ABD'de 40 günü aşan hükümet kapanmasının ardından Senato bütçe tasarını onayladı. Ancak bu adım ülke genelindeki havalimanlarında yaşanan krizi çözmek konusunda yeterli olmayabilir. Yetkililer Pazartesi günü yaptıkları açıklamada, hükümetin kapanması sona erse bile uçuşlarda yaşanan gecikme ve iptallerin hafta boyunca devam edeceğini duyurdu. Bunun nedeni ise Federal Havacılık Dairesi'nin (FAA) 40 büyük ABD havaalanında uçuşlarda daha derin kesintiler uygulamaya başlaması.
Havayolları Pazartesi günü 2.300’den fazla, Salı günü içinse 1.000’den fazla uçuşu iptal etti. Bir aydan uzun süredir maaş alamayan bazı hava trafik kontrolörleri, stres ve ikinci işlerde çalışma zorunluluğunu gerekçe göstererek işe gelmemeye başladı.
Başkan Donald Trump, Pazartesi günü sosyal medyadan yaptığı paylaşımla kontrolörlere “hemen işe dönün, ŞİMDİ!!!” çağrısında bulundu. İşe devam edenlere 10.000 dolarlık bir ikramiye verilmesini, işe gelmeyenlerinse maaşlarının kesilmesini önerdi.
Temsilciler Meclisi Ulaştırma ve Altyapı Komitesi’nin en üst düzey Demokrat üyesi Rick Larsen ile Senato Havacılık Alt Komitesi’nin kıdemli üyesi Senatör Tammy Duckworth, başkanın bu açıklamalarını kınayarak, kontrolörlerin saldırı değil, takdir ve destek görmesi gerektiğini söyledi.
Hava trafik kontrolörleri sendikasının başkanı ise üyelerinin hükümet kapanması sürecinde “siyasi bir piyon” olarak kullanıldığını ifade etti.
Bu arada Senato, Pazartesi günü hükümeti yeniden açacak yasa tasarısını kabul etti, ancak tasarının Temsilciler Meclisi’nden de geçmesi gerekiyor ve nihai onay birkaç günü bulabilir. Ulaştırma Bakanı Sean Duffy geçen hafta yaptığı açıklamada, FAA’in hava trafik kontrol tesislerindeki personel seviyeleri istikrara kavuşana kadar uçuş kesintilerinin süreceğini açıkça belirtmişti.
J.D. Power’da havaalanları ve havayolları üzerine araştırmaları yöneten Mike Taylor, uçuş aksaklıklarının yaygın ve devam eden bir sorun haline gelmesi nedeniyle birçok uçağın normalde bulunması gereken yerde olmadığını, bu durumun FAA kısıtlamaları kaldırdıktan sonra bile havayollarının normale dönme sürecini yavaşlatabileceğini söyledi.
Taylor, “Düşünün; normal güzergâhlarında uçması gereken tüm bu uçaklar yerlerine ulaşamadı,” dedi. “Havayolları şimdi her bir uçağın nerede olduğunu tespit etmek, nereye gitmesi gerektiğini belirlemek ve bu uçuşlar için pilot ile kabin ekibi ayarlamak zorunda.”
Cuma gününden bu yana havayolları, ülkenin en yoğun 40 havaalanında uçuşların %4’ünü azaltma talimatı kapsamında yaklaşık 8.000 uçuşu iptal etti. FAA’ye göre bu oran Salı günü %6’ya, hafta sonuna kadar ise %10’a yükselecek.
Havacılık veri analiz firması Cirium’a göre, Pazar günü ülke genelindeki uçuşların yaklaşık yüzde 10’u iptal edildi. Bu, son iki yıldaki en kötü dördüncü iptal günü oldu.
Kontrolör eksikliği, Pazartesi akşamı Chicago O’Hare Uluslararası Havalimanı’nda beş saatlik gecikmelere neden oldu; günün erken saatlerinde etkili olan kış koşulları da aksamalara katkıda bulundu. FAA, Philadelphia, Nashville ve Atlanta dâhil olmak üzere bir düzineden fazla hava trafik kulesi ve kontrol merkezindeki personel yetersizliğinin gecikmelere yol açabileceği konusunda uyardı.
Bu durum yolcular arasında artan bir öfkeye neden oluyor. Hafta sonu iptal edilen uçuşu yüzünden annesinin 80. doğum gününü kaçıran Todd Walker AP'ye yaptığı açıklamada “Bütün bunların milyonlarca Amerikalı için çok somut ve olumsuz sonuçları var, üstelik tamamen gereksiz ve önlenebilir” dedi.
FAA ayrıca Pazartesi günü uçuş kısıtlamalarını genişleterek, ticari uçuş sınırlamaları altında olan yaklaşık bir düzine havalimanına iş jetlerinin ve birçok özel uçağın girişini yasakladı.
Hükümet kapanmasının başladığı tarihten bu yana, FAA’in güvenliği sağlamak için yeterli sayıda kontrolör olmadığında hava trafiğini yavaşlatması nedeniyle ülke genelindeki havalimanlarında aralıklı gecikmeler yaşanıyor.
Ulusal Hava Trafik Kontrolörleri Derneği Başkanı Nick Daniels, kapanmanın kontrolörlerin zaten zorlu olan işini daha da stresli hale getirdiğini, bu durumun yorgunluk ve kaza riskini artırdığını söyledi. Emekli olan veya işi bırakan kontrolörlerin sayısının “her geçen gün arttığını” belirtti.
Associated Press’in Hava Trafik Kontrol Sistemi Komuta Merkezi planlarını inceleyerek yaptığı analize göre, kapanma başladığından bu yana geçen altı hafta sonunun her birinde ortalama 30 hava trafik kontrol tesisinde personel sıkıntısı yaşandı. Bu sayı, kapanma öncesindeki hafta sonlarına kıyasla neredeyse dört kat fazla.
Daniels, kapanma sona erdiğinde maaşların ne kadar hızlı ödeneceğinin belirsiz olduğunu söyledi; 2019’da 35 gün süren kapanmanın ardından tüm geriye dönük ödemelerin tamamlanması iki aydan uzun sürmüştü.
Son kapanma ve yaşanan maddi kaygılar, Washington D.C. bölgesinde yaşayan iki hava trafik kontrolörü olan Amy Lark ve eşinin “akşam yemeklerinin vazgeçilmez konusu” haline gelmiş durumda.
“Dün çocuklarım bana bu evde ne kadar daha kalabileceğimizi sordu,” diyen Lark, buna rağmen kontrolörlerin “işlerine yüzde 100 bağlı olduklarını” vurguladı.
Kaynak: Gazete Oksijen
