Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin lideri Şi Jinping Moskova'daki görüşmelerinde Pekin'in Ukrayna'da ateşkes önerisini ele alırken, Batı ile karşılıklı rekabete dayanan sıcak bir dostluk sergilediler. Şi'nin ziyareti, Ukrayna'da bir yıldır devam eden savaşta zemin kazanmaya çalışan Moskova için bir destek niteliği taşıyor.
Çin kendisini ihtilafta potansiyel bir barış yapıcı olarak göstermeye çalışırken, ziyaret Moskova ve Pekin arasındaki giderek yakınlaşan ilişkinin altını çizdi.
Sevgili dost
Rus basınında yer alan haberlere göre, Pazartesi günü dört saatten fazla konuşan ve Kremlin'de bir devlet yemeğinde bir araya gelen ikili, birbirlerini sevgili dost olarak övdü. Buna karşılık Şi, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy ile sadece telefonla görüşebildi.
Japonya'dan karşı hamle
Şi'nin Moskova temaslarına denk gelen sürpriz bir ziyaretle Japonya Başbakanı Fumio Kishida, Ukrayna'ya dayanışma ve destek mesajı vermek üzere Salı günü Kiev'e geldi.
Diğer gelişmelerde ise Ukrayna, Rus işgali altındaki Kırım yarımadasındaki Dzhankoi'de meydana gelen bir patlamanın Rusya'nın Karadeniz filosu tarafından kullanılması planlanan Rus seyir füzelerini imha ettiğini açıkladı.
Rusya'nın asıl amacı sınırlara ulaşmak
Ukrayna ordusu, Ukrayna'nın doğusundaki savaş alanlarında Rusya'nın hava saldırılarının yanı sıra geniş bir alanda füze ve roket saldırılarını sürdürdüğünü söyledi. Ukrayna, Rusya'nın asıl amacının Donbas'taki Donetsk ve Luhansk bölgelerinin sınırlarına ulaşmak olduğunu ve bu bölgelerin büyük bölümünün zaten Rusya'nın kontrolü altında olduğunu söyledi.
Rus güçlerinin savaşın en uzun ve en kanlı muharebesine sahne olan Bahmut şehrine ve diğer hedeflere yeniden saldırılar düzenlediği ancak püskürtüldüğü belirtildi.
Çin belgesinde savaşı bitirecek formül yok
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Putin ve Şi'nin Pazartesi günü Ukrayna'da gerilimin azaltılması ve nihai ateşkes çağrısında bulunan bir Çin önerisi hakkında konuştuklarını söyledi ve ekledi: Çok kapsamlı bir görüş alışverişi ve ciddi bir sohbet oldu." Peskov daha fazla ayrıntı vermekten kaçındı ancak iki liderin ikinci gün görüşmeleri için bir araya gelmelerinin ardından ortak bir açıklama yapılacağını söyledi.
Çin belgesi 12 maddelik bir planla bazı genel ilkeleri ortaya koyuyor ancak 13. ayına giren savaşın nasıl sona erdirileceğine dair hiçbir ayrıntı içermiyor. Aksine bu öneri Batı'da büyük ölçüde Putin'e güçlerini yeniden toparlaması ve işgal ettiği topraklardaki hakimiyetini sağlamlaştırması için zaman kazandırmaya yönelik bir manevra olarak değerlendirildi.
Çin Rusya'ya diplomatik kılıf sağlıyor
Ukraynalı ve Batılı yetkililer, herhangi bir ateşkesin sadece cephe hatlarını donduracağından ve geçen yıl Şubat ayında işgalini başlatmasından bu yana bir dizi gerileme yaşayan Rusya'ya avantaj sağlayacağından korkuyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Şi'nin ziyaretinin "Çin'in Kremlin'i Ukrayna'da işlenen vahşetten sorumlu tutma konusunda hiçbir sorumluluk hissetmediğini" gösterdiğini söyledi. Blinken, "Bunları kınamak yerine, Rusya'nın bu ağır suçları işlemeye devam etmesi için diplomatik bir kılıf sağlamayı tercih ediyor" dedi.
Şi Putin'i Çin'e davet etti
Çin devlet haber ajansı Şinhua'nın haberine göre Şi ayrıca Putin'i Çin'i ziyaret etmeye davet etti ve başbakanlar arasında düzenli toplantılar yapılması çağrısında bulundu. Çin, Rusya'yı kınamaktan ya da Moskova'nın komşusuna müdahalesini "işgal" olarak nitelemekten kaçındı. Ayrıca Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlarını da eleştirdi.
Dış politika analistleri Putin'in Ukrayna konusunda Şi'den güçlü bir destek arayacağını belirtirken, Moskova ziyaretinin herhangi bir askeri destekle sonuçlanacağından şüphe duyduklarını ifade ettiler.
Rusya çekilmeden savaş bitmez
Washington geçtiğimiz haftalarda Çin'in Rusya'yı silahlandırmasından korktuğunu söylemiş, Pekin ise bu planı reddetmişti. Rusya askerlerini çekmeden savaşın sona ermeyeceğini söyleyen Kiev, Çin'e karşı ihtiyatlı davranarak Pekin'in barış önerisini geçen ay açıklandığında ihtiyatlı bir şekilde karşıladı.
Şi'nin Ukraynalı Zelenskiy ile görüşüp görüşmeyeceği ve tam olarak ne zaman görüşeceği belli değildi.
Şi ile Zelenskiy'nin birbirlerine söyleyecekleri şeyler var
Ukrayna Başbakan Yardımcısı Iryna Vereshchuk, Şi ile Zelenskiy'nin olası görüşmesiyle ilgili İtalyan Corriere della Sera gazetesine verdiği demeçte "Durumun netleşmesini bekliyoruz. Bu önemli bir hamle olur. Birbirlerine söyleyecekleri şeyler var."
Ancak Şi'nin Moskova'da bulunduğu sırada Japon Kishida'nın Kiev'e yaptığı ziyaret, Batı ve müttefiklerinin Ukrayna'yı destekleme konusundaki kararlılığının bir işaretiydi. Japonya Dışişleri Bakanlığı, Kishida'nın Polonya'dan trenle Kiev'e geldiğini ve "vatanlarını savunmak için ayağa kalkan Ukrayna halkının cesaretine ve azmine duyduğu saygıyı" ileteceğini söyledi.
Bitmeyen savaş
Bahmut'un hemen batısındaki Chasiv Yar kasabasında ve Ukrayna'nın doğusundaki Kalynivka köyünde, çatışmalar sürüyor, ağır topçu ateşleri birbiri ardına patlıyor. Chasiv Yar'daki apartman blokları arasında, çoğunlukla yaşlı sakinler ise hayatta kalma derdinde ve Devlet Acil Durum Servisi'nden bir ekip tarafından getirilen su ve yiyecek için kuyruğa giriyor.
Kostyantinivka kasabasında konuşan Oleksii Stepanov, beş gün öncesine kadar Bahmut'ta olduğunu ancak evinin bir füze tarafından yıkılması üzerine tahliye edildiğini söyledi ve ekledi: "Mutfaktaydık ve füze çatıdan içeri girdi. Ayakta kalan tek şey mutfaktı." Stepanov, ayrıldığı sırada şehirde sürekli havan topu ateşi patladığını söyledi.
Ukrayna Savunma Bakanlığı, Kırım'ın Dzhankoi kentinde meydana gelen patlamada Rus Kalibr-KN seyir füzelerinin demiryolu ile taşınırken imha edildiğini açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Rusya'nın Karadeniz filosundaki su üstü gemilerinden fırlatılmak üzere tasarlanan füzelerin karada 2.500 km'den fazla, denizde ise 375 km menzile sahip olduğu belirtildi. Bakanlık saldırının sorumluluğunu üstlenmekten kaçındı.
Moskova tarafından 2014 yılında ilhak edilen Kırım'da Rusya tarafından görevlendirilen yetkililer patlamaya şarapnel ve patlayıcı yüklü insansız hava araçlarının neden olduğunu ve sivil alanları hedef aldığını söyledi. Patlamada bir kişi yaralandı.
2030'a kadar ekonomide iş birliğini geliştirme hedefi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Moskova'da yaptıkları görüşme sonrasında ortak bildiri imzaladı. 2030'a kadar Rusya-Çin ekonomik işbirliğinin önemli alanlarının geliştirilmesi planına ilişkin 8 maddelik bildiride, iki ülke arasındaki elektronik ticaretin ve diğer yenilikçi araçların artırılması vurgulanırken birbirine bağlı lojistik sistemin geliştirileceği aktarıldı.
Metaller, gübreler ve kimyasal ürünler dahil olmak üzere, temel mallar ve madenlerde piyasa esaslarına dayalı karşılıklı yarara dayalı tedarik alanında uzun vadeli işbirliği ilişkileri geliştirmek üzere koordinasyonun sağlanacağı aktarılan bildiride, her iki ülkenin daha kaliteli bir endüstriyel işbirliğine ulaşmasının hedeflendiği belirtildi.
