Agresif bir diplomat olan Qin Gang'ın hızlı bir yükselişi ve daha da hızlı bir düşüşü oldu. Şu anda Pekin'de devlet tarafından işletilen bir kitapçıda maaş aldığı söyleniyor. Dönemin Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang'ın gizemli bir şekilde ortadan kaybolduğu 2023 yazından bu yana, akıbeti yoğun spekülasyonlara konu oldu. Hapse atıldığı ya da intihar gibi çeşitli iddialar öne sürüldü. Ancak hiçbiri doğru değildi. Aslında eski bakan hayatta ancak iki eski ABD'li yetkiliye göre bir zamanlar Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'e yakın olan Qin'in pozisyonu oldukça zayıflamış durumda.
"Hapse girmeyecek ama kariyeri sona erdi"
Konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuşan yetkililere göre eski bakan, Çin Dışişleri Bakanlığı'na bağlı bir yayınevinde düşük seviyeli bir işe atandı. Eski yetkililerin aktardığına göre 58 yaşındaki Qin, Dışişleri Bakanlığı'na bağlı bir devlet yayınevi olan World Affairs Press'te en azından kağıt üzerinde bir işe yerleştirildi. Eski yetkililerin ilkbaharda gerçekleştiğini söyledikleri yeni görevlendirme bir “gözden düşme” ama aynı zamanda “paçayı kurtardığı” anlamına da geliyor. Yetkililer, “Hapse girmeyecek ama kariyeri sona erdi" dedi.
Nasıl bu kadar hızlı yükseldi?
Yetkili, bunun muhtemelen sadece bir ceza değil aynı zamanda bir ibret hikayesi olduğunu söyledi. Çin Dışişleri Bakanlığı eski patronunun akıbeti hakkında yorum yapmayı defalarca reddetti ve onun yeni rolü hakkında faksla gönderilen sorulara yanıt vermedi. Şi'ye sadık biri olarak Qin rekor bir hızla dışişleri bakanlığına terfi etti. 56 yaşında sadece bakan olmakla kalmadı, aynı zamanda selefi Wang Yi'nin beş yıl dışişleri bakanlığı yaptıktan sonra 60'lı yaşlarına kadar elde edemediği üst düzey bir pozisyon olan devlet konseyi üyeliğine de yükseldi.
Eski bir CIA Çin analisti olan ve şu anda bir danışmanlık şirketi olan China Strategies Group'un başkanlığını yürüten Christopher K. Johnson, Qin'in hızlı yükselişinin meslektaşlarını kızdırdığını söylüyor. Qin 2014-2017 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı'nda protokol şefi olarak Şi'nin güvenini kazandı. Bu görevde, Şi'nin dünya sahnesindeki imajını parlatmanın küçük ayrıntılarından sorumluydu. Eski bir Belaruslu diplomata göre, Çin Devlet Başkanı'nın 2015'teki Belarus ziyareti öncesinde Qin gece 2'de bir müze ziyareti talep etmiş ve burada adımları saymış. Bir ABD'li yetkili, eşi Lin Yan'ın Şi'nin eşiyle arkadaş olduğunu ve onun için ay çöreği yaptığını söyledi.
Saldırgan tarzıyla Şi'nin beğenisini kazandı
Qin 2018'de dışişleri bakan yardımcılığına, ardından 2021'de ABD büyükelçiliğine terfi etti. 1950'lerden bu yana Çin'in en genç dışişleri bakanı olmak üzere Pekin'e dönmeden önce sadece 18 ay bu görevde kaldı. Qin'in hızlı yükselişi, 2010'ların gurur verici milliyetçi Çin aksiyon filmlerinden sonra, genellikle “savaşçı kurtlar" olarak bilinen genç nesil agresif diplomatlar arasında belki de en öne çıkanıydı. Johnson, saldırgan diplomasi tarzını “erken benimseyenlerden” biri olduğunu ve Şi'nin beğenisini kazandığını söyledi. Johnson, “Bu adam savaşçı kurt olmak popüler olmadan önce bir savaşçı kurttu" dedi.
Qin, dışişleri bakanı olduğu ilk günden itibaren kendisini Şi'nin diplomatik gündeminin baş uygulayıcısı olarak konumlandırdı. Mart 2023'teki ilk büyük basın toplantısında Qin, günler önce Washington tarafından “çevrelenme” konusunda uyaran Şi'yi, ABD ile yaklaşan bir çatışma hakkında açık sözlerle yönlendirdi. Qin ile muhatap olan mevcut ve eski ABD'li yetkililer, daha deneyimli meslektaşlarının diplomatik inceliklerinden yoksun ve savaşçı kurt modundan çıkmakta zorlanan bir kişiyi tarif ediyor.
Görevde 207 gün kaldı
Qin'in spot ışıkları altındaki zamanı kısa sürdü. Dışişleri bakanı olduktan beş ay sonra kamuoyunun gözünden kayboldu ve düşüşü hakkında bir dizi söylentiye yol açtı. Görevde sadece 207 gün kaldıktan sonra geçen yıl temmuz ayında resmen görevden alındı. 70 yaşındaki Wang, halefinin yerine dışişleri bakanı olarak geri döndü. Qin'in görevden alınmasına neyin yol açtığı belirsizliğini koruyor. Çin'deki siyasi analistler arasında önde gelen bir teori, Qin'in tanınmış bir Çinli televizyon gazetecisi olan Fu Xiaotian ile evlilik dışı bir ilişki yaşadığı ve çiftin Amerika Birleşik Devletleri'nde evlilik dışı bir çocuk sahibi olduğu yönünde. Sansür memurları üst düzey yetkililerin özel hayatlarını yakından koruduğu için, Çin siyasetinde bu tip olaylar nadiren ciddi bir suç olarak görülür.
Ancak analistler, Fu'nun dünya liderleriyle buluşmak ve oğluyla ilgilenmek için özel jetlerle seyahat etmekle ilgili sosyal medya paylaşımları da dahil olmak üzere ünlü yaşam tarzının, ilişkiyi Qin için potansiyel bir güvenlik açığı haline getirdiğini söyledi. Pekin'in Fu'nun yabancı bir istihbarat servisine sırlarını aktardığından şüphelendiğine dair söylentiler dolaştı ama bunlar hiçbir zaman doğrulanmadı. Fu da Qin gibi bir yıldan uzun bir süredir kamu hayatından uzak.
"Onu asla göremeyeceksiniz"
World Affairs Press Pekin'in merkezindeki bir ara sokakta bulunuyor ve halka açık bir kitapçısı var. Burası Çinli diplomatların anıları ve Şi'nin kitaplarıyla dolu küçük bir odadan oluşuyor. Bir muhabir bu hafta kitapçıyı ziyaret ettiğinde, çalışanlar Qin'in yayınevinde çalıştığını duymadıklarını söylediler. Telefona cevap veren bir resepsiyon görevlisi de bunun doğru olup olmadığını bilmediğini belirtti. Üst düzey Çinli liderlerin eski çevirmenlerinden Victor Gao, yakın zamanda Al Jazeera'ye verdiği bir röportajda Qin'in nerede olduğuna dair sorularla karşılaştı. Şu anda Center for China and Globalization adlı düşünce kuruluşunun başkan yardımcısı olan Gao, “Çin'de bir yerlerde. Onu asla göremeyeceksiniz" dedi.
