İsrail İran'ın Şahrud bölgesindeki füze motoru üretim tesisini vurdu

Trump, Truth Social hesabında yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı: “'Rejim değişikliği' terimini kullanmak siyasi olarak doğru olmayabilir ama eğer mevcut İran rejimi ‘İRAN’I YENİDEN BÜYÜK’ yapamıyorsa, neden bir rejim değişikliği olmasın ki???”

Trump “MIGA!!!” diye ekledi — bu da, Trump’ın kendi sloganı olan “Make America Great Again” (Amerika’yı Yeniden Büyük Yap) ifadesine gönderme yaparak “Make Iran Great Again” (İran’ı Yeniden Büyük Yap) anlamına geliyor.

Bu paylaşım, Trump yönetimi açısından bir yön değişikliğine işaret ediyor; zira Beyaz Saray daha önce defalarca ABD’nin İran hükümetini devirmeyi hedeflemediğini savunmuştu.

İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızayi, Meclis'te İran Atom Enerjisi Ajansı ile Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey isimlerin de katıldığı bir toplantı yapıldığını açıkladı. Toplantıda, ABD'nin nükleer tesislere düzenlediği saldırıyla ilgili raporun sunulduğunu ve muhtemel hasarların incelendiğini belirten Rızayi, “Yetkililer, nükleer faaliyetlerin bu saldırıyla durdurulamayacağını vurguladı” dedi.

Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin de diplomatik faaliyetlerle ilgili bir rapor sunduğunu kaydeden Rızayi, "Ayrıca Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) gözden geçirilmesi ve İran'ın bu antlaşmaya üye olmaması da üyelerin ortak talepleri arasında yer aldı ve bu taleplerin parlamento gündemine alınması planlanıyor” ifadelerini kullandı.

Air France KLM, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırılarının ardından Orta Doğu’daki hava trafiğinde yaşanan son gelişmeler kapsamında, Pazar ve Pazartesi günleri Dubai ve Riyad’a yapılan gidiş-dönüş uçuşlarını iptal ettiğini açıkladı.

Birleşmiş Milletler’in nükleer denetim kurumu Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), ABD’nin gece boyunca düzenlediği hava saldırılarında İran’ın İsfahan’daki nükleer kompleksinde yer alan tünel girişlerinin hedef alındığını açıkladı.

Ajans, “Sahadaki yer altı tünellerinin girişlerinin etkilendiğini tespit ettik” dedi.

İsrail’in 13 Haziran’da İran’ın nükleer tesislerine saldırmasından önce yetkililer, İran’ın en yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumunun büyük bölümünün İsfahan’daki yer altı tesislerde depolandığını belirtmişti.

Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırılarının ardından BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı açıklamada, Washington’un “uluslararası toplumun tutumunu tamamen hiçe saydığını bir kez daha gösterdiğini” söyledi.

Nebenzya, “ABD yalnızca on binlerce Filistinli kadın, çocuk ve yaşlının öldürülmesine göz yummakla kalmıyor, aynı zamanda tüm insanlığın güvenliği ve refahı pahasına kumar oynuyor” dedi.

ABD’nin İran’a yönelik eylemleriyle “Pandora’nın kutusunu açtığını” belirten Rus diplomat, “Bundan sonra ne tür felaketler ve acılar yaşanacağını kimse bilmiyor” ifadelerini kullandı.

BM Genel Sekreteri, Güvenlik Konseyi’nin acil özel oturumunda konuştu. İşte açıklamalarından öne çıkan noktalar:

• ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri bombalaması, “zaten sarsılmış olan bir bölgede tehlikeli bir dönüm noktasına” işaret ediyor.
• Şu anda “intikamın intikamı” zinciri içine sürüklenme riskiyle karşı karşıyayız.
• Bu durumun önüne geçmek için diplomasi galip gelmeli, siviller korunmalı ve denizlerde güvenli seyrüsefer sağlanmalı.
• Çatışmaları durdurmak ve İran’ın nükleer programı konusunda ciddi, sürdürülebilir müzakerelere dönmek için derhal ve kararlılıkla harekete geçmeliyiz.
• Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT), uluslararası barış ve güvenliğin temel taşıdır. İran bu anlaşmaya tam olarak uymalıdır.
• Tüm üye devletler, BM Şartı ve uluslararası hukuk —özellikle uluslararası insancıl hukuk— kapsamındaki yükümlülüklerine uygun hareket etmelidir.
• BM, barışçıl bir çözüm yönündeki her türlü çabayı desteklemeye hazırdır.

İsrail ordusu, şu anda Tahran ve İran’ın batısındaki “askeri altyapıları” hedef alan saldırılar gerçekleştirdiğini açıkladı. Bu açıklama, İran medyasının ülkenin batısındaki Kirmanşah kentinde patlama seslerinin duyulduğunu bildirdiği sırada geldi.

İran Kızılayı Başkanı Pir Hüseyin Kulivend, bugün nükleer tesislere yapılan saldırılarda herhangi bir radyasyona rastlanmadığını, 11 kişinin yaralandığını bildirdi. Kızılay ekiplerinin çalışmaya devam ettiğini aktaran Kulivend, saldırıların gerçekleştirildiği nükleer tesislerde herhangi bir radyasyona rastlanmadığını belirtti.

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), İran'ın doğusundaki Şahrud bölgesinde bulunan bir füze motoru üretim tesisine hava saldırısı düzenlediğini duyurdu.

İsrail İran'ın Şahrud bölgesindeki füze motoru üretim tesisini vurdu

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD’nin İran’ın Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerine yönelik düzenlediği saldırılara ilişkin ABD basınına açıklamalarda bulundu. İran’ın saldırı öncesi zenginleştirilmiş uranyumun büyük kısmının Fordow tesisinden gizli bir yere taşındığı iddialarına değinen Rubio, "Uranyumun taşındığına dair bir işaret yok. Şu anda İran içinde hiçbir şeyi taşıyamazlar. Bir kamyon bir yere hareket ettiğinde, İsrail bunu görür, hedef alır ve imha eder. Taşındığını sanmıyorum. Bu nedenle bizim değerlendirmemiz, İsfahan’da yerin derinliklerinde çok miktarda yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyumun gömülü olduğunu varsaymamız gerektiği yönünde" dedi.

Haaretz gazetesinin haberine göre, ABD'nin İran'a yönelik saldırısının ardından tedbir amaçlı kapalı tutulan İsrail hava sahası bugün öğleden sonra yeniden açıldı. İsrail Ulaştırma Bakanlığından yapılan açıklamada, geçici olarak kapatılan hava sahasının yerel saatle 14.00'te yeninden açıldığı bildirildi.

Hava sahasının yeniden açılmasıyla birlikte, yurt dışındaki İsraillilerin ülkeye dönüşü için yürütülen operasyonun devam edeceğini kaydedildi.

Tel Aviv yönetimi, 13 Haziran'dan sonra yurt dışında kalan İsraillileri geri getirmesi yalnızca yerel hava yolu şirketlerine kısıtlı uçuş izni veriyor.

İsrail’in acil sağlık hizmeti kurumu Magen David Adom, İsrail’in İran’la savaşa başlamasından bu yana ülkede 24 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kuruma göre, bugüne kadar 1.213 İsrailli tedavi edildi. Bu kişilerin 16’sının durumunun ağır olduğu belirtildi. Diğerlerinin ise orta ve hafif yaralanmalar ile travma nedeniyle tedavi edildiği bildirildi. Öte yandan, İsrail’in İran’a düzenlediği saldırılarda şu ana kadar 400’den fazla kişinin hayatını kaybettiği ifade ediliyor.

ABD eski Savunma Bakan Yardımcısı Lawrence Korb, İran’daki nükleer tesislere yönelik ABD hava saldırılarının ardından asıl meselenin “bundan sonra ne olacağı” olduğunu söyledi. Korb, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in gece boyunca düzenlenen saldırıların İran’ın nükleer programını “yok ettiğine” dair değerlendirmesinin “biraz aceleci” olduğunu belirtti.

İran’ın hiçbir zaman nükleer silah üretmediğini, ancak bu silahları üretebilme kapasitesini korumak istediğini savunan Korb, ABD saldırılarının başarısını değerlendirebilmek için İran’ın nükleer programına verilen hasarın boyutuna bakılması gerektiğini vurguladı.

Korb, İran’ın Fordo tesisinde uranyumu yüzde 60’a kadar zenginleştirmeyi başardığını söyledi, ancak bir ekleme de yaptı: “Esas sorun şu an ne seviyeye döndükleri... Yüzde 30 mu, yüzde 20 mi? İran’ın yeniden istediği seviyeye ulaşması ne kadar sürecek ve ABD buna izin mi verecek?”

İranlı yetkililer ise defalarca, nükleer silah geliştirme niyetlerinin olmadığını, ancak nükleer enerji ve araştırma alanındaki haklarını sürdüreceklerini dile getirdi.

Arap medyasından Al Arabiya, İran Meclisi'nin dünya petrolünün yüzde 20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı'nını kapatılmasını oyladığını ve oybirliği ile kapatılmanın onaylandığını belirtiyor. Son kararı ise elbette dini lider Hamaney verecek.

İran Boğazı kapatırsa ne olur?

Uzmanlar, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatması durumunda bunun hem bölgesel hem de küresel yansımaları olacağını belirtiyor. Böyle bir adım, ABD’nin İran'a yönelik askeri müdahalesini tetikleyebilir. Bahreyn’de konuşlu ABD Beşinci Filosu, bölgedeki ticari gemilerin güvenliğinden sorumlu.
İran’ın petrol akışını engellemesi, son yıllarda ilişkilerini normalleştirmeye çalıştığı Körfez Arap ülkeleriyle olan bağlarını da zedeleyebilir.

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını eleştirse de, kendi enerji ihracatlarının tehdit altına girmesi halinde Tahran’a karşı pozisyon alma baskısı hissedebilir.
Ayrıca İran’ın kendisi de boğazı kullanarak deniz yoluyla petrol ihracatı yapıyor.

Analistlere göre bu, Tahran açısından ekonomik olarak geri tepebilecek bir adım olur. Reuters’a konuşan JP Morgan analistleri Natasha Kaneva, Prateek Kedia ve Lyuba Savinova, “İran ekonomisi, mal ve gemi geçişlerinin serbestliğine bağlı. Petrol ihracatının tamamı deniz yoluyla gerçekleşiyor.

Hürmüz Boğazı’nı kapatmak, İran’ın en büyük müşterisi olan Çin’le olan ilişkilerini de tehlikeye atar” değerlendirmesinde bulundu.

Ortadoğu’da tansiyon yeniden yükselirken, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırı dünya genelinde ciddi endişelere yol açtı. Birçok ülke saldırıya tepki gösterirken, taraflara itidal ve diplomasi çağrıları yapıldı.

Birleşik Krallık: İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, İran’a “itidalli davranması ve bu krize diplomatik yollardan bir çözüm bulması” çağrısında bulundu. Lammy, İngiltere’nin ABD’nin gerçekleştirdiği saldırılara katılmadığını vurguladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ise, ABD saldırısının ardından İran’ı yeniden müzakere masasına dönmeye davet ederek, İran’ın nükleer programını “uluslararası güvenlik için ciddi bir tehdit” olarak nitelendirdi.

Fransa: Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, ABD’nin gece gerçekleştirdiği saldırıların “kaygı verici” olduğunu belirtti ve Fransa’nın bu saldırılara katılmadığını ifade etti. Barrot, “Fransa, İran’ın nükleer silah edinmesine çok net bir şekilde karşı çıkmıştır. Bu sorunun kalıcı çözümünün Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde müzakereyle mümkün olduğuna inanıyoruz. Fransa, bu çabaya ortaklarıyla birlikte katkıda bulunmaya hazırdır” dedi.

Almanya: Hükümet sözcüsü Stefan Kornelius, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının ardından Almanya kabinesinin Pazar günü olağanüstü toplandığını bildirdi. “Başbakan Friedrich Merz ve Güvenlik Kabinesi bakanları, gün boyunca ABD ve AB'deki ortaklarıyla atılacak adımlar konusunda yakın temas halinde olacaklar” diyen Kornelius, Başbakan Merz’in İran’a, ABD ve İsrail ile derhal müzakerelere başlama ve soruna diplomatik bir çözüm bulma çağrısını yinelediğini aktardı.

Çin: Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Çin, ABD’nin İran’a ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı gözetimindeki nükleer tesislere yönelik saldırısını şiddetle kınamaktadır” denildi. Açıklamada, bu saldırının BM Şartı’nın amaç ve ilkelerini ile uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal ettiği ve Ortadoğu’daki gerilimi tırmandırdığı vurgulandı.

Çin, çatışan taraflara özellikle İsrail’e ateşkes çağrısında bulunarak, sivillerin güvenliğinin sağlanması ve diyalog sürecinin başlatılması gerektiğini belirtti. Çin, uluslararası toplumla birlikte çalışarak adaleti savunmaya ve Ortadoğu’da barış ile istikrarı yeniden tesis etmeye hazır olduğunu ifade etti.

Japonya: Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba, Tokyo’da gazetecilere yaptığı açıklamada, “Şu anda en önemli şey gerilimin bir an önce düşürülmesidir” dedi. Ancak aynı zamanda İran’ın nükleer silah geliştirme faaliyetlerinin de durdurulması gerektiğini belirtti. “Bölgedeki gelişmeleri büyük bir endişeyle yakından izliyoruz” ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği: Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “istikrarın öncelik olması gerektiğini” ve “uluslararası hukuka saygının kritik önem taşıdığını” belirtti. Von der Leyen, “İran için şimdi güvenilir bir diplomatik çözüme yönelme zamanıdır. Bu krizi sona erdirecek tek yer müzakere masasıdır” dedi.

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ise Ortadoğu’dan gelen haberlerin “derin endişe verici” olduğunu söyledi. “Diplomasi, Ortadoğu bölgesine barış ve güvenlik getirecek tek yoldur” diyen Costa, “Daha fazla tırmanışın en büyük mağduru yine siviller olacaktır. AB, taraflarla ve ortaklarıyla birlikte barışçıl bir çözüm bulmak için çabalarını sürdürecektir” ifadelerini kullandı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik gerçekleştirdiği saldırıya ilişkin yayınlandığı bildiride, "Bugün ABD’nin yaptığı bu saldırı, İran’a meşru savunma hakkı kapsamında, saldırganların hayal bile edemeyeceği ve hesaplayamayacağı yöntemlerle karşılık verme hakkı tanımıştır. ABD ve İsrail, pişman olacakları karşılıkları beklemelidir" denildi.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Araghchi, ABD ve İsrail’in bölgedeki diplomatik çabalara zarar verdiğini savundu. Araghchi, geçtiğimiz hafta ABD ile yürütülen müzakerelerin İsrail’in müdahalesiyle sekteye uğradığını, bu hafta ise Avrupa ülkeleriyle sürdürülen temasların bizzat ABD tarafından baltalandığını söyledi.

“Geçen hafta ABD ile müzakerelerdeydik, İsrail geldi ve diplomasiyi havaya uçurdu. Bu hafta E3/EU ile görüştük, bu kez ABD geldi ve diplomasiyi havaya uçurdu,” diyen Araghchi, yaşananların ardından uluslararası kamuoyuna şu soruyu yöneltti: “Siz olsanız ne sonuç çıkarırdınız?”

İran sabah erken saatlerde misilleme saldırıları yaptı ve İsrail kentlerini hedef aldı.
Fransız AFP haber ajansı acil müdahale ekiplerininin açıklamaları üzerinden en az üç bölgenin vurulduğunu aktarıyor.

Tel Aviv, liman kenti Hayfa ve ülkenin güneyindeki Ness Ziona da hasar alan yerler bulunuyor.

İsrailli kaynaklar en az 23 kişinin yaralandığını belirtiyor.

Trump, İran’daki üç nükleer tesise yönelik hava saldırısını “çok başarılı” diye duyurdu. Ancak The Economist ve YouGov anketine göre Amerikalıların sadece yüzde 16’sı askeri adımı destekliyor.

Kamuoyu eğilimi netleşti: ABD halkı, İran'a yönelik savaşı destekliyor mu?

ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerine hava saldırısı düzenlendiğini duyurdu. New York Times analizinde, Washington'un Orta Doğu'daki savaşa resmen dahil olduğu belirtilirken, Trump'ın siyasi sözlerinin çelişkileri yer aldı.

New York Times haberi: Trump, ABD'yi Orta Doğu'daki savaşa dahil etti

İran Atom Enerjisi Kurumu Başkan Yardımcısı ve Ulusal Nükleer Güvenlik Sistemi Merkezi Başkanı Reza Kardan, ABD’nin saldırı düzenlediği nükleer tesislerde herhangi bir radyasyon sızıntısı ya da nükleer kirlilik tespit edilmediğini açıkladı.

Kardan, IRNA haber ajansına yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“Bu sabah nükleer tesislere yönelik gerçekleştirilen suç niteliğindeki saldırılara rağmen, halkımızın güvenliği ve sağlığı için önceden hazırlık yapılmış ve gerekli tedbirler alınmıştı. Alınan bu önlemler sayesinde, söz konusu tesislerin dış çevresinde hiçbir radyasyon kirliliği ya da nükleer radyasyon tespit edilmemiştir”

Kardan, sözlerine şu güvenceyle devam etti:

“Bu tesislerin çevresinde yaşayan halkımız, yaşamlarını hiçbir endişeye kapılmadan normal şekilde sürdürebilir”

İran’ın düzenlediği füze saldırısı sonucu İsrail’de 11 kişinin yaralandığı bildirildi. The Times of Israel’ın haberine göre yaralılar tedavi altına alındı. Haberde, yaralılardan birinin şarapnel nedeniyle, diğer 10 kişinin ise hafif şekilde yaralandığı belirtildi.

ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından, pek çok havayolu şirketi Orta Doğu üzerindeki geniş hava sahalarından kaçınmaya devam ediyor. Uçuş takip platformu FlightRadar24, ticari hava trafiğinin yeni hava sahası kısıtlamaları doğrultusunda yönlendirildiğini gösteriyor.

Platformun sosyal medya açıklamasında şu ifadeye yer verildi:

“ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırılarının ardından, bölgedeki ticari uçuşlar geçen haftadan bu yana yürürlükte olan hava sahası kısıtlamalarına göre sürdürülüyor”

FlightRadar24'ün haritalarında, İran, Irak, Suriye ve İsrail hava sahalarının neredeyse tamamen boş olduğu görülüyor. Uçaklar bunun yerine, daha uzun süren ve daha fazla yakıt ve ekip maliyeti gerektiren Hazar Denizi üzerinden kuzey rotasını ya da Mısır ve Suudi Arabistan üzerinden güney rotasını tercih ediyor.

Son günlerde artan füze saldırıları nedeniyle bölge hava sahası zaten riskli kabul ediliyordu ve hava trafiği yön değiştiriyordu. ABD saldırılarının ardından bu durum daha da belirginleşti.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine gece düzenlediği saldırıların ardından Fordo dahil tesis dışı radyasyon seviyelerinde herhangi bir artış olmadığını bildirdi. 

Ajansın X hesabından yapılan açıklamada "Fordo dahil İran'daki üç tesise düzenlenen saldırıların ardından UAEA, şu ana kadar tesis dışı radyasyon seviyelerinde bir artış bildirilmediğini teyit etmektedir." ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, daha fazla bilgi edinildikçe İran'daki durumla ilgili UAEA tarafından daha ileri değerlendirmelerin yapılacağı belirtildi.

İsrail ordusu, İran’dan İsrail’e doğru yönelmiş yeni bir füze dalgası tespit ettiklerini açıkladı. Yetkililer ayrıca, vatandaşlara saldırıların yerleri ve görüntülerini paylaşmama çağrısını yineledi. Yapılan açıklamada, “Lütfen saldırıların konumlarını veya kayıtlarını yayınlamayın ya da paylaşmayın” denildi.

İran’ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Büyükelçi Emir Said İravani, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarını “iğrenç saldırılar ve yasa dışı güç kullanımı” olarak tanımlayarak BM Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. Associated Press’in haberine göre İravani, BM’nin en güçlü organı olan Güvenlik Konseyi’nin “ABD’yi sorumlu tutmak için gerekli tüm adımları atması” gerektiğini ifade etti.

İranlı büyükelçi mektubunda şu ifadeleri kullandı:

“İran İslam Cumhuriyeti, 13 Haziran’da İran’ın barışçıl nükleer tesislerine yönelik İsrail rejimi tarafından gerçekleştirilen geniş çaplı askeri saldırının ardından bu planlı saldırı eylemlerini en güçlü şekilde kınamakta ve reddetmektedir”

ABD’nin İran’daki Fordow nükleer tesisine yönelik saldırısından önce çekilen uydu görüntüleri, dağ yamacına kurulu yeraltı kompleksinin girişlerinde güçlendirme çalışmaları yapılmış olabileceğine işaret ediyor.

Fordow Uranyum Zenginleştirme Tesisi’ne yönelik ABD saldırısından önceki günlerde çekilen görüntülerde, en az iki tünel girişinin önünde toprak birikintileri görülüyor.

19 Haziran tarihli bir uydu görüntüsünde, girişlere yakın bölgede on altı damperli kamyon ve toprak taşıma ekipmanları dikkat çekiyor.

Ertesi gün çekilen görüntülerde, bazı tünel giriş yollarının üzeri toprakla kapatılmış gibi görünüyor. Yüklü kamyonlar hâlâ tünellere doğru hareket ederken, yakındaki iş makineleri toprak yığını taşıyor.

Bu durum, İran’ın saldırıya hazırlık amacıyla yeraltı tesislerinin girişlerini geçici olarak korumaya almış olabileceğine dair yorumlara neden oldu.

Reuters haber ajansı, Kudüs ve Tel Aviv üzerinde patlamalar yaşandığını bildirirken, İsrail’in büyük bölümünde hava saldırısı uyarı sistemlerinin devreye girdiğini aktardı. Öte yandan, Ürdün Kamu Güvenliği Müdürlüğü de yaptığı açıklamada, ülkenin tüm vilayetlerinde hava saldırısı sirenlerinin çaldığını duyurdu.

İsrail ordusu, İran’dan fırlatılan füzelerin tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada, acil durum uyarısı alan vatandaşların derhal korunaklı alanlara geçmeleri istendi.

İsrail ordusu, “doğudan” fırlatıldığını belirttiği iki insansız hava aracının (İHA) Ürdün sınırı yakınlarında hava savunma sistemleri tarafından etkisiz hale getirildiğini açıkladı.

Bu gelişme, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından İran’dan gelebilecek olası misillemelere karşı İsrail’in alarm durumuna geçtiği bir anda yaşandı.

ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırısının ardından ilk kez konuşan İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Washington’u uluslararası hukuku ihlal etmekle suçladı. Arakçi, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olan Amerika Birleşik Devletleri, İran’ın barışçıl nükleer tesislerine saldırarak BM Şartı’nı, uluslararası hukuku ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nı (NPT) ağır biçimde ihlal etmiştir. Bu sabah yaşananlar büyük bir skandaldır ve kalıcı sonuçları olacaktır. BM’nin her bir üyesi, bu son derece tehlikeli, hukuksuz ve suç teşkil eden davranış karşısında alarm durumuna geçmelidir”

Arakçi ayrıca, İran’ın “egemenliğini, çıkarlarını ve halkını savunmak için tüm seçenekleri saklı tuttuğunu” vurguladı.

ABD'nin, İran'ın üç nükleer tesisinden en önemlisi olan Fordo'yu 6 sığınak delici mühimmat kullanarak vurduğu, diğer iki tesisin ise bölgedeki Amerikan denizaltılarından fırlatılan 30 Tomahawk füzesiyle yok edildiği iddia edildi.

Tahran merkezli Orta Doğu Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Abbas Aslani’ye göre, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarının ardından Tahran üç farklı senaryoyu gündeme alabilir.

1. Sınırlı misilleme:

Aslani, “Hasarın boyutuna bağlı olarak sınırlı bir tepki verilebilir” şeklinde konuştu. Ancak bu saldırıların yalnızca nükleer tesisleri hedef almadığını, aynı zamanda ABD’nin İran’la savaşa doğrudan dahil olduğunu vurguluyor:

“İran, bu tür bir adıma karşılık vereceğini daha önce açıkça söylemişti”

2. Geniş çaplı savaş:

İkinci senaryoda, İran’ın hem ABD hem de İsrail hedeflerine yönelik ciddi saldırılar başlatabileceğini belirtiyor. Bu durumda İran’ın hedef yelpazesi genişleyebilir:

“İsrail’in nükleer tesisleri dahil olmak üzere pek çok stratejik nokta hedef alınabilir ve İran’ın bölgedeki müttefikleri de bu çatışmaya dahil olabilir”

3. Hürmüz Boğazı kozu:

Üçüncü seçenek ise sınırlı ve geniş çaplı tepkilerin bir bileşimi olabilir. Bu bağlamda Aslani, İran’ın elindeki jeostratejik kozlara dikkat çekiyor:

“İran, Hürmüz Boğazı gibi enerji geçiş noktalarında baskı kurarak bölgedeki enerji dengesini bozabilir. Bu da farklı düzeyde, dolaylı ama etkili bir karşılık olur”

Aslani, hangi senaryonun hayata geçeceğinin Tahran’daki karar vericiler tarafından belirleneceğini ve bunun önümüzdeki saatlerde netleşebileceğini söylüyor.

ABD’deki en büyük Müslüman hakları savunucusu kuruluşlardan biri olan Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi (CAIR), ABD’nin İran’a düzenlediği saldırıyı “yasadışı ve gerekçesiz bir savaş eylemi” olarak nitelendirdi. CAIR, bu kararın “kontrolden çıkmış” İsrail hükümetinin baskısıyla alındığını ve ABD istihbaratının uzun süredir İran’ın nükleer silah üretmediği yönündeki tespitlerine rağmen gerçekleştiğini vurguladı.

Öte yandan, ABD’nin en etkili İsrail yanlısı lobilerinden biri olan Amerikan-İsrail Kamu İşleri Komitesi (AIPAC), Trump’ın emriyle gerçekleşen saldırıları memnuniyetle karşıladı. AIPAC yaptığı açıklamada, ABD’nin “şimdi müttefikleriyle birlikte, İran saldırılarına karşı askerlerini ve bölgedeki çıkarlarını korumak için çalışması gerektiğini” belirtti.

ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) termal uyduların verilerini derlediği LANCE/FIRMS enformasyon sistemi, İran'ın Fordo, Natanz ve İsfahan'daki nükleer tesislerine düzenlenen saldırıların ardından bu tesislerin üzerinde ısı artışları meydana geldiğini tespit etti.

Termal uydular ABD'nin bombaladığı İran nükleer tesislerinde ısı artışları tespit etti

İsrail Havalimanları İdaresi, “son gelişmeler” nedeniyle ülkenin hava sahasının bir sonraki duyuruya kadar kapatıldığını açıkladı. Yapılan resmi açıklamada, “İsrail Devleti'nin hava sahası, son gelişmeler nedeniyle giriş ve çıkışlara kapatılmıştır” denildi.

Açıklamada ayrıca, “Mısır ve Ürdün ile olan kara sınır kapılarının normal şekilde çalışmaya devam ettiği” bilgisi paylaşıldı.

"Kısa bir süre önce, ABD ordusu İran rejiminin üç kilit nükleer tesisine — Fordow, Natanz ve İsfahan — yönelik büyük ölçekli ve hassas saldırılar gerçekleştirdi. Bu tesislerin adlarını yıllardır duyuyorduk, çünkü bu yıkıcı sistemi inşa ediyorlardı.

Amacımız, İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini yok etmek ve dünyanın bir numaralı terör sponsoru olan İran’ın oluşturduğu nükleer tehdide son vermekti.

Bu gece dünyaya şunu bildirebilirim: Saldırılar muhteşem bir askeri başarıyla sonuçlandı. İran’ın nükleer zenginleştirme tesisleri tamamen ve kesin biçimde yok edildi. Orta Doğu’nun zorbası olan İran artık barışı seçmek zorunda.

Eğer barışı seçmezlerse, gelecekteki saldırılar çok daha büyük ve çok daha kolay olacak.

40 yıldır İran “Kahrolsun Amerika, kahrolsun İsrail” diyor. Bizim insanlarımızı öldürdüler, yol kenarına yerleştirdikleri bombalarla kollarını, bacaklarını kopardılar — bu onların uzmanlık alanıydı.

Binden fazla insanımızı kaybettik ve Orta Doğu’da ve dünyanın dört bir yanında yüz binlerce kişi onların nefretinin doğrudan sonucu olarak hayatını kaybetti. Özellikle, çok sayıda insan, İranlı general Kasım Süleymani tarafından öldürüldü.

Ben uzun zaman önce bunun böyle devam etmesine izin vermeyeceğime karar verdim. Bu artık devam etmeyecek.

Başbakan Bibi Netanyahu’ya teşekkür etmek ve onu tebrik etmek istiyorum. Belki de tarihte hiçbir ekip bu kadar uyumlu çalışmamıştır. İsrail’e yönelik bu korkunç tehdidi ortadan kaldırmak için birlikte çok büyük bir mesafe kat ettik.

İsrail ordusuna yaptığı harika iş için teşekkür ediyorum. Ama en önemlisi, bu gece o muazzam savaş makinelerini uçuran büyük Amerikalı vatanseverleri ve bu operasyonu gerçekleştiren tüm ABD ordusunu kutluyorum. Dünya, onlarca yıldır böylesini görmedi.

Umarım artık onların bu kapasitede hizmet vermesine gerek kalmaz. Öyle olmasını diliyorum.

Ayrıca Genelkurmay Başkanı General Dan “Razin” Caine muhteşem bir general ve bu saldırıya katılan tüm parlak askeri beyinleri kutluyorum.

Tüm bunlara rağmen, şunu da net olarak söylüyorum: Bu böyle devam edemez.

Ya barış olacak ya da İran için, son sekiz günde gördüğümüzden çok daha büyük bir trajedi yaşanacak.

Unutmayın, daha birçok hedefimiz var. Bu geceki hedef açık ara en zoru ve belki de en ölümcülüydü. Ama barış hemen gelmezse, o diğer hedefleri hassasiyetle, hızla ve ustalıkla vuracağız.

Bunların çoğu dakikalar içinde yok edilebilir.

Dünyada bizim bu gece yaptığımızı yapabilecek başka bir ordu yok. Hiçbir ordu buna yaklaşamaz. Daha önce hiçbir askeri güç, az önce gerçekleştirdiğimiz gibi bir operasyon yapamadı.

Yarın akşam (TSİ) Pentagon’da General Caine ve Savunma Bakanı Pete Hegseth bir basın toplantısı düzenleyecekler. Herkese, özellikle de Tanrı’ya teşekkür etmek istiyorum.

Sadece şunu söylemek istiyorum: Seni seviyoruz Tanrım, büyük ordumuzu seviyoruz. Onları koru. Tanrı Orta Doğu’yu korusun.
Tanrı İsrail’i korusun.
Tanrı Amerika’yı korusun.

Çok teşekkür ederim. Teşekkürler"

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların, İsrail’in bir hafta önce İran’a yönelik başlattığı “sebepsiz” saldırının ardından verdiği “nükleer tesisleri yok etme” sözünü yerine getirdiğini söyledi.

Netanyahu, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Kısa bir süre önce, benimle Başkan Trump arasında tam koordinasyon içinde ve İsrail ordusu (IDF) ile ABD ordusu arasında tam operasyonel koordinasyonla, ABD İran’ın üç nükleer tesisini — Fordow, Natanz ve İsfahan — vurdu” ifadelerini kullandı.

Netanyahu ayrıca, “Bu hamleyle ABD, IDF ve Mossad’ın İran’ın nükleer programına yönelik saldırılarını daha büyük bir şiddet ve güçle sürdürmüş oldu. Bu program, sadece bizim varlığımızı değil, tüm dünyanın barışını tehdit ediyordu” dedi.

Öte yandan İranlı yetkililer, defalarca nükleer silah geliştirme gibi bir planlarının olmadığını, yalnızca barışçıl nükleer enerji ve araştırma haklarını kullanmakta kararlı olduklarını vurguluyor.

Suudi Arabistan Nükleer ve Radyolojik Düzenleme Komisyonu, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından krallık topraklarında ve Körfez ülkelerinde çevresel radyasyon kirliliğine dair herhangi bir bulguya rastlanmadığını açıkladı.

Komisyondan yapılan açıklamada, “ABD’nin İran’a yönelik saldırılarının ardından Suudi Arabistan ve komşu Körfez ülkelerinde çevrede radyasyon kaynaklı herhangi bir etki tespit edilmemiştir” denildi.

İran Atom Enerjisi Kurumu, ABD’nin Fordow, İsfahan ve Natanz’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından yapılan incelemelerde herhangi bir radyasyon sızıntısına rastlanmadığını açıkladı. Kurum, çevrede yaşayan halk için de bir tehlike bulunmadığını belirtti.

Sosyal medya üzerinden yapılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“Nükleer Güvenlik Sistemi Merkezi’nden duyuru: ABD’nin Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislere yönelik yasadışı saldırılarının ardından, sahada yapılan incelemeler ve radyasyon izleme sistemlerinden elde edilen veriler ışığında herhangi bir radyasyon sızıntısı kaydedilmemiştir”

Açıklamada ayrıca, “Bu tesislerin çevresinde yaşayan halk için herhangi bir tehlike söz konusu değildir. Güvenlik durumu istikrarlı şekilde sürdürülmektedir” denildi.

Fordow nükleer tesisinin bulunduğu Kum bölgesini temsil eden İranlı milletvekili Manan Raisi, ABD’nin yeraltındaki tesise yönelik saldırısının “yüzeysel” olduğunu söyledi. Tasnim haber ajansına konuşan Raisi, “Kesin bilgilere dayanarak açıkça ifade ediyorum ki, yalancı ABD başkanının iddialarının aksine, Fordow nükleer tesisi ciddi bir hasar almamıştır. Zarar gören kısımların çoğu sadece yüzeyde olup, kolayca onarılabilir” dedi.

Raisi ayrıca, ABD saldırılarının ardından radyoaktif madde sızıntısı tespit edilmediğini belirten önceki değerlendirmeleri de yineledi.

İran’ın resmi haber ajansı IRNA, ABD’nin Fordow tesisine düzenlediği saldırının ardından yerel halkın “büyük bir patlamaya dair herhangi bir belirti hissetmediğini” aktardı. “Bölgedeki koşullar tamamen normaldi,” denilen haberde, “Olayla ilgili daha fazla detay resmi uzmanlar tarafından açıklanacaktır” ifadesine yer verildi.

ABD Başkanı Donald Trump saldırıları “muhteşem bir başarı” olarak nitelese de, etkilerine dair bağımsız bir doğrulama henüz bulunmuyor. İranlı yetkililer ise yeraltındaki Fordow tesisinde bulunan zenginleştirilmiş uranyumun önceden başka bir yere taşındığını öne sürdü.

Saldırıların İran’ın nükleer programını nasıl etkileyeceği ise şu an için belirsizliğini koruyor.

İran’ın Fordow nükleer tesisine ev sahipliği yapan Kum eyaletindeki Kriz Yönetim Merkezi, bir açıklama yaparak “Kum ve çevresindeki halk için herhangi bir tehlike bulunmadığını” bildirdi. IRNA haber ajansının aktardığı açıklama, Trump’ın İran’ın nükleer tesislerinin “yerle bir edildiğini” söylemesinin ardından geldi.

Daha önce başka bir yetkili de Fordow tesisinin “uzun süre önce tahliye edildiğini ve kalıcı bir hasar almadığını” belirtmişti.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının ardından, “tarihe altın harflerle geçtiğini” söyledi. Saar, saldırının başlatılmasında Başbakan Binyamin Netanyahu’nun rolüne de dikkat çekerek, onun “olağanüstü liderliğini” övdü.

ABD ve İsrail'den gelen bu açıklamalar, iki hükümetin İran’a yönelik saldırılarda tam bir eşgüdüm içinde hareket ettiğini gösteriyor. 

ABD’nin İran’a yönelik saldırılarına ilişkin Demokrat Parti'den tepkiler gelmeye devam ediyor. Filistin kökenli Kongre üyesi Rashida Tlaib, Trump’ın Kongre onayı olmadan saldırı emri vermesini “ABD Anayasası’nın açık bir ihlali” olarak nitelendirdi.

Tlaib yaptığı açıklamada “Amerikan halkı yeni bir sonsuz savaş istemiyor. Ortadoğu’da onlarca yıl süren bitmeyen savaşların bizi nereye getirdiğini gördük — hepsi ‘kitle imha silahları’ yalanı üzerine kuruluydu. Bu yalanlara bir kez daha kanmayacağız. Amerikan halkını dinlemek yerine, Trump savaş suçlusu Netanyahu’yu dinliyor. Irak konusunda yalan söyleyen Netanyahu şimdi İran hakkında da yalan söylüyor. Kongre acilen savaş yetkilerini devreye sokmalı ve bu anayasaya aykırı savaş eylemini durdurmalıdır” dedi.

Yemenli Husi grubunun siyasi bürosu üyesi Hezam el-Esad, sosyal medya üzerinden yaptığı kısa açıklamada ABD’ye yönelik bir uyarıda bulundu ve “Bedelini Washington ödeyecek” dedi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarını “tehlikeli bir tırmanma” olarak nitelendirerek, Orta Doğu’daki çatışmanın hızla “kontrolden çıkabileceği” uyarısında bulundu ve “ABD’nin bugün İran’a karşı güç kullanmasından derin endişe duyuyorum. Bu, zaten uçurumun eşiğinde olan bir bölgede tehlikeli bir tırmanma ve uluslararası barış ve güvenliğe doğrudan bir tehdittir” dedi.

Guterres sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu çatışmanın hızla kontrolden çıkma riski giderek artıyor — bu da siviller, bölge ve dünya için felaket sonuçlar doğurabilir. Üye Devletlere, tansiyonu düşürme çağrısı yapıyorum. BM Şartı ve uluslararası hukukun diğer kuralları çerçevesindeki yükümlülüklerine sadık kalmaları gerekiyor. Bu tehlikeli saatte kaos sarmalından kaçınmak hayati önemde. Askeri bir çözüm yok. İlerleyebileceğimiz tek yol diplomasi. Tek umut ise barıştır”

ABD Başkanı Donald Trump, İran’a yönelik açıklamalarında uyarı dozunu artırarak şu ifadeleri kullandı:

“Ya barış olacak ya da İran için, son sekiz günde gördüklerimizin çok ötesinde bir trajedi yaşanacak. Unutmayın, daha birçok hedefimiz var. Bu geceki hedef, açık ara en zoru ve belki de en meşru olanıydı. Ama eğer barış hızlıca gelmezse, o diğer hedefleri de hassasiyetle, hızla ve ustalıkla vuracağız”

ABD Başkanı Donald Trump, İran’a düzenlenen saldırıların amacının “İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini durdurmak ve teröre en çok destek veren ülke olan İran’ın oluşturduğu nükleer tehdide son vermek” olduğunu söyledi. Trump, “Bu gece dünyaya şunu bildirebilirim ki, saldırılar muhteşem bir askeri başarıyla sonuçlandı” dedi.

Netanyahu’ya teşekkür

ABD Başkanı Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte hareket ettiklerini belirterek teşekkür etti. “Başbakan Bibi Netanyahu’ya teşekkür etmek ve onu tebrik etmek istiyorum” diyen Trump “Bir ekip gibi çalıştık — belki de daha önce hiçbir ekip bu kadar uyumlu çalışmamıştır — ve İsrail’e yönelik bu korkunç tehdidi ortadan kaldırmak için çok büyük bir yol kat ettik” ifadelerini kullandı.

İran Atom Enerjisi Kurumu, Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerin “uluslararası hukuka, özellikle de Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na aykırı şekilde İran’ın düşmanları tarafından vahşi bir saldırıya uğradığını” açıkladı. Açıklamada saldırıların, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) “kayıtsızlığı ve hatta suç ortaklığı” eşliğinde gerçekleştiği vurgulandı.

Kurum ayrıca şu ifadeye yer verdi:

“İran Atom Enerjisi Kurumu, halkımıza temin eder ki, düşmanların şeytani komplolarına rağmen, binlerce devrimci ve motive bilim insanı ile uzmanın çabalarıyla bu ulusal sanayinin –nükleer şehitlerin kanlarıyla elde edilmiş bu kalkınma yolunun– durdurulmasına asla izin vermeyecektir”

Netanyahu, düzenlediği açıklamada saldırıların Orta Doğu’da tarihi bir dönüm noktası yarattığını ve bölgeyi refah ve barışa taşıyabileceğini savundu, “Bugünkü liderliği, Orta Doğu’yu ve ötesini refah ve barış dolu bir geleceğe taşıyabilecek tarihi bir dönüşüm yarattı” dedi.

Netanyahu şöyle devam etti:

“Başkan Trump ile sık sık ‘güç yoluyla barış’ deriz. Önce güç gelir, sonra barış. Bu gece Başkan Trump ve Amerika Birleşik Devletleri büyük bir güçle harekete geçti. Başkan Trump, size teşekkür ediyorum; İsrail halkı size teşekkür ediyor; medeniyet güçleri size teşekkür ediyor. Tanrı Amerika’yı korusun, Tanrı İsrail’i korusun ve Tanrı sarsılmaz ittifakımızı, kırılmaz inancımızı korusun”

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, İran’a yönelik saldırı emri veren ABD Başkanı Donald Trump’ı öven bir video yayınladı ve bu kararın “tarihi değiştireceğini” söyledi. “Başkan Trump, tebrikler. İran’ın nükleer tesislerini Amerika Birleşik Devletleri’nin muazzam ve haklı gücüyle hedef alma yönündeki cesur kararınız tarihi değiştirecek” dedi.

Netanyahu şöyle devam etti: “Yükselen Aslan Operasyonu’nda İsrail gerçekten inanılmaz şeyler yaptı. Ancak bu gece İran’ın nükleer tesislerine yönelik harekette Amerika, eşi benzeri görülmemiş bir iş başardı. Dünyada başka hiçbir ülkenin yapamayacağı bir şeyi yaptı. Tarih, Başkan Trump’ın dünyanın en tehlikeli rejimini, en tehlikeli silahlardan mahrum bırakmak için harekete geçtiğini yazacak”

Fordo'daki uranyum zenginleştirme tesisinin bulunduğu Kum eyaletinden bir Valilik yetkilisi, açıklama yaptı. Yetkili, "Fordo nükleer tesisi Amerika Birleşik Devletleri tarafından saldırıya uğramış ve bu tesise zarar verilmiştir ancak içinde ve çevresinde herhangi bir nükleer sızıntı bulunmamaktadır" ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Donald Trump, İran’da Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenlediklerini duyurmuştu.

İran’da en kritik nükleer tesisi Fordo’nun bulunduğu Kum kentinden bir Valilik yetkilisi, tesise saldırı düzenlendiğini doğrulamıştı.

Ülke medyasına konuşan İsfahan Vali Yardımcısı Ekber Salihi de İsfahan ve Natanz nükleer merkezlerinin yakınında saldırılar olduğunu bildirmişti.

Salihi, detaylı bilgilerin daha sonra duyurulacağını belirtmişti.

Öte yandan İran devlet televizyonu, saldırı haberlerini teyit etmeden tesislerin daha önceden boşaltıldığını ve nükleer malzemelerin başka bir yere taşındığını duyurmuştu.

Beyaz Saray; ABD'nin, İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılar öncesinde İsrail'e bilgi verdiğini açıkladı. Öte yandan Trump'ın da saldırı sonrası Netanyahu'yla görüştüğü belirtildi. 

Daha önce yarı resmi Tasnim haber ajansı, ABD'nin Fordow nükleer tesisine yönelik saldırısını doğrulamıştı. Şimdi ise resmi IRNA haber ajansı, Natanz ve İsfahan’daki saldırıları doğruladı. Haberde, İsfahan Valisi’nin danışmanı Akbar Salehi’nin şu sözlerine yer verildi: “İsfahan ve Natanz’daki nükleer tesislerin yakınlarında saldırılara tanık olduk.”

Salehi, İsfahan ve Natanz’da birkaç patlama sesi duyulduğunu belirtti.

CNN, ABD'li yetkililere dayandırarak "Trump'ın, saldırıların diplomasiyi harekete geçirmesini umduğunu ve yeni saldırı planlamadığını" duyurdu.

İran medyası, yetkililere dayandırdığı haberlerle ABD'nin nükleer tesislere saldırısını doğruladı.