Ukrayna'nın First Lady'si Olena Zelenska, ABD Başkanı Joe Biden'ın toplantısına ölen Rus muhalif Aleksey Navalni'nin eşi Yulia Navalnaya ile birlikte katılma davetini geri çevirerek Kiev'in Navalni'ye olan düşmanlığının altını çizdi. Kremlin'e karşı direnişin küresel sembolleri olarak görülen 46 yaşındaki Olena Zelenska ve 47 yaşındaki Yulia Navalnaya'nın ABD Kongre Binası'ndaki etkinlikte ABD First Lady'si Jill Biden'ın yanında oturmaları planlanıyordu. Washington Post'a konuşan Biden yönetiminden bazı yetkililer Navalnaya'nın etkinliğe gelmesinin merhum eşinin daha önce Kırım'la ilgili yaptığı yorumlar nedeniyle Ukraynalılar için rahatsızlık yarattığını belirtti.
Navalni'nin Ukraynalıları kızdıran sözleri
Daha önce Ukrayna toprağı olan Kırım'ın 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilmesinin ardından Aleksey Navalni, bölgenin yasa dışı bir şekilde ele geçirilmiş olmasına rağmen gelecekte Rusya'nın kontrolü altında kalmasının kesin olduğunu söylemişti. Babası Ukraynalı olan Navalni "Kendimizi kandırmayalım. Ukraynalıların da kendilerini kandırmamalarını tavsiye ediyorum" dedi. Rusya'nın lideri olduğu zaman Kırım'ı Ukrayna'ya geri verip vermeyeceğine dair sorulan soruya ise "Kırım bir jambonlu sandviç ya da alıp geri verebileceğiniz bir şey mi? Ben öyle sanmıyorum" diye cevap verdi. Daha sonraki açıklamalarında bu benzetmenin yersiz olduğunu kabul etti.
Zamanla Kırım tutumu kısmen değişti
Navalni'nin görüşleri zaman içinde değişti. 2018 yılında başkanlık yarışındayken Kırım'ın gelecekteki statüsü konusunda uluslararası alanda tanınan bir referandum yapılması gerektiğini öne sürdü. Ancak bu sorunun nesiller boyunca başarılı bir şekilde çözülmesinin mümkün olmadığını söyledi.
Sözleri Ukraynalıları yatıştırmaya yetmedi
Rusya'nın Şubat 2024'te Ukrayna'ya başlattığı geniş çaplı işgalin ardından hapishaneden gönderdiği mesajda Navalni, Ukrayna'nın yasal topraklarının 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Kırım da dahil olmak üzere sınırları içinde kalan tüm alanlardan oluştuğunu söyledi. Ancak sözleri Ukrayna'daki yaygın düşmanlığın üstesinden gelmek için çok geç kaldı.
Ukrayna istihbaratı doğal nedenlerle öldüğünü söyledi
Navalni'nin müttefikleri ve Batılı liderler 16 Şubat'ta Kuzey Kutbu'ndaki hapishanede hayatını kaybeden Rus muhalifin ölümünden Putin'i sorumlu tuttu. Ancak Ukrayna'nın askeri istihbaratı GUR'un başkanı Kyrylo Budanov, Navalni'nin pıhtı atması sonucu doğal nedenlerle öldüğünü söyleyerek Rus yetkililerin açıklamalarını teyit etti. Budanov'un çok uzaklardaki Rus hapishanesindeki ölüme dair bu kadar kesin bilgiyi nasıl edildiği belirsizliğini koruyor. Navalni'nin yolsuzlukla mücadele örgütü FBK'nın başkanı Maria Pevchikh, Budanov'u dezenformasyon yaymakla suçladı ve "Yalan söylüyor" dedi.
Zelenska ve Navalnaya'nın gerekçeleri
Beyaz Saray ve Zelenska'nın ofisi, First Lady'nin ABD siyasi takviminin en önemli toplantısına katılmamasının gerekçesinin 'program çakışması' olduğunu açıkladı. Zelenska'nın ofisinden yapılan açıklamada Kiev'deki bir yetimhanede çocuklarla buluşmak üzere randevusu olduğu belirtildi.
Navalnaya da yorgunluğunu gerekçe göstererek daveti kabul etmeme kararı aldı. ABD'li bir yetkili, Beyaz Saray'ın Navalnaya'nın katılmaktan vazgeçtiği konusunda Kiev'i bilgilendirmediğini söyledi. Navalnaya'nın sözcüsü Kira Yarmysh "Yulia'nın eşi iki hafta önce öldü. Bunca zamandır seyahat ediyor. Bugün evde olduğu ilk gün. Her insan gibi onun da iyileşmek için zamana ihtiyacı var" dedi.
ABD seçimleri detayı
Kiev'in Zelenska'yı Washington'a gönderme konusundaki isteksizliğinin ABD'de kasım ayında gerçekleşecek olan seçimlerdeki Cumhuriyetçileri kızdırmama arzundan kaynaklandığı da düşünülüyor. Donald Trump'ın Cumhuriyetçi Parti adaylığını garantilemesine kesin gözüyle bakılıyor ve bazı anketler Biden'ı yeneceğini gösteriyor. ABD'nin Ukrayna'ya yönelik 60 milyar dolarlık askeri yardım paketi, bazı Cumhuriyetçilerin itirazları nedeniyle Washington'da bekletiliyor.
Zelenskiy'nin yorumu Kremlin'in ilhak nedeni
Zelenskiy savaş konusunda sarsıcı görünen yorumlar da yapmıştı. 2014 yılında, Kremlin'in Kırım'ı ilhak etmesinden kısa bir süre sonra, Rusların ve Ukraynalıların "tek bir halk" olduğunu söyledi ki bu ifade daha sonra Putin tarafından işgal gerekçesinin bir parçası olarak kullanılacaktı. Ukrayna medya kuruluşu Segodnya'ya göre Zelenskiy, "Prensip olarak Rus halkına karşı olamayız, çünkü biz tek bir halkız" dedi. Ukrayna'nın savaş öncesi nüfusunun yaklaşık yarısı olan 20 milyon kişinin Rusya'da akrabaları bulunuyor.
