Cosa Nastro lideri Matteo Messina Denaro 30 yıl boyunca polisten nasıl kaçtı?

Cosa Nostra (Sicilya Mafyası) patronu Salvatore Totò Riina, 23 yıl en çok arananlar listesinde yer aldıktan sonra 1993 yılında tutuklandığı sırada eşi ve dört çocuğuyla birlikte Palermo'da rahat bir şekilde yaşıyordu. Yıllar boyunca, yargıçlar, rahipler ve politikacılar da dahil olmak üzere yüzlerce kişinin ölümüne neden olan Riina'nın yakın çevresinden yalnızca biri firarda kaldı. Zenginliği ve hızlı arabalara olan sevgisiyle tanınan, çok sayıda kız arkadaşı olan ve hayattaki daha ince şeyleri seven Matteo Messina Denaro, evden uzaklaşmadan müfettişlerden saklanmayı başardı.

Tutuklanan hiç kimse konuşmadı

Bir zamanlar "Bir mezarlığı tek başıma doldurdum" diye böbürlenen bu adam, polisten kaçtı. Hâlâ kendi bölgesinde, Castelvetrano kasabasında ve Trapani eyaletinde yaşayan insanların sadakatini emrediyordu. Yıllar boyunca yüzlerce polis başarılı olamadı. Kız kardeşi Patrizia da dahil olmak üzere ona yakın kişilerin bir dizi tutuklanması, ağın kapandığına dair umutları artırdı, ancak hiçbiri konuşmadı.

İtalya'da 30 yıldır aranan mafya lideri Matteo Messina Denaro yakalandı

Denaro'nun The Invisible (Görünmez) adlı biyografisinin yazarı Giacomo di Girolamo, "Matteo Messina Denaro'nun nerede olduğunu sorarsanız, insanlar onun ya öldüğünü ya da Trapani eyaletinde olduğunu söylerler" dedi. Girolamo’nun söylediğine göre Denaro yurtdışına, Brezilya'ya veya Kuzey Avrupa'ya giden mafya üyelerinden biri değildi. Kendi bölgesinde korunuyordu.

Müfettişler, onu eski ve yeni mafyanın niteliklerini birleştiren biri olarak tanımladılar. Direzione Nationale Antimafia'nın (DNA - Ulusal Mafyayla Mücadele Müdürlüğü) üyesi ve onlarca yıl davayla ilgilenen eski bir yargıç olan Teresa Principato 2014’te, "Eski mafya gibi, mafyayı üstün bir devlet olarak görüyor, seçilmiş birkaç kişiyi içeriyor. Sadece kendisine yakın olanlara izin veriyor. Ama aynı zamanda modern... O açgözlü, acımasız, para kazanan, kar getiren her işe dahil oluyor ve yöntemleri işe yarıyor” dedi.

"Çok modern bir patrondu"

Denaro'nun örgüt içindeki statüsü uzun süredir spekülasyon konusu. Palermo'nun bir banliyösü olan Brancaccio'dan Graviano kardeşlere yakın olan Riina'nın altın çocuğuydu. Riina’nın o dönem, “Bana bir şey olursa Matteo ve Giuseppe (Graviano) her şeyi biliyor” dediği iddia ediliyordu. Babası Ciccio, eski ekolün mafya babası olmasına rağmen, U Siccu (Sıska) olarak bilinen Denaro'nun geleneksel bir patron olacak niteliklere sahip olmadığı söyleniyordu. Fazla gösterişliydi ve oyun takıntısı onu etkilemedi. 

Di Girolamo, "Corleone grubunun bir parçası oldu, ancak bazı yönlerden çok modern bir patrondu. Evli değildi ama partnerinden bir çocuğu vardı. Eski tarz bir mafya babası için bu düşünülemezdi. Ayrıca, eski patronlar dinin ayinlerine bağlıyken, o ateist değilse de agnostik olduğunu iddia etti” dedi. 

Mafya her zaman, döneme adapte olmakta başarılı oldu ve Denaro’nun kalıcı gücü, organize suçun siyaset ve iş dünyası ile bir arada var olduğu gri bölge ile olan bağlantısıydı. Mafya uzmanı John Dickie'nin Mafia Republic adlı kitabında belirttiği gibi; gri bölge toplumun patronlarla suç ortaklığının tespit edilmesinin zor olduğu ve patronlarla işadamları veya silahla polis arasındaki ortaklığın olduğu bir alandır.

Muazzam serveti, önemli inşaat sözleşmelerinin kontrolünü ele geçirmek için yerel yönetime başarılı bir şekilde sızan enerji ve çöp yatırımlarından geldi. Üç yıl önce bir rüzgar santrali girişimcisi Denaro'ya para yatırdığı için tutuklandı. Mafyanın iş anlaşmaları büyük ölçüde meşru alanda olsa da, yine de şiddet tehdidiyle destekleniyor. 

Cosa Nostra, 1992'de iki yüksek profilli mafya karşıtı yargıç Giovanni Falcone ve Paolo Borsellino'ya suikast düzenleyerek devletin gazabına davetiye çıkardı. Riina'nın tutuklanmasının ardından Denaro, 1993'te Cosa Nostra'nın devleti katı mafya karşıtı yasaları yürürlükten kaldırmaya zorlamak için Milano, Floransa ve Roma'daki kültürel ve turistik önemi olan yerleri hedef aldığı bombalama girişimlerine karıştı.

En son 93'teki patlamada görüldü

Denaro'nun Pazartesi günü Palermo'da tutuklanmadan önce en son 1993'te Toskana'da, park halindeki bir Fiat'taki patlayıcıların Uffizi galerisinin dışında patlatılması, üç kişinin ölmesi, 40'tan fazla kişinin yaralanması ve paha biçilmez sanat eserlerine zarar verilmesi sırasında görüldüğü belirtildi. Ayrıca, Corleone klanının en korkunç suçlarından birine karıştı. Devletin delillerini değiştiren bir mafyanın oğlu olan 11 yaşındaki Giuseppe di Matteo'nun kaçırılması ve ardından öldürülmesi. Denaro, boğulmadan ve vücudu asitte çözünmeden önce, çocuğu batı Sicilya'nın çeşitli yerlerinde iki yıl boyunca zincirleyerek babasına geri adım atması için baskı yapan çeteden birisiydi.

"Bölge patronu olarak kaldı"

Seri bir katilin yakalanmasının kolluk kuvvetleri için bir zafer olduğuna şüphe olmasa da, bugün bazıları Denaro'nun önemini vurgulamakta isteksiz. Principato, "Asla başa geçmedi. Komisyon üyesiydi ama bu farklı bir şey. Palermo'yu asla devralmadı ama Trapani'de bölge patronu olarak kaldı” ifadelerini kullandı.  Principato, kuzeydeki çeşitli kliniklerde tedavi gördüğüne dair ihbarların ardından yıllarını Denaro'nun izini sürerek geçirdi. Riina, mahkumları ayrı tutan yüksek güvenlik koşullarına ve kesinlikle sınırlı ziyaretlere rağmen, örgütü cezaevi içinden yönetmeye devam etti. Riina'nın yardımcısı Bernardo Provenzano da prostat kanseri tedavisi için Marsilya'ya gittikten sonra neredeyse yakalanıyordu. Denaro'nun Cosa Nostra üzerinde herhangi bir etkisinin olup olmayacağı muhtemelen sağlığına bağlı olacak.

Bazıları, Denaro'nun yıllarca yakalanmaktan kaçtıktan sonra, hastanede günlerini sonlandırabilmek için yakalanmayı planladığını söylüyor. Mafyanın iktidar komisyonunu değiştirme girişimleri engellendiği için bu noktada yerini alacak kimse yok. Palermo'da eski bir mafya karşıtı savcı olan ve şu anda yüksek yargı kurulunda görev yapan Nino di Matteo, "Bu harika bir haber ancak devletin başarısı ancak Matteo Messina'nın rolünün ne olduğunu anladığımızda tamamlanmış olacak" dedi.

"Konuşmaya karar verirse bu büyük bir adım olur"

Asıl önemli olanlardan biri Denaro'nun 30 yıl boyunca adaletten nasıl kaçak kalabildiğini ve onu kimin koruduğunu öğrenmek olacak. Matteo “Bugünkü tutuklama ileriye doğru atılmış önemli bir adımdır, ancak bugünkü tutuklamayla mafyayla mücadelenin bittiğini düşünmek yanlış olur. Kesinlikle Matteo Messina Denaro, hâlâ özgür olan en önemli mafya üyesiydi. Ancak tecrübelerimiz bize Cosa Nostra'nın yeniden bir araya gelme, yeniden örgütlenme ve kendini yeniden başlatma yeteneğine sahip olduğunu öğretmelidir. İş ve bazı durumlarda siyasetle bağlantı kurmak her zaman Cosa Nostra'nın DNA'sında olmuştur. Matteo Messina Denaro'nun bu bağlantılar hakkında çok şey bildiğine inanıyorum ve adaletle işbirliği yapmaya ve bildikleri hakkında doğruyu söylemeye karar verirse bu ileriye doğru büyük bir adım olur” diye konuştu.