Baltık Denizi'nde İsveççe konuşulan bir takımada olan Aland Adaları askerileşme yolunda. Finlandiya'nın bu özerk bölgesini yaklaşık 7.000 ada oluşturuyor. Bunların büyük çoğunluğu ıssız kayalıklar, sadece foklar ve kuşlar tarafından ziyaret edilen kırmızı granitten oluşan küçük adacıklar. Ancak ada sakinlerinin telaşsız yaşamı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle karmaşık bir hal aldı. Aland Adaları 1856'dan bu yana askerden arındırılmış durumda; bu statü yerel halkı ulusal hizmetten muaf tutuyor ve Finlandiya'nın kıyı şeridinin en stratejik bölgelerinden birinde garnizon bulundurmasını engelliyor.
'Adalar savunmanın arka kapısı'
Finlandiya Körfezi ve Bothnia Körfezi'ne erişimi kontrol eden ve savunmasız olan adalar, Finlandiya ve İsveç'in geçen yıl savunma ittifakına katılmasının ardından "NATO gölü" olarak adlandırılan Baltık'ta kendine özgü bir kırılganlığı temsil ediyor. İktidardaki Ulusal Koalisyon Partisi'nin Finlandiya milletvekili ve Finlandiya Savunma Kuvvetleri'nde eski bir tümgeneral olan Pekka Toveri, "Finlandiya, Kuzey Avrupa'nın savunmasının kilidi ve adalar da Finlandiya'nın savunmasının arka kapısı. Askerden arındırılmış statü sadece Rusya'nın işine yarar. Bugün ve bu zamanda neden Rusya'nın yararına olacak bir şey yapalım ki?" dedi.
Aland Adaları'nın başkenti, kırmızı fıçı tahtası evlerden oluşan Mariehamn, adını 19. yüzyılda yaşamış bir Çariçe'den alıyor. Adaların parlamentosundaki bir tablo, ziyaretçilere takımadaların 1809'da Rusya'nın ilhakıyla sonuçlanan İsveç'le art arda yapılan savaşlar sırasında Büyük Petro tarafından tahrip edildiğini hatırlatıyor.
Savaşa karşı gösteri
Takımadaların tarafsız ve askerden arındırılmış statüsü ilk olarak Kırım Savaşı'ndan sonra imzalanan uluslararası bir antlaşmayla kabul edilmiş, bir İngiliz-Fransız keşif gücü Rusya'nın Aland Adaları'nda büyük bir kale inşa etme girişimlerini engellemiş ve bunun sonucunda denize canlı mermi atan denizci Charles Davis Lucas'a ilk Victoria Haçı verilmişti. Daha sonra 1921'de Milletler Cemiyeti tarafından ve ardından Kış Savaşı'nın sona erdiğine işaret eden bir Fin-Sovyet anlaşmasıyla yeniden teyit edilen Rusya, adaların tarafsızlığını izlemek için Mariehamn'da bir konsolosluk bulundurmaya devam ediyor. Konsolosluk, yakın zamanda Ukrainiaplatsen olarak yeniden adlandırılan ve yerel halkın her gün saat 17:00'de savaşa karşı gösteri yapmak için toplandığı bir meydanda bulunuyor. Popüler efsaneye göre, toplumda gizemli ve münzevi bir varlık olan Rus konsolos, protestoları gizli kameralar aracılığıyla izliyor.
Ada halkı tarafsızlıktan yana
Yine de Rusya'ya duyulan düşmanlığa ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine verilen desteğe rağmen, anketlere göre 30,000 adalı nüfusun çoğunluğu tarafsızlığa ve askerden arındırmaya bağlı kalmaya devam ediyor. Savaş karşıtı protestoların organizatörü 73 yaşındaki Mosse Wallen "Askerden arındırma ile daha güvendeyiz. Aland'a saldırmak bir hastaneye saldırmak gibi olur" dedi.
Fince konuşulan anakarada ise kamuoyu farklı düşünüyor. 2022'de yapılan bir ankete göre halkın yüzde 60'ı adanın yeniden askerileştirilmesini destekliyor. Rusya'dan gelen açık tehdit sınırlı görünüyor. Ancak Finlandiya sahil güvenliği hibrid savaş tehdidinden daha fazla endişe duyuyor. NATO'ya katılarak neredeyse 80 yıllık bağlantısızlığı bozan Finlandiya, Aland Adaları'nı yeniden askerileştirmek için acele etmiyor gibi görünüyor. Geçen yıl Finlandiya Dışişleri Bakanlığı adaların statüsüyle ilgili bir rapor hazırlatmış ve bu raporda herhangi bir değişiklik önerisinde bulunulmamıştı. Askerden arındırmayı gerektiren aynı anlaşmalar Finlandiya'yı saldırıya uğraması halinde Aland Adaları'nı savunmakla da yükümlü kılıyor ve Finlandiya Savunma Kuvvetleri takımadaların kendisinde eğitim yapamazken, askeri uzmanlar adaların coğrafyasına dikkate değer bir benzerlik gösteren Finlandiya kıyı bölgelerinde sık sık savaş tatbikatı yapıldığına dikkat çekiyor.
