Bill Gates Vakfı (The Gates Foundation) ve Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO), Novo Nordisk’in Wegovy ve Eli Lilly’nin Mounjaro gibi zayıflama ilaçlarını düşük gelirli ülkelere ulaştırmak için yeni yollar arıyor.
Her iki kuruluş da Reuters’a verdikleri demeçlerde, etkili ancak yüksek maliyetli bu ilaçların dünya genelinde adil biçimde erişilebilir hale getirilmesi için stratejiler geliştirdiklerini açıkladı.
“İlaçları süper ucuz hale getirmeliyiz”
Microsoft’un kurucusu Bill Gates, yüksek gelirli ülkelerde etkili olduğu kanıtlanan her ilacın dünya genelinde erişilebilir olması gerektiğini belirterek, “Etkili olduğu kanıtlanmış bir ilacı alıp onu herkesin ulaşabileceği kadar süper ucuz hale getirmeliyiz,” dedi.
Gates Vakfı, halihazırda Hindistan merkezli ilaç üreticisi Hetero ile iş birliği yaparak, yeni bir HIV önleme ilacının düşük gelirli ülkelere yılda 40 dolar gibi düşük bir maliyetle sunulmasını sağlamaya çalışıyor.
Çin ve Hindistan detayı
Önümüzdeki yıldan itibaren, Novo Nordisk’in popüler zayıflama ilacı Wegovy’nin etken maddesi semaglutid, Çin ve Hindistan gibi ülkelerde patent korumasını kaybedecek. Bu durum, jenerik ilaç üreticilerinin düşük maliyetli kopyalar geliştirmesinin önünü açıyor.
Orijinal markalı ilaçlar şu anda ağırlıklı olarak zengin ülkelerde satılıyor ve reçete başına aylık yüzlerce dolara mal oluyor.
Bill Gates, vakfın ayrıca bu ilaçların farklı popülasyonlardaki etkilerini test edecek klinik çalışmalara da destek verebileceğini, böylece daha geniş erişim için bilimsel veri oluşturulabileceğini söyledi.
Gates Vakfı için yeni bir alan
Obeziteyle ilgili girişimler, Gates Vakfı’nın öncelikli olarak sıtma gibi ölümcül hastalıklarla mücadeleye odaklanan mevcut misyonuna yeni bir boyut kazandırıyor. Gates, obezitenin kronik hastalıklar üzerindeki etkisinin küresel ölçekte aciliyet yarattığını kabul ederken, “Yine de bu, faaliyet gösterdiğimiz ülkelerin çoğunda en büyük sağlık sorunu değil,” ifadelerini kullandı.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, obezitenin ekonomik maliyeti 2030 yılına kadar 3 trilyon dolara ulaşabilir.
PAHO’dan ortak alım ve fiyat düşürme planı
DSÖ’nün Amerika kıtası kolu olan PAHO, 35 üye ülke adına toplu ilaç alımları yaparak fiyatları düşürmeye yönelik bir fon işletiyor. PAHO Direktörü Dr. Jarbas Barbosa, bu mekanizmanın zayıflama ilaçları için de kullanılabileceğini söyledi.
“Konuşmalara yeni başladık,” diyen Barbosa, PAHO’nun söz konusu ilaçların kullanımına yönelik tavsiyeler geliştirdiğini ve önümüzdeki haftalarda Novo Nordisk, Eli Lilly ve jenerik üreticilerle görüşmeler yapmayı planladığını aktardı.
Ayrıca, PAHO’nun üreticilere tek bir başvuru üzerinden düzenleyici gereklilikleri karşılama imkânı tanıyarak, süreci hızlandırabileceğini belirtti.
Şirketlerden ilk tepkiler
Eli Lilly yorum yapmayı reddederken, Novo Nordisk yaptığı yazılı açıklamada, tedavilerinin küresel ölçekteki erişim sorununu kabul ettiklerini belirtti.
“Dünya genelinde hastalara hizmet etmeye derin bir bağlılıkla yaklaşıyoruz,” ifadelerini kullanan Danimarkalı ilaç devi, küresel talebe yanıt vermek için çalışmalarını sürdürdüğünü bildirdi.
Küresel obezite krizi
Dünyada yaklaşık 1 milyar kişi obeziteyle yaşıyor ve bunların yaklaşık %70’i düşük ve orta gelirli ülkelerde bulunuyor.
Bu ülkeler, hem obezite salgınının maliyetleriyle hem de diyabet ve kalp hastalıkları gibi ilişkili rahatsızlıklarla mücadelede büyük zorluklar yaşıyor.
Dünya Sağlık Örgütü, bu yıl yayınladığı taslak kılavuzda, yetişkinlerde obezite tedavisinde kilo verme ilaçlarının kullanımını tavsiye ederken, ilaç üreticilerini yüksek fiyatlar ve sınırlı erişim nedeniyle eleştirmişti.
Kaynak: Gazete Oksijen
