Mossad Başkanı David Barnea, Hamas'la mevcut ateşkesin uzatılması için yeni tur görüşmeler yapmak üzere salı günü Katarlı arabulucularla bir araya geldiğinde, dolaylı olarak, yıpranmış olsa da çöküşten çok uzak bir örgütle pazarlık yapıyordu. Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'de gerçekleştirdiği saldırıları takip eden çatışma dönemi artık sona eriyor gibi görünüyor. İster daha kalıcı bir ateşkes, ister yeni bir çatışma dönemi olsun, bundan sonrası farklı olacak. Analistlere göre ateşkesin 10 günden fazla uzatılması ihtimali zayıf görünüyor.
Serbest bırakabilecekleri kişiler azalıyor
Bunun bir nedeni, her iki tarafın da nispeten acısız bir şekilde serbest bırakabilecekleri rehine ya da mahkumların tükeniyor olması. Şu ana kadar İsrail hapishanelerinden serbest bırakılan Filistinliler çoğunlukla kadın ve çocuklardan oluşuyor. Gazze'de Hamas tarafından serbest bırakılan rehineler de öyle. Herkes acıması hesaplamalar yaparken her iki tarafta yüksek değerli görülen bireyleri serbest bırakılanlar arasına koymuyor. Rehineler arasında askeri personeller olabilir. Mahkumlar arasında ise önemli siyasi liderler, çok ciddi suçlarla itham edilenler ve İsrail'in güvenliğini tehlikeye attığı düşünülen diğer kişiler olabilir.
Bir olasılık, mevcut ateşkesin, kalan 180 kadar rehine ve İsrail hapishanelerindeki binlerce Filistinli arasındaki yaşlı ve hastaları da kapsayacak şekilde genişletilmesi. Ancak bu, yaklaşan güç denemesini engellemek yerine erteleyecektir. 7 Ekim saldırılarında çoğu evlerinde ya da bir müzik festivalinde bulunan siviller olmak üzere bin 200'den fazla İsrailli hayatını kaybetti. İsrail'in bunu takip eden askeri saldırısı Gazze'de çoğu sivil 15 bin kadar insanın ölümüne ve bölgenin harabeye dönmesine neden oldu. Bu sayı artabilir.
"Netanyahu'nun bu bedeli kabul edeceğini sanmıyorum"
Ramallah'ta yaşayan analist ve yorumcu Nour Odeh, 2. aşamanın 1. aşamanın devamı olmayacağını söyledi. Odeh, "Bu sert topa girdiğimiz zamandır. Sivil rehineler bir yana, askerler başka bir yana. Hamas başından beri 'hepsine karşılık hepsini' istediğini söyledi ama Netanyahu'nun bu kadar yüksek bir bedeli kabul edeceğini sanmıyorum. Bombardımanın yeniden başlaması ve Gazze'nin güneyinde bir kara saldırısı olasılığı büyük ölçüde belirmeye devam ediyor" ifadelerini kullandı.
"Hamas'ın anladığı dili kullanamıyoruz"
İsrailli yetkililer ve birçok analist, rehineleri kurtarmak ve Hamas'ı ezmek gibi birbiriyle çelişen hedefleri uzlaştırmak için, sivillerin hayatına mal olsa ve İsrail'in uluslararası itibarına zarar verse de, örgütü taviz vermeye zorlamanın tek yolunun askeri baskı olduğunu söylüyor. Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nden Profesör Kobi Michael, sorunun "Hamas'ın manipüle etme şekli ve bizim bu manipülasyona karşılık verme şeklimiz" olduğunu söyledi. Michael, "Hala Hamas'ın anladığı dili kullanamıyoruz ki bu da güçtür. Savaşı sürdürmek ve Hamas'ı vurmaya devam etmek zorundayız" dedi.
Barnea, İsrail dış istihbarat servisinin başı olarak Hamas'ın neleri kabul edebileceği ve hedefleri konusunda iyi bilgilendirilmelidir. Ayrıca örgütün Gazze'deki liderleri ile yurtdışındaki liderleri arasındaki bölünmelerin de farkında olmalı. Gazze'deki lider Yahya Sinvar ile Hamas'ın yurtdışındaki en tanınmış lideri Halid Meşal birbirlerinden nefret ediyor. Sinwar'ın rehinelerin sağlığıyla gerçekten ilgilenip ilgilenmediği tartışılır, ancak son günlerde İsrail medyasında yayınlanan esirlere yaptığı ziyaretlerle ilgili haberlerin potansiyel etkisinin farkındaydı. Üst düzey İsrailli askeri yetkililer Gazze'deki Hamas liderini defalarca "yürüyen ölü" olarak tanımladılar ancak haberlere göre sadece hayatta değil, aynı zamanda komuta ve kontroldeydi.
İsrail güçlü bir konumda değil
Bu durum İsrail'e müzakerelerde yardımcı olmayacak. Bir milyon askerin üçte birinin seferber edildiği ve son teknoloji ürünü silahların kullanıldığı muazzam askeri gücüne rağmen, güçlü bir konumda olduğu söylenemez. Mossad başkanı ayrıca Hamas'ın İsrail saldırısında ağır darbe almasına, orta rütbeli komutanlarının çoğunu ve çok sayıda teçhizatını kaybetmesine rağmen müzakere yapabilen, karmaşık rehine kurtarma operasyonları organize edebilen işlevsel bir örgüt olduğunu da bilmeli.
"İsrail'in aşırıya kaçmasından fayda görüyor"
Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi Orta Doğu Programı Direktörü Jon Alterman, "Hamas, İsrail'in önümüzdeki aylarda askeri ve kararlı bir şekilde hareket edeceğini biliyor, ancak yaptıklarını savaş alanında olanlardan çok daha büyük bir çaba olarak görüyor. Hamas İsrail'in sert bir şekilde saldırmasını istiyor ki bu İsrail'i zayıflatacak. İsrail'in kabiliyetleri neredeyse sınırsız ama Hamas İsrail'in aşırıya kaçmasından fayda görüyor ve İsrail'in bazıları tarafından itici görülen eylemleri Hamas'a sempati, İsrail'e antipati yaratıyor. Dolayısıyla bu darbeleri absorbe edebilirseniz, bu uzun vadede kendi yararınıza olacaktır. Hamas muharebeyi kaybetmeyi ama savaşı kazanmayı düşünüyor" diye konuştu.
