Yeryüzünde insan yaşamı için hayati olan ozon tabakasına zarar veren ancak yıllarca özellikle klima ve buzdolaplarında yaygın olarak kullanılan kloroflorokarbon (CFC) gazları 2010 yılında yasaklanmıştı. Böylelikle ozon tabakası 2060’lı yıllara kadar kendisini onaracak ve cilt kanseri vakaları önlenecekti.
Ancak kısa süre önce Nature Geoscience dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre 2010 ile 2020 arasında atmosferdeki bu tür gazların seviyesi arttı ve 2020’de rekor seviyeye ulaştı. Artışın sebebi olarak döngüde kalmaya devam eden beş tür kloroflorokarbon gazı gösteriliyor. İsviçre Federal Malzeme Bilimi ve Teknolojisi Laboratuvarları’ndan kimyager Martin Vollmer “Bu olmamalıydı. Bunun tam tersi bir eğilim bekliyorduk” diyor. Üretim tesislerinin CFC’lerin yerine geçen kimyasalları üretirken kazara üç kimyasalı (CFC-113a, CFC-114a ve CFC-115) ortaya çıkarması olası görünüyor.
CFC’ler istenmeyen bir yan ürün olmaya devam etti
CFC’ler aşamalı olarak kaldırıldığında, ikame olarak hidroflorokarbonlar (HFC’ler) getirildi. Ancak CFC’ler, HFC üretimi sırasında istenmeyen bir yan ürün olmaya devam etti. Diğer iki tür CFC’nin seviyelerindeki artış ise bir muamma olarak kaldı. Norveç Hava Araştırmaları Enstitüsü’nde atmosfer bilimcisi Rona Thompson CFC-13 ve CFC-112a adlı bu iki türün şu anda üretilmemesi ve kullanılmaması gerektiğini söylüyor. Araştırmacılar, çözücü veya kimyasal ham madde olarak kullanılması nedeniyle CFC-112a seviyelerinin yükselebileceğini düşünüyor. CFC-13’teki artışın kaynağı ise bilinmiyor.
