ABD’nin 22 Haziran’da İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerine düzenlediği saldırılarda, yalnızca bir tesisin ciddi şekilde hasar gördüğü, diğer iki tesisin ise İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerine aylar içinde yeniden başlayabileceği seviyede zarar gördüğü bildirildi.
NBC News’un beş eski ve mevcut ABD’li yetkiliye dayandırdığı haber, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın nükleer programını “yok ettik” yönündeki açıklamalarına gölge düşürdü.
Söz konusu saldırılar, İsrail’in 13 Temmuz’dan bu yana Tahran ile karşılıklı füze atışlarında bulunmasının ardından ABD’nin desteğiyle gerçekleştirildi. İran, misilleme olarak Katar’daki ABD üssü El-Udeyd’i balistik füzelerle hedef aldı. Washington ve Doha, İran’ın saldırılarından en az bir gün önce bilgilendirildi.
12 günlük savaşta neler yaşandı
12 gün süren çatışmaların ardından ABD, İsrail ile İran arasında ateşkes ilan etti. Ancak iki gün sonra CNN, ABD Savunma İstihbarat Teşkilatı’nın (DIA) ilk değerlendirmesine göre İran’ın nükleer programının ana unsurlarının sağlam kaldığını ve yalnızca birkaç ay geciktirildiğini bildirdi.
Beyaz Saray, raporun doğruluğunu kabul etse de bunun “ön değerlendirme” ve “düşük güvenilirlik” seviyesinde bir analiz olduğunu savundu. ABD Ulusal İstihbarat Direktörlüğü, bu tür analizlere üç kademeli bir güvenilirlik derecesi uyguluyor. CIA Direktörü John Ratcliffe ise olağan dışı bir hamleyle yaptığı açıklamada, İran’daki üç nükleer tesisin “ağır hasar gördüğünü” iddia etti.
İran’dan gelen bilgiler de çelişkili. Saldırılar sonrası İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Baghaei, tesislerin “ağır hasar gördüğünü” söyledi. Ancak İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD’nin saldırılarının nükleer altyapıya “önemli bir zarar vermediğini” belirterek Trump’ın olayları “abarttığını” savundu.
Trump: Uzun süre savaşa girmeyeceğim
Trump, ABD ile İran’ın yeniden müzakere masasına oturacağını açıklasa da “sitelerini yok ettiğimiz için konuşmaya acelem yok” dedi. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ABD’li muhafazakar yayıncı Tucker Carlson’a verdiği röportajda diyaloğa açık kapı bıraktı; ancak Tahran yönetimi henüz resmi bir tarih paylaşmadı.
İsrail saldırılar için ikna etmeye çalışıyor
İran’ın nükleer programının mevcut durumu, Trump’ın İsrail’in yeni saldırı taleplerine nasıl yanıt vereceğini de belirleyecek. Middle East Eye’ın görüştüğü ABD’li ve Arap yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Temmuz ayında Beyaz Saray’ı yeni saldırılar için ikna etmeye çalıştığını aktardı.
Ancak yetkililere göre, İsrail ve ABD 12 günlük çatışma sırasında füze savunma sistemlerini tükettiği için, yeni bir operasyon ciddi riskler barındırıyor.
İran ise İsrail saldırılarında kaybettiği hava savunma kapasitesini yeniden inşa ediyor. Tahran yönetiminin Çin’den yeni karadan havaya füze bataryaları satın aldığı ortaya çıkmıştı.
NBC’ye konuşan yetkililer, ABD ordusunun Trump’a birkaç hafta sürecek ve İran’ın üç ek tesisine yönelik saldırıları içeren alternatif bir plan sunduğunu, ancak Trump’ın bunu reddettiğini söyledi. Plan, İran’ın hava savunma ve balistik füze kapasitesinin de hedef alınmasını öngörüyordu.
Kaynak: Gazete Oksijen
