dosya, geçen 54 yıl içinde Türkiye ile ABD arasındaki diplomatik görüşmelerde özellikle bu ülkedeki Rum Lobisi’nin de itmesiyle Amerikan tarafınca her kademede dile getirilmiş, bu çerçevede iki ülkenin liderlerinin Beyaz Saray zirvelerinde birçok kez ele alınmıştı. Ancak ABD tarafının bütün ısrarına karşılık, Ankara bu adımı atmaktan kaçınmıştı.
Öte yandan geçmişte yapılan görüşmelerde Türk tarafının ruhban okulunun açılması karşılığında ‘mütekabiliyet’ çerçevesinde Batı Trakya’daki Müslüman Türk azınlığın dini haklarıyla ilgili sorunları da gündeme getirdiği biliniyor.
Her halükarda, bu konunun yarım yüzyılı aşan bir seyir izledikten sonra bu kez gerçekten çözüme kavuşması halinde, Türk-ABD ilişkilerindeki kronik bir sorun aşılmış olacak.
Kuşkusuz, okulun kapısının açıldığı son ana kadar ihtiyatı elden bırakmamakta yarar var. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uluslararası camia önünde Başkan Trump karşısında kendisini önemli ölçüde bağladığı da bir vaka.
Kaynak: Gazete Oksijen
