Nepal hükümetinin Facebook, Instagram, YouTube ve X dâhil 26 platformu kapatma kararı, “Gen Z” diye anılan gençlerin öncülüğünde kitlesel protestolara yol açtı.
8 Eylül’de Katmandu ve diğer kentlerde polisle yaşanan sert müdahalelerde en az 19 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Tepkiler üzerine hükümet yasağı 9 Eylül gece yarısı itibarıyla geri çekti. Protestocuların yatışmaması üzerine önce İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ramnath Adhikari ve Su Tedarik Bakanı Pradeep Yadav ardından Nepal Başbakanı Khadga Prasad Sharma Oli istifa etti. Gösterilerin devam ettiği ülkede parlamento binası ateşe verildi, bakanların evlerine saldırılar düzenlendi.
The Kathmandu Post gazetesinin haberine göre, Nepal Başbakanı Khadga Prasad Sharma Oli'nin istifa etmesinin ardından ülkedeki hükümet karşıtı protestocular, parlamento binasını ateşe verdi. Protestolarda hedef alınan bir diğer nokta ise ülkenin en büyük medya kuruluşu olan Kantipur Publications’ın Katmandu’daki binası oldu. Hindistan’ın The Hindu gazetesinin haberine göre, Kantipur Publications, aynı binada yer alan diğer işletmeler ve ofislerle birlikte The Kathmandu Post gazetesini yayımlıyor.
Devlet binalarına yapılan bu saldırıların ardından Nepal ordusu, polis ve üst düzey yetkililer, protestoculara itidal ve siyasi diyalog çağrısında bulundu. Sosyal medya platformlarında, parlamento binasının dumanlarla kaplı olduğu görüntüler paylaşıldı.
Hindistan sınır güvenliğini artırıyor
Hindistan’ın ANI haber ajansına göre, Uttarakhand eyaletindeki polis, Nepal’deki kitlesel yolsuzluk karşıtı protestolar nedeniyle Nepal sınırında güvenliği artırıyor.
Açıklamada, polis, paramiliter birlikler ve silahlı kuvvetlerin Kali Nehri boyunca ve sınır polisinin yetki alanındaki diğer hassas bölgelerde devriyeler gerçekleştirdiği belirtildi.
Daha önce Hindistan Dışişleri Bakanlığı, Nepal’de tırmanan durumu “yakından izlediklerini” açıklamıştı.
Protestolar nasıl başladı?
Yolsuzluk dosyalarının görmezden gelinmesi, zayıf ekonomi ve sosyal medya yasağının fitillediği öfke… Nepal, yakın tarihinin en geniş çaplı protestolarıyla sarsılıyor. Güvenlik güçlerinin sert müdahalesi, hükümet üzerindeki baskıyı daha da artırdı.
Nepal'de, 4 Eylül'de Facebook, Instagram, WhatsApp, YouTube, X, Reddit ve LinkedIn platformları, verilen süre aralığında Nepal İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığına kayıt için başvurulmadığı gerekçesiyle erişime kapattı. Bunun üzerine çoğunluğu gençlerden oluşan göstericiler, yolsuzluk iddialarının yanı sıra sosyal medya yasağını protesto etmek için parlamento binasına doğru yürüyüşe geçti.
Şiddetlenen protestolarda polis, göstericilere karşı tazyikli su, göz yaşartıcı gaz ve gerçek mühimmat kullanmıştı. Çıkan olaylarda 19 kişi hayatını kaybetti, 400'ün üzerinde kişi yaralandı.
Katmandu’da protestocular Pazartesi günü parlamento kompleksine yürüdü ve bir güvenlik noktasını işgal etti. Polis müdahale etti. En az 19 kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı bildirildi. Tanıklara göre güvenlik güçleri kalabalığa plastik mermilerin yanı sıra gerçek mermi ve tazyikli su kullandı.
Gösterilere ağırlıklı olarak gençler katıldı. “Z Kuşağı protestosu” adıyla anılan eylemler sonrasında hükümet, sosyal medya yasağının kaldırılacağını açıkladı. İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ramnath Adhikari ve Su Tedarik Bakanı Pradeep Yadav'ın görevinden istifa ettiğini bildirildi.
Söz konusu açıklamalara rağmen yatışmayan gösterilerin, siyasi figürler ve bakanların evlerine saldırılar düzenlenmesi, Nepal Kongre Partisinin Sanepa bölgesindeki merkez ofisi ve Nepal Başbakanı Khadga Prasad Sharma Oli'nin iki konutunun ateşe verilmesiyle sürdü.
Nepal ordusu, artan olaylar nedeniyle bakanları konutlarından helikopterlerle tahliye etmeye başlarken, Güvenlik endişeleri nedeniyle Katmandu'daki Tribhuvan Uluslararası Havalimanı'nda bugünkü tüm iç ve dış hat uçuşları iptal edildi.
Oli, istifasından önce düzenlenen partiler üstü toplantıda, şiddetin Nepal’in çıkarına olmadığını vurgulayarak, “Herhangi bir soruna çözüm bulmak için barışçıl diyaloğa başvurmalıyız” demişti. Nepal Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, şiddetli protestolar ve hükümete gelen tepkilerin ardından Başbakan Oli'nin istifa ettiği duyuruldu.
Bazı yorumlarda, 2008’de kaldırılan monarşinin destekçilerinin protestolara etkisi olabileceği dile getirildi. Mart ayında kraliyet yönetiminin geri getirilmesini isteyen gösterilerde iki kişi hayatını kaybetmişti.
Edinburgh Üniversitesi’nden Profesör Jeevan Sharma, son olayları modern Nepal’in en şiddetli toplumsal ve siyasi huzursuzluğu olarak nitelendirdi. Sharma’ya göre sosyal medya yasağı, demokratik alanı daraltarak geniş bir öfke yarattı.
Gösteriler, Katmandu’nun yanı sıra Pokhara, Chitwan ve Janakpur gibi şehirlere de yayıldı.
Kaynak: Gazete Oksijen
