ABD Başkanı Joe Biden'ın yönetimi Kongre'ye Türkiye'ye 23 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı satışına devam etme niyetini resmen bildirerek Ankara ile ilişkileri test eden ve uzun süredir ertelenen bir sürecin tamamlanması yönünde önemli bir adım attı. Dışişleri Bakanlığı, 40 Lockheed Martin, F-16 ve yaklaşık 80 modernizasyon kitinin Türkiye'ye satışını ilerleten bildirimi, Ankara'nın jet satışlarıyla doğrudan bağlantılı hale gelen İsveç'in NATO üyeliğini onaylamayı tamamlamasından bir gün sonra gönderdi.
Denge kurmaya çalışıyor
Biden yönetimi aynı zamanda NATO müttefiki Yunanistan'a 20 adet Lockheed F-35 hayalet savaş uçağı satışını da ilerletti. 8.6 milyar dolarlık bu anlaşma, Washington'ın gergin ilişkiler geçmişine sahip iki ittifak üyesi arasında bir denge kurmaya çalışması nedeniyle ilerletildi.
Türkiye jetler için ilk kez Ekim 2021'de talepte bulundu ancak Ankara'nın İsveç'in NATO teklifinin onaylanmasını geciktirmesi, satış için Kongre onayı alınmasının önünde büyük bir engel teşkil etti. 20 aylık gecikmenin ardından TBMM bu hafta başında İsveç'in NATO teklifini onayladı ve bunun ardından ABD Başkanı Joe Biden kongrenin kilit komite liderlerine bir mektup yazarak F-16 satışını gecikmeksizin onaylamaları çağrısında bulundu.
"Görüşmelerin verimli yönü beni cesaretlendirdi"
Dışişleri Bakanlığı'nın cuma gecesi yaptığı bildirim, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç'in onayına son imzayı atmasından sadece bir gün sonra ve katılım belgesinin Washington'a teslim edilmesinden saatler sonra geldi. Transferleri onaylaması gereken dört kilit komiteden biri Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Senatör Ben Cardin, "Türkiye'nin F-16 uçakları satın alma talebini onaylamam, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylaması koşuluna bağlıydı. Ama bu, kolaylıkla verdiğim bir karar değildi" dedi.
Cardin, Türkiye'nin Rusya'yı Ukrayna'daki işgalinden sorumlu tutma konusunda daha iyi işbirliği yapması ve Orta Doğu'da tansiyonun düşürülmesine yardımcı olması gerektiğini belirtti. Senatör, "Endişelerim, devam eden angajmanımızın bir parçası olarak Biden yönetimine güçlü ve tutarlı bir şekilde iletildi ve bu konuları ele almak üzere Türk yetkililerle yaptıkları görüşmelerin verimli yönü beni cesaretlendirdi" dedi.
Senato Dış İlişkiler Komitesi ve Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler komitelerinin liderleri her büyük yabancı silah satışını gözden geçiriyor. Düzenli olarak insan hakları ya da diplomatik konularla ilgili sorular sorar ya da endişelerini dile getirirler ki bu da bu tür anlaşmaları geciktirebilir ya da durdurabilir. Resmi bildirimin Dışişleri Bakanlığı tarafından iletilmesinin ardından Kongre'nin satışa itiraz etmek için 15 günü var ve bu sürenin sonunda satış nihai olarak kabul edilir. ABD'li yetkililer, bazı üyelerin Türkiye'ye yönelik eleştirilerine rağmen Kongre'nin her iki satışı da engellemesini beklemiyor.
