Sırbistan'da mayısta arka arkaya yaşanan 2 silahlı saldırıda 18 kişinin hayatını kaybetmesi sonucu muhalefet erken genel seçim çağrısı yaparken Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic bu çağrıya cevap verdi ve 17 Aralık Pazar günü erken genel ve yerel seçime gidileceğini açıkladı. Kayıtlı 6 milyon 500 bin 165 seçmenin bulduğu ülkede, 250 sandalyeli ulusal meclise girmek için 18 seçim listesinin adayları yarışacak.
Seçim yasakları dün başladı
Ülkenin kuzeyindeki Voyvodina Özerk Bölgesi'nin 120 sandalyeli meclisi ile ülke genelindeki şehir ve ilçelerin belediye meclislerinin yeni üyeleri de seçilecek. Perşembeyi cumaya bağlayan gece yarısı başlayan seçim yasakları, oy kullanma işleminin sona erdiği ana kadar sürecek. Bu süre zarfında partiler miting düzenleyemeyecek, başta televizyonlar olmak üzere medya organlarında propaganda yapılmayacak.
Seçmenler, yarın yerel saatle 07.00-20.00 aralığında kayıtlı oldukları seçim merkezlerinde oy kullanabilecek. Ülke genelinde 8 bin 273, yurt dışında ise 35 ülkede 81 seçim merkezinde oy kullanılacak.
Seçimde 18 listede 2 bin 817 aday yarışıyor
Genel seçimde 18 listede 2 bin 817 aday yarışacak. Listenin ilk sırasında 2012'den bu yana iktidarda olan Sırp İlerleme Partisi (SNS) ve koalisyon ortaklarının oluşturduğu Aleksandar Vucic - Sırbistan durmamalı bulunuyor. Vucic, her ne kadar SNS liderliğinden çekildiğini açıklamış olsa da parti temsilcileri Vucic'in hala onların yüzü ve lideri olduğuna inanıyor.
İkinci sırada da Bosna Hersek'te 1992-1995'te yaşanan savaşta işlediği suçlar nedeniyle Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (UCM) yargılanması devam ederken hayatını kaybeden Eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic'in bir dönem başkanlığını yaptığı Sırbistan Sosyalist Partisi (SPS) yer alıyor. Listede mevcut Dışişleri Bakanı Ivica Dacic, Yeni Sırbistan Başbakanı sloganıyla yarışıyor.
Listenin üçüncü sırasında ise savaş suçlusu Sırp Radikal Partisi Genel Başkanı Vojislav Seselj'in ismi dikkati çekiyor. Seselj, 1992-1995'te yaşanan savaşta Bosna Hersek, Sırbistan ve Hırvatistan'da Sırp olmayan nüfusa yönelik işlenen suçlardan UCM'de yargılandı. Seselj, temyiz davasında 10 yıl hapse mahkum edildi, yargılanmasının sürdüğü 2003-2014 yıllarında cezaevinde bulunduğu için hapse girmedi.
Avrupa yanlısı olarak bilinen muhalefet kanadı ile mayısta yaşanan silahlı saldırılardan sonra bir araya gelen muhalefet partileri de seçimde ayrı listelerde yarışıyor. Listede dikkati çeken bir diğer isim de Sırp milliyetçisi Çetnik hareketinin kurucusu Dragoljub Mihailovic'in torunu Vojislav Mihailovic oldu.
Boşnaklar farklı listelerde yarışıyor
Sırbistan'daki Boşnak nüfusun yoğun yaşadığı Sancak bölgesindeki Boşnak siyasiler seçimlere farklı listelerle girecek. Adalet için Birlik isimli koalisyon Hırvat ve Boşnakları tek çatı altında topluyor. Sancak'ın önemli isimlerinden merhum eski Sancak Müftüsü Muamer Zukorlic'in oğlu Usame Zukorlic Adalet ve Barış Partisi'ni (SPP) temsil ediyor. Bir diğer Boşnak siyasetçi Sulejman Ugljanin ise Sancak Demokratik Eylem Partisi (SDA Sancak) adına listede yer alıyor.
Boşnak Sivil Partisi, Karadağlılar Partisi, Halk Partisi, Macar Sivil Birliği, Hırvat Demokratik Birliği, Sırbistan Rum Sivil Partisi, Yugoslav Birliği ve Voyvodina Hareketi'nden oluşan Gelecek ve Gelişim için Hep Beraber-Barış ve Hoşgörü Koalisyonu ismiyle yarışan koalisyon da azınlık temsili için yarışıyor.
Seçime katılacak listeler arasında ayrıca, Voyvodina Macarlar Birliği, Sırbistan Şiddete Karşı, Halk Partisi-Güvenli Seçim, Arnavutların Siyasi Mücadelesi Devam Ediyor, Batı için Sırbistan, Rusya Partisi-Slobodan Nikolic, Liberal Demokrat Partisi (LDP) lideri Cedomir Jovanovic öncülüğündeki Değişim Olmalı ittifakı da yarışıyor.
Vucic seçim mitinglerine katıldı
Cumhurbaşkanı Vucic de 45 gün süren seçim kampanyaları kapsamında SNS'nin ülke genelindeki mitinglerine katılarak halka seslendi. SNS'nin seçimlerden çoğunluğu elde ederek kazanacağına inandığını belirten Vucic, "Mecliste tek başımıza salt çoğunluğu elde edeceğimizi düşünüyorum. Hedef bu. Aksi durumla mutlu olmayacağız. Muhalefetin kazanacağını iddia ettiği tüm kentlerde SNS'nin zaferini temenni ediyorum" dedi. Yarın tüm kayıtlı seçmenlere oylarını kullanma çağrısında bulunan Vucic, bu seçimden sonra muhalefetin bir dahaki seçimlere hazırlanması için 4 yılı olduğunu söyledi.
Seçimleri 5 bin 587 gözlemci takip edecek
Sırp uzman ve analistler, bu seçimde de sonucun değişmeyeceğini ve SNS'nin zaferle ayrılacağını belirtirken Devlet Seçim Komisyonu (RIK) Başkanı Vladimir Dimitrijevic yarın için gerekli tüm hazırlıkların tamamlandığını aktardı. Dimitrijevic, yarınki seçimleri yerli ve yabancı 5 bin 587 gözlemcinin takip edeceğini ifade ederek resmi sonuçların, ellerine ulaşan son özet sonucun ardından 96 saat içerisinde açıklanacağını söyledi. Meclisin, resmi sonuçların açıklanmasının ardından 30 gün içerisinde kurulması gerektiğini belirten Dimitrijevic, yeni hükümetin ise meclisin kurulmasının ardından 90 gün içerisinde açıklanması gerektiğini kaydetti.
Kosovalı Sırplar oy kullanmaya otobüslerle gidecek
Vucic, her seçimde olduğu gibi yarınki seçimlerde de Kosova'da yaşayan Sırpların oy kullanmasına izin verilmeyeceğini belirtti. Kosova Başbakanı Albin Kurti de Sırbistan’da yarın yapılacak genel seçimlerin Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) aracılığıyla Kosova topraklarında da yapılması talebiyle ilgili, "Bunun için devletler arası bir anlaşma gerekli ve böyle bir anlaşma talebinin ilgili taraf olarak Sırbistan'dan gelmesi gerekiyor" dedi.
Bu gelişmeler üzerine Kosovalı Sırplar, 2022'deki seçimlerde olduğu gibi oy kullanmak için otobüslerle Sırbistan’a götürülecek. RIK'ten yapılan açıklamada, Kosovalı Sırpların, Vranja, Kursumlija, Raska ve Tutin şehirlerinde oy kullanabilecekleri ifade edildi. Bunların genellikle Vucic’in destekçileri için yapıldığı iddia ediliyor.
Sırbistan vatandaşlığı bulunan Kosovalı Arnavutlar da Arnavut adayları desteklemek için oy kullanmaya Sırbistan'ın güneyindeki Preşeva bölgesine gidecek. Kosova Başbakanı Kurti, Sırbistan Meclisinin mevcut tek Arnavut milletvekili Şaip Kamberi’ye açık desteğini bildirerek Priştine’de Kamberi ile bir seçim etkinliğine de katıldı.
Sırbistan'ın, Kosova’da düzenleyebildiği son genel seçimler ise AGİT aracılığıyla 21 Haziran 2020'de yapıldı.
Kosovalı Sırplar, genel seçimlerin aksine Sırbistan yerel seçimlerinde oy kullanamıyor. Ancak Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı halen kendi toprağı olarak gördüğü için Kosova'nın bazı kentleri için seçimlerin ardından “belediye başkanı” ataması yapıyor.
