İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, başkent Tahran'da düzenlediği basın toplantısında gündemi değerlendirdi. Eski ABD Başkanı Donald Trump'n 2018'de tek taraflı çekildiği İran ile nükleer müzakereler olarak bilinen Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na (KOEP) dönüşün ele alındığı görüşmelere değinen Kenani, "baskı veya tehdit altında Batı ile nükleer müzakerelerin yeniden başlamasını kabul etmeyeceklerini" ifade etti.
ABD’li yetkililerin, "İran'ın baskı ve tehdit altında müzakere etmeye ve taviz vermeye istekli olmadığını bildiğini" dile getiren Kenani, İran’ın "KOEP’e bağlı kalarak yükümlülüklerini yerine getirdiğini" ancak ABD’nin "yasa dışı ve tek taraflı olarak" KOEP’ten çekildiğini savundu. Kenani, müzakere sürecine hâlâ bağlı olduklarını ve bir sonuca varmayı hedeflediklerini söyledi. KOEP’e sadece İran'ın ihtiyacı olmadığını belirten Kenani, "ABD ve Batı'nın KOEP’e İran'dan daha az ihtiyacı yok. İran'a baskı yapmamalılar" ifadelerini kullandı.
İran ile UAEA arasındaki anlaşmazlık
İran’da Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına (UAEA) bildirilmemiş 3 yerde nükleer bulguların tespit edilmesi ve söz konusu nükleer bulgulara ilişkin Tahran yönetimine yöneltilen soruların istenilen düzeyde yanıtlanmaması taraflar arasında gerginliğe neden olmuştu. Ajansın, Tahran’ın bu 3 yere ilişkin yaptığı açıklamayı teknik olarak inandırıcı bulmadığını bildirmesi üzerine 8 Haziran’da UAEA Yönetim Kurulu, İran’a karşı karar almıştı. Bu gelişme üzerine İran, 9 Haziran’da, 2015'teki anlaşma kapsamında nükleer programını denetlemek amacıyla Ajansın kullandığı kamera sistemleri başta olmak üzere çeşitli ekipmanları kaldırmaya başladığını duyurmuştu.
İran, 2 Kasım'da UAEA ile farklılıkları azaltmak için Viyana'ya bir heyet gönderdiğini duyurmuş, UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi ise 9 Kasım'da yaptığı açıklamada, İran'ın son toplantıda "yeni bir şey sunmadığını" söylemişti. İran'ı nükleer programı konusunda UAEA ile iş birliği yapmamakla suçlayan ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere, UAEA Yönetim Kuruluna, İran'ın "UAEA ile derhal iş birliği yapmasını" vurgulayan bir karar hazırlamıştı.
UAEA Yönetim Kurulunda 17 Kasım'da oylanarak 35 ülkeden 26'sının oyunu alan kararda, UAEA ile yeterli iş birliği yapmamakla suçlanan İran'a, "bildirilmemiş 3 yerde bulunan uranyum izlerinin varlığına ilişkin derhal kabul edilebilir bir teknik açıklama sağlama" çağrısı yapılmıştı. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan 19 Kasım'daki açıklamasında, UAEA Yönetim Kurulunda Tahran aleyhinde alınan kararın "siyasi" olduğunu ve karara karşılık vereceklerini söylemişti.
Kaynak: AA
