Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ülkelerine aralarındaki birliği ve dayanışmayı geliştirerek dış müdahalelere direnme çağrısında bulundu. Çin lideri, Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen ŞİÖ'nün 24. Devlet Başkanları Zirvesi'nde konuştu.
ŞİÖ 24. Devlet Başkanları Zirvesi sona erdi: Astana Bildirisi'nde 'çok kutuplu dünya düzeni' vurgusu
ŞİÖ üyelerinin "Soğuk Savaş zihniyetinden kaynaklanan tehditler, riskler ve zorluklarla karşı karşıya olduğunu" ifade eden Şi, "Aramızdaki birliği güçlendirmeli ve dış müdahalelere birlikte direnmeliyiz" dedi. Şi, örgüt üyelerinin birbirlerini desteklemesi ve aralarındaki farklıkları "barış ve uyum ruhu içinde" çözmesi, ortak güvenliği ve kalkınma hakkını dayanışma içinde savunması gerektiğini dile getirdi.
Şanghay İşbirliği Örgütü
ŞİÖ, ilk olarak 1996'da sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği ittifakı olarak Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından kurulmuştu. O yıllarda "Şanghay Beşlisi" olarak anılan örgüte 2001'de Özbekistan da dahil olmuştu. 2017'de yapılan Astana Zirvesi'nde Hindistan ve Pakistan'ın, 2021'de Duşanbe Zirvesi'nde İran'ın katılımıyla üye sayısı 9'a yükselmişti. Bu yılki zirvede Belarus'un katılımının onaylanmasıyla örgütün üye sayısı 10'a ulaşacak. Örgütün, aralarında Türkiye'nin de olduğu 14 ülke ile de diyalog ortaklığı bulunuyor.
Değişen dünya dengelerinde kritik ağırlık kazanıyor
Çin ve Rusya'nın öncülük ettiği ŞİÖ, Ukrayna Savaşı ve Çin ile ABD arasındaki artan jeopolitik mücadelenin şekillendirdiği değişen dünya dengelerinde kritik ağırlık kazanıyor. Rusya ile Batı'yı Soğuk Savaş'ın ardından yeni bir cepheleşmeye götüren Ukrayna Savaşı, Moskova'nın Asya tarafında sırtını dayayabileceği bir güvenlik mutabakatına gereksinimini artırırken Çin de ABD ile artan jeostratejik rekabetinde Hint-Pasifik bölgesinde karşılaşması olası kuşatmayı aşabilmek için Avrasya'yı hayati görüyor.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasını izleyen dönemde kurulan, Avrasya coğrafyasında siyasi, ekonomik ve güvenlik işbirliğini artırmayı hedefleyen örgüt, zaman içinde işbirliği alanlarının çeşitlendiği genişleyen bir ortaklığa dönüştü. Örgüte üye ülkelerin yüzölçümünün toplamı Avrasya kıta parçasının yaklaşık yüzde 60'ını kapsarken, dünya nüfusunun yüzde 40'ını ve küresel gayrisafi hasılanın yüzde 30'unu temsil ediyor.
Kaynak: AA
