Dev bir asteroit, felaketle sonuçlanabilecek bir yolda Dünya'ya doğru hızla ilerliyor. 1994 PC1 olarak bilinen bu göktaşının büyüklüğü San Francisco'daki Golden Gate Köprüsü kadar, ancak gökbilimciler tam konumunu saptamaya çalışırken, 2 milyon km'lik uzak (Dünya'dan Ay'ın beş katı kadar) önemli bir zorluk teşkil ediyor.
Ancak bir çözüm var: Dünya'ya yakın bir yörüngede bulunan Çin Jilin-1 uydusu. Normalde gezegenimizi gözlemleyen bu uydu bunun yerine, benzeri görülmemiş bir manevra gerçekleştiriyor. Ters dönüyor, merceğini uzayın derinliklerine doğrultuyor ve her saniye fotoğraf çekmeye başlıyor. Bu görüntüler sadece 1994 PC1'i yakalamakla kalmıyor, aynı zamanda bilim insanlarının asteroidin yörünge konumlandırma hatasını sadece 33 km'ye indirmelerine yardımcı olarak yer teleskoplarının doğruluğunu iki kat artırıyor.
Zamanlama dikkat çekici
Gökbilimciler artık 1994 PC1'in Dünya ile çarpışma rotasında olmadığını, ancak güvenli bir şekilde geçip gideceğini kesin olarak görebiliyorlar. Bu, Ocak 2022'de gerçekleşen bir görevdi, ancak Çin hükümeti tarafından kısa süre önce gizliliği kaldırıldıktan sonra ancak şimdi ortaya çıktı. Çin'in Chang'e-6 uzay aracının başarılı bir şekilde Ay'ın karanlık yüzüne inmesi ve örnek toplayarak geri dönüş yolculuğuna çıkmasının hemen ardından Jilin-1'e dair yeni raporların yayınlanması dikkat çekiyor.
Görev, Çin uydularının güçlü gözlem yeteneklerine yeni bir ışık tutuyor. Bu yetenekler, Çin'in artan uzay gücünün askeri amaçlarla kullanılabileceğinden endişe eden başta ABD olmak üzere Batılı ülkeleri endişelendiriyor. 2022 misyonunu detaylandıran araştırmacılar ise Çin'in insanlığı korumak için bu becerilerini geliştirmeye devam edeceğini söylediler.
Amerikan savaş uçaklarını bile takip edebiliyor
Çin Bilimler Akademisi Ulusal Astronomi Gözlemevi'nden Profesör Liu Jing liderliğindeki proje ekibi, nisan ayında Çin Derin Uzay Araştırmaları Dergisi'nde yayınlanan hakemli bir makalede, “Mevcut uzay ekipmanlarını kullanarak daha sönük Dünya'ya yakın asteroitleri gözlemlemek için takip deneyleri yapılacaktır” diye yazdı. Şu anda faaliyette olan en büyük Dünya gözlem ağı olan Jilin-1 takımyıldızını 100'den fazla uydu oluşturuyor. Bu uydular inanılmaz derecede güçlü ve Dünya üzerindeki hemen her yerin yüksek çözünürlüklü görüntülerini hızla yakalayabiliyorlar. Hatta bulutların içinde uçan bir Amerikan F-22 savaş uçağını ve fırlatma rampasından fırlayan bir roketi bile takip edip filme aldılar. Ancak uzayın derinliklerindeki asteroitler gizli savaş uçaklarından oldukça farklı hedefler ve Jilin-1 uyduları başlangıçta teleskopları ters yöne çevrilmiş halde çalışacak şekilde tasarlanmamıştı.
Uyduların yeteneklerinin kapsamlı bir analizinden sonra, proje ekibi 1994 PC1'in izlenmesinin teknik olarak mümkün olduğunu ancak optik sensörlerin pozlama parametreleri gibi kritik ekipmanlarda derin ayarlamalar yapılması gerektiğini belirledi. Araştırmacılara göre Çin'in başarılı deneyi, insanoğlunun mevcut uzaydan Dünya gözlem sistemlerini kullanarak yüksek riskli asteroitler için algılama ve erken uyarı yeteneklerini geliştirebileceğini gösteriyor.
Deney aynı zamanda Çin'in uzay-yer işbirliği yeteneklerini yeni bir perspektiften gösteriyor. Araştırmacılar, Jilin-1 ile koordinasyon sağlamak için Pekin ve Sincan'da bulunan iki büyük yer gözlem istasyonunun yanı sıra astronomik gözlem için özel bir uydu kullandılar. Avrupa Uzay Ajansı yirmi yılı aşkın bir süredir asteroitleri gözlemlemek için bazı özel uyduların kullanımı üzerinde çalışıyor ve NASA da benzer araştırmalar yürütüyor. Ancak onların fikirleri henüz kâğıt üzerinde.
ABD için Çin uzay sistemleri bir tehdit
Küresel olarak ABD, şu anda yörüngede bulunan 8.000'den fazla uydusuyla açık ara en fazla uzay varlığına sahip ülke konumunda; bu sayı Çin'in sahip olduğu varlıkların 12 katı. Ancak ABD'nin sahip olduğu varlıkların çoğu SpaceX'in Starlink uyduları ve bunlar istihbarat toplamaktan ziyade iletişim için kullanılıyor. ABD ordusu son zamanlarda Jilin-1 de dahil olmak üzere Çin'in uzay gözlem sistemi yeteneklerinin hızla büyümesi konusunda alarm veriyor ve bunların dünya çapındaki ABD askeri güçleri için benzeri görülmemiş bir tehdit oluşturduğuna inanıyor.
