Hamas, uzun süredir “ırkçı” ve “Gazze için kaos tarifi” olarak tanımladığı ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda, İsrail’le yeni bir ateşkesi kabul etti. Cuma günü yürürlüğe giren anlaşma kapsamında Hamas, İsrail’in tam çekilmesine dair bir güvence olmadan elindeki tüm rehineleri serbest bırakmayı kabul etti.
Kritik telefon görüşmesi güven kazandırdı
Reuters'ta yer alan habere göre, iki Filistinli yetkiliye göre, Hamas’ın Trump’a güvenmesini sağlayan dönüm noktası, geçen ay gerçekleşen olağanüstü bir telefon görüşmesi oldu. Trump, Eylül ayında Beyaz Saray’da yaptığı bir görüşme sonrasında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu telefona bağlayarak, Katar Başbakanı’ndan Hamas yetkililerinin Doha’daki konutlarını hedef alan ancak başarısız olan İsrail hava saldırısı için özür diletti.
Hamas, bu olayın Trump’ın Netanyahu’ya karşı durabileceğini ve Gazze’deki savaşı bitirme konusunda ciddi olduğunu gösterdiğine inandı.
Ateşkes, Trump’ın planının ilk aşaması
Trump’ın arabuluculuğunda imzalanan anlaşma, Gazze’deki savaşın sona ermesine giden yolda ilk adım olarak görülüyor. Ancak İsrail’in çekilmesi ve Filistin devletine giden süreç gibi Trump’ın 20 maddelik Gazze planında yer alan sonraki aşamalarının hayata geçip geçmeyeceği belirsiz.
Anlaşmaya göre İsrail, Gazze’nin yaklaşık yarısında varlığını sürdürmeye devam edecek. Hamas ise silahlarını teslim etme şartını reddederek örgüt olarak varlığını koruyacak. Arabulucular, Hamas’ı rehineleri elinde tutmanın artık “avantaj değil, yük” olduğu konusunda ikna etmeyi başardı.
“Trump sözünü tutarsa barış kalıcı olur”
Hamas, anlaşmanın uygulanması konusunda ABD, Mısır, Katar ve Türkiye’den yazılı değil, sözlü güvenceler aldı. Hamas kaynakları, Trump’ın anlaşmayı koruyacağına ve İsrail’in çatışmaları yeniden başlatmasına izin vermeyeceğine inandıklarını söyledi. Bir Hamas yetkilisi, “Bizim açımızdan bu anlaşma savaşı bitiriyor” ifadelerini kullandı.
Ocak’taki ateşkes deneyimi endişe yaratıyor
Hamas liderleri, bu kez de ateşkesin bozulabileceğinin farkında. Ocak ayında yapılan benzer bir anlaşma, Trump’ın sürecin ortasında “tüm esirlerin bir kerede bırakılması” talebiyle çökmüş ve Gazze'ye yönelik saldırılar yeniden başlamıştı. Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre o süreçte 16 binden fazla Filistinli hayatını kaybetmiş, bölgeye uygulanan ambargo açlık krizine yol açmıştı.
Şarm el-Şeyh’te yoğun diplomasi
Yeni anlaşma, Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde yapılan dolaylı görüşmelerde şekillendi. Görüşmelere Trump’ın damadı Jared Kushner, özel temsilcisi Steve Witkoff, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ve Türkiye İstihbarat Başkanı İbrahim Kalın katıldı.
Yetkililere göre, Trump görüşmelere üç kez bizzat telefonla bağlandı. Bir Hamas yetkilisi, “Trump’ın istekliliği salonda hissediliyordu” dedi.
ABD-İsrail ilişkilerinde dönüm noktası
Washington kaynakları, Trump’ın Katar saldırısına öfkesini Netanyahu üzerinde baskı kurmak için kullandığını aktardı. Beyaz Saray’daki bir yetkili, “Trump, Katarlı emiri bir dost olarak görüyor. Katar’a yapılan saldırılar Arap dünyasını birleştiren dönüm noktası oldu” dedi.
Trump’ın “Katar’a bir daha İsrail saldırısı olmayacak” yönündeki kamuoyu garantisi, Hamas’ın gözünde güvenilirlik kazandırdı. Bar-İlan Üniversitesi’nden Jonathan Reinhold, “Trump’ın Katar’a verdiği bu güvenlik garantisi, Hamas’ın ateşkese olan inancını güçlendirdi” yorumunu yaptı.
Trump Orta Doğu’ya gidiyor
Müzakerelere katılan kaynaklara göre, Trump’ın Pazar günü Ortadoğu’ya yapması planlanan ziyaret, anlaşmanın kalıcılığını güçlendirebilir. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi’nin davet ettiği ziyaret, “zafer turu” olarak nitelendiriliyor.
Hamas cephesinden bir yetkili, bu kez önceki ateşkeslerden farklı bir atmosfer olduğunu söyledi: “İsrailliler bu defa gerçekten anlaşma arayışıyla geldi. Mısır, Katar, Türkiye ve ABD’nin baskısı sonuç veriyor.”
Kaynak: Reuters
