Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) raporu, Türkiye’den şirketlerin küresel silah ticaretinde aldıkları payın büyüdüğünü gösterdi. Rapora göre 2023 yılında Türkiye’den üç şirket “En büyük 100 silah üreticisi” listesine girdi.
SIPRI raporu, Rusya-Ukrayna ve İsrail-Gazze savaşları gölgesinde küresel silah üretimi ve ticareti tablosunu gözler önüne serdi. Rapora göre dünyanın en büyük 100 silah üreticisi şirketinin 2023 yılında gelirleri yüzde 4.2 oranında büyüyerek 632 milyar dolara ulaştı. Şirketlerin toplam silah satışı gelirleri 2015-2023 yılları arasında yüzde 19 oranında büyüdü.
Raporda silah gelirlerindeki artışın jeopolitik krizlerden kaynaklanan artan taleple ilgisi olduğu belirtildi.
Türkiye’den Baykar, TUSAŞ ve Aselsan, 2023 yılı için “en büyük 100 silah üreticisi” listesine girdi. Bu üç şirketin 2023’teki toplam silah satış gelirinin 6 milyar dolar olduğu belirtilirken bir önceki yıla göre artışın yüzde 24 seviyesinde olduğu aktarıldı.
Türkiye’nin uzun süredir savunma sanayiinde kendi kendine yeterli olmayı amaçladığı belirtilen rapor, Türk şirketlerdeki büyümenin sebebi olarak iç talep ve yurt dışı satışlarını gösterdi.
İlk 100 listesinde 69’uncu sırada yer alan Baykar’ın gelirlerinin yüzde 90’ının yurt dışı satışlardan geldiği belirtildi. Baykar’ın ürettiği insansız hava araçlarının (İHA) Ukrayna'da yaygın şekilde kullanıldığı vurgulandı.
TUSAŞ gelirini en fazla artıran Türk silah üreticisi
Listede 10 basamak yükselerek 78'inci sırayı alan TUSAŞ, yüzde 45'le gelirlerini en fazla artıran Türk silah üreticisi oldu. Şirket 1,7 milyar dolarlık satışın yüzde 31'ini yurtdışına yaptı.
Gelirlerini yüzde 12 büyüten Aselsan listenin 54'üncü sırasında yer aldı. Diğer iki Türk üreticiye kıyasla gelirlerinin çok küçük bir kısmı ihracattan geldi, şirket 2,4 milyar dolarlık satışın büyük bölümünü Türk güvenlik güçlerine yaptı.
100 şirketin 41'i ABD'li
Küresel savunma sektöründeki en büyük 100 şirket içindeki ABD'li toplam 41 şirket, 2023'te 317 milyar dolarlık silah satışı yaparak, reel olarak bir önceki yıla göre yüzde 2,5 artışla tüm satışların yüzde 50'ini karşıladı.
Listedeki 9 Çinli silah şirketinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 0,7 artışla 103 milyar dolara yükselmesi de dikkati çekti. Çinli üreticilerinden 3'ü (NORINCO, AVIC, CETC) listede ilk 10'da yer aldı. Çinli şirketlerin toplam satışları küresel tüm satışların yüzde 16'sına karşılık geldi.
İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa'da bulunan 27 şirket bulunurken, bunların toplam silah satışları yüzde 0,2 artarak 133 milyar dolara ulaştı. Raporda, Avrupalı şirketlerin sipariş alımlarının arttığı ve bazı şirketlerin Ukrayna'daki savaşla bağlantılı olarak talepte bir artış gördüğü belirtildi.
Rusya-Ukrayna savaşından sonra ordusuna yeni silah almaya başlayan Almanya'da, Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl'in silah satışları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 7,5 artarak 10,7 milyar dolara çıktı.
Veri eksikliği nedeniyle 2023'te en büyük 100 listesine yalnızca iki Rus şirketi dahil edildi. Bunların toplam silah gelirleri yüzde 40 artışla 25,5 milyar dolara yükseldi.
F-35'lerin üreticisi talebe yetişemedi
Dünyanın en büyük silah üreticisi ABD'li Lockheed Martin şirketinin gelirleri, artan siparişlere rağmen yüzde 1,6 azaldı. F-16 ve F-35 gibi gelişmiş savaş uçaklarını üreten şirket yaşadığı tedarik zorlukları nedeniyle siparişlere cevap verecek hızda üretim kapasitesini artıramadı. Şirket geçen yıl 60,8 milyar dolar gelir elde etti.
İsrailli şirketlerin gelirleri arttı
Gazze savaşının etkisiyle İsrailli şirketlerin de gelirleri hızlı arttı. Listedeki üç firma yüzde 15 büyümeyle 13,6 milyar dolarlık satış kaydetti. "Çelik Kubbe" ve "Davut'un Sapanı" adlı hava savunma sistemlerini üreten Rafael şirketi yüzde 16 artışla 3,7 milyar dolar gelir elde etti ve en çok satış yapan 42'nci şirket oldu.
