Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin ziyaretinin ardından Tayvan çevresinde başlattığı geniş çaplı askeri tatbikatlarla adayı baskı altına aldı. Pekin yönetimi, Tayvan'ı çevreleyen altı bölgede yürüttüğü eş zamanlı tatbikatlarla, egemenlik ihtilafı içindeki tarafların uzun yıllar barış halinin korunmasını sağlayan fiili deniz ve hava hattının ötesine geçerek, statükoyu güç yoluyla değiştirebileceği mesajını veriyor.
İkinci Boğaz Krizi'nden beri ilk
Çin'e ait savaş uçakları ve gemileri, 1955'te ABD tarafından fiili deniz ve hava hattı olarak belirlenen, Tayvan Boğazı'nı ikiye ayıran Orta Çizgi'yi geçerken, 1995-1996'daki İkinci Boğaz Krizi'nden beri ilk kez Tayvan Adası yakınlarına güdümlü füzeler fırlattı.
Tayvan Ulusal Savunma Bakanlığı, dün, tatbikatın ilk gününde, Çin ana karasından ateşlenen 11 güdümlü füzenin Tayvan'ın kara suları olarak gördüğü bölgeye düştüğünü bildirdi. Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) tarafından yayınlanan videolarda Dongfeng 15-B tipi kısa menzilli güdümlü füzelerin ateşlendiği görüldü. Ayrıca Tayvan Boğazı'nın karşı kıyısındaki Fucien eyaletinden ateşlenen PCL-191 roketleri, adanın Çin kontrolündeki Pingtan Adası açıklarına düştü.
22 uçak Orta Çizgi'yi geçti
Tatbikatın ilk gününde çok sayıda Çin savaş uçağı ve gemisi, Tayvan Boğazı'nda iki ülkenin etki alanlarını sınırladığı kabul edilen orta çizgiyi geçti. Tayvan Savunma Bakanlığı, tatbikatlar sırasında 22 Çin savaş uçağının orta çizgiyi geçtiğini bildirdi.
Bunlar arasında 12 SU-30, 8 J-11 ve 2 J-16 savaş uçağı olduğu bilgisi aktarıldı. Tayvan da, karşılık olarak, Mirage 2000 ve F-5 savaş uçaklarının tatbikat bölgesindeki durumu izlemek üzere havalandığı bilgisini aktardı.
Çin ordusuna ait bir insansız hava aracının, önceki gece Tayvan'a bağlı Kinmen Adası (Quemoy) üzerinde uçtuğu bildirilmişti. 1950'lerden beri Çin'e ait hiçbir hava aracı Kinmen üzerinde uçmamıştı.
Uçak gemisi ve nükleer denizaltı
Bu arada aralarında Tip 055 sınıfı güdümlü füze taşıyan iki muhribin bulunduğu 10 savaş gemisinin Tayvan çevresinde görevlendirildiği, en az bir uçak gemisi ve nükleer denizaltının, adanın blokaja alındığı harp oyununa katıldığı bildirildi. 7 Ağustos'a kadar sürmesi öngörülen tatbikatlar, Çin'in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Ada'nın çevresinde fiili bir blokaj oluşturmuş durumda.
Altı bölgede yürütülen tatbikatlar nedeniyle bazı bölgeler gemi ve uçak trafiğine kapatılırken boğaz geçişindeki güvenlik endişesi nedeniyle seferlerin aksadığı bildiriliyor.
Tayvan'dan tepki
Tayvan lideri Tsai Ing-wen, televizyonda yayımlanan halka hitabında, Çin'in Tayvan çevresindeki uluslararası hava ve deniz koridorlarının bulunduğu bölgelere füzeler fırlatmasının "sorumsuzca bir eylem" olarak nitelerken "bölgede askeri tehdidin arttığını" vurguladı.
Tayvan lideri, "Çin'in eylemleri, Tayvan Boğazı'ndaki statükoya zarar veriyor ve egemenliğimizi ihlal ediyor" ifadesini kullandı. Tsai, Tayvan'ın Çin'in tehditleri karşısında gerilimi artırmayacağını, ancak egemenliğini savunacağını belirterek, Pekin'e "akıl ve itidalle hareket etme" çağrısı yaptı.
Hükümetin limanlarda ve havaalanlarındaki faaliyetleri sorunsuzca yürütülmesi için gerekli tedbirleri alacağını ifade eden Tsai, Tayvan ordusunun da tatbikat bölgelerinde teyakkuz seviyesini artırdığını kaydetti. Bu arada, Pelosi'nin ziyareti öncesinde ada çevresindeki askeri hareketliliğini arttıran ABD ordusuna ait harp araçlarının tatbikatların yapıldığı bölgelerde görüldüğü kaydedildi.
ABD donanmasına ait "P-8A Poseidon" tipi deniz devriye uçağı ile "MH-60R" tipi denizaltı savar Seahwak helikopteri Tayvan'ın güneybatısında tespit edildi.
ABD'den Çin'e mesaj
ABD yönetimi, Çin'in Pelosi'nin ziyaretlerinin ardından başlattığı tatbikatları Pekin'in bölgedeki statükoyu değiştirme çabası olduğunu bildirdi. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Departmanı Başkanı John Kirby, yaptığı açıklamada, tatbikatlarını "provokatif eylemler" olarak nitelerken, "Pekin'in prokovatif eylemleri statükoyu değiştirmeye yönelik uzun süredir devam eden çabalarındaki tırmanışı gösteriyor. Yeni bir statükoyu kabul etmeyeceğiz. Yalnızca ABD değil dünyada da bu girişimi reddedecek" dedi. Kirby, Pelosi'ye eşlik eden bazı donanma unsurlarının, tedbir olarak bölgede kalacağını bildirdi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de, Pelosi'nin ziyareti için Tayvan açıklarına gelen Ronald Reagan uçak gemisi ve harp filosuna bölgeden ayrılmama talimatı verdi. Filonun Japonya ve diğer müttefik ülkelerle durumu izleyeceği kaydedildi. Bölgedeki askeri hareketliliğin artmasının tehlikeli sonuçlar yaratabileceğine dikkat çeken Kirby, "Bu kadar yakın mesafede çok fazla harp aracının bulunması hesap hatalarına ve yanlış hareketlere yol açabilir" değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: AA
