Tesla ve Çinli elektrikli otomobil üreticisi BYD arasındaki doğrudan karşılaştırmalar uzun süre nadir olsa da, son dönemde bu durum değişiyor. Tesla uzun yıllar yenilikçi marka olarak görülürken, BYD çoğunlukla taklitçi olarak nitelendiriliyordu. Ancak artık piyasa koşulları karşılaştırmaları kaçınılmaz hale getiriyor.
Geçen yıl Tesla’nın küresel teslimatlarının yüzde 95’inden fazlası Model 3 ve Model Y’den geldi. Bu iki model neredeyse on yıldır şirketin büyümesini sürüklüyordu. Ancak piyasa değişiyor; talep artışı yavaşlıyor, rakipler yetişiyor ve Tesla, hacmi artırarak kar marjını dengelemeyi hedefleyen agresif fiyat indirimleriyle yanıt veriyor.
Model Y Standart: Stratejik fiyat hamlesi
ABD’de 39.990 dolar, Almanya’da 39.990 eurodan başlayan Model Y Standard’ın lansmanı, Tesla’nın yeni stratejisinin en somut işareti oldu. Şirket, en önemli modeli için daha düşük bir giriş fiyatı belirleyerek, bir zamanlar Elon Musk’ın şirketi için sarsılmaz görünen orta boy elektrikli SUV segmentinde BYD’ye karşı konumunu korumaya çalışıyor.
Sealion 7 ile doğrudan rekabet
BYD’nin Sealion 7 modeli, piyasadaki en doğrudan Model Y rakiplerinden biri olarak öne çıkıyor. Performans ve kullanım açısından Sealion 7, 456 km’ye varan menzil, 0-60 mph hızlanmasını yaklaşık 4,5 saniyede sağlama ve minimalist tasarımlı premium iç mekan sunma avantajına sahip.
Tesla’nın Model Y Standard’ı ise yaklaşık 516 km menzil, 0-60 mph hızlanmasını 6,8 saniyede tamamlıyor ve Tesla’nın geniş Supercharger ağından faydalanma imkanı sunuyor ancak ihracat pazarlarında Sealion 7, fiyat açısından premium konumda. Birleşik Krallık’ta yaklaşık 60.000 dolardan başlayan fiyatıyla, Avrupa ana karasında Tesla’nın yeni giriş seviyesi Model Y’sinden en az yüzde 30 daha pahalı.
Roller tersine döndü
Eskiden Tesla, premium değerini haklı çıkarmak zorunda olan marka iken, şimdi BYD aynı incelemeye tabi tutuluyor. BYD’nin maliyet avantajları, dikey entegre tedarik zinciri ve lityum demir fosfat blade bataryaları, malzeme açısından şirkete güçlü bir üstünlük sağlıyor. S&P Global Mobility’ye göre, bu bataryaların Çin’deki maliyeti geçen yıl kilovat-saat başına 52 dolara kadar düştü.
Ancak BYD, daha yüksek nakliye maliyetleri, düzenleyici uyum ve batarya paketleme karmaşıklığını da üstlenmek zorunda. Tesla maliyet farkını kapattıkça, fiyatlama gücü piyasayı lehine çevirmeye başlıyor.
Fiyat indirimleri ve teslimatlar
2023’te yapılan fiyat indirimlerinin ardından Tesla’nın teslimatları yıllık bazda yüzde 38 artarak 1,81 milyon adede ulaştı. Musk’ın tartışmaları nedeniyle markanın karşılaştığı itibar zorlukları göz önüne alındığında, bu deneyim Tesla’nın fiyat indirimlerinin toplam talebe yaklaşık 300.000 araçlık katkı sağlayabileceğini gösteriyor. Bu artışın yarısı BYD’nin payından gelse bile, Tesla daha yüksek hacim ve gelişmiş fabrika verimliliği ile kazanç sağlayacak, BYD ise hem pazar payı hem de fiyatlama gücü açısından baskı altında kalacak.
BYD için kritik zamanlama
Çin pazarında güçlü olan BYD için zamanlama kritik. Tesla’nın yeni fiyatlarına uyum sağlamak, Sealion modellerinin kâr marjlarını zorlayacak. BYD’nin dikey entegrasyonu bir miktar tampon sağlasa da, daha geniş bir sıkışmayı önlemeye yetmiyor. Tesla’nın daha büyük küresel ölçeği ve yaygın dağıtım ağı, baskıları daha kolay karşılamasına imkan tanıyor.
Tesla’nın değerlendirmesi sorgulanıyor
Kısa vadede Tesla için olumlu görünen tablo, şirketin değerlemesi üzerinde derin sorular da gündeme getiriyor. Tesla’nın 1,4 trilyon dolarlık piyasa değeri, BYD’nin değerinin on katından fazla ve olağanüstü kâr marjı vaatleri üzerine inşa edildi.
Fiyat indirimleri bu marjları sıkıştıracak. Tesla’nın brüt kar marjı bu yılın ikinci çeyreğinde yaklaşık yüzde 17 olarak gerçekleşti; otomotiv satışları ise toplam gelirlerin yaklaşık üçte birini oluşturdu. Bu oran, 2021 dördüncü çeyreğinde, düzenleyici krediler hariç otomotiv brüt marjlarının neredeyse yüzde 30 olduğu döneme kıyasla belirgin şekilde düşük.
Tesla’nın değeri yalnızca elektrikli araçlarıyla sınırlı değil. Şirket aynı zamanda bir yapay zekâ firması, enerji sağlayıcısı ve robotik yenilikçisi. Bu alanlardaki büyüme potansiyeli, hisse fiyatını ileriye dönük kazancın 200 katı üzerinde işlem görecek seviyelere taşıdı. Ancak hâlen nakit akışının büyük kısmı iki EV modelinin satışından geliyor ve bu araçlar artık performans ve tasarım açısından ciddi rakiplerle karşı karşıya.
Fiyat indirimleri ve gerçeklik
Tesla’nın fiyat indirimleri, hala EV sektörünün tonunu belirleyebildiğini kanıtlıyor. Ancak şirketin mevcut iş modelinin sınırlarını da ortaya koyuyor. Bir zamanlar EV’leri statü sembolü hâline getiren Tesla, artık rekabetçi kalmak için araçları daha uygun fiyatlı hâle getirmek zorunda. Değerlemesinin bu yeni gerçekliğe uyum sağlaması gerekecek.
